ΘΟΛΟ ΤΟΠΙΟ

Κάποτε υπήρξε ο Αιμίλιος Χουρμούζιος (όποιος τον ξέρει, έχει καλώς κι όποιος δεν τον ξέρει ας ψάξει να τον μάθει). Το 1962, που λέτε, ο Χουρμούζιος μιλούσε για τη «θερμοπυρηνική» εποχή του και το μηχανισμό της, που ήταν ρυθμισμένος στις στροφές του ταχυπιεστηρίου για να αναδεικνύει από τις στήλες των εφημερίδων τις «αξίες» των πρακτορείων της παραλογοτεχνίας. Έλεγε, λοιπόν, ότι η εποχή του προσφερόταν για τις απίθανες εξακοντίσεις των μετριοτήτων στους θολούς ουρανούς της φήμης, που κατακυρώνει με την ιαχή της επιδοκιμασίας και της ανεξέλεγκτης αποδοχής το κοσμικό σαλόνι.

Έτσι και σήμερα, εκείνος ο αυθεντικός Έλληνας, που ανίχνευσε καλά την ψυχοσύνθεση των συμπατριωτών του, θα υποστήριζε με το πάθος του ότι τα πραγματικά ή καλλιτεχνικά κριτήρια έχουν και αυτά μετατοπιστεί και καταντήσαμε να αναζητούμε τους πνευματικούς οδηγούς μέσα στο συνωστισμό των κοσμικών στηλών ή των λογοτεχνικών διαφημίσεων.

Κι αυτά τα σημειώνω μόνο και μόνο για να γίνει αντιληπτό πόσο απουσιάζουν στην εποχή μας οι διανοούμενοι εκείνοι που θα ορθοτομήσουν το λόγο της αλήθειας και θα ξεκαθαρίσουν με την ευθυκρισία τους το θολό τοπίο, όπου οι πολιτικοί, σε αγαστή συνεργασία με κάποιους εκ των ανθρώπων της ενημέρωσης, μας έχουν αλλάξει τα φώτα.

Οι άνθρωποι των γραμμάτων και γενικώς του πνεύματος και της τέχνης συνωστίζονται στην αγορά και εξομοιώνονται με τους μπεχλιβάνηδες που διαφημίζουν τα προϊόντα τους. Οι προβολείς που τόσο πολύ αγαπούν, φωτίζουν η γύμνια τους. Σημεία και τέρατα συμβαίνουν στην ελληνική κοινωνία και μιλάνε μόνο αυτοί που ανέφερα παραπάνω. Όλοι λατρεύουν την τηλεόραση και η θέα του προσκήνιου τους έχει μαγέψει. Οι συγγραφείς ψάχνουν για λιβανωτούς και βραβεία. Όλοι στο κυνήγι της προβολής.

ΠΕΡΙ ΑΡΧΑΙΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΟΣ

[2ο Μαϊου 2007]. «Αναγνώστες και Συγγραφείς στο Αρχαίο Μυθιστόρημα» είναι το θέμα του 4ου Διεθνούς Συνεδρίου για το Αρχαίο Μυθιστόρημα, που διοργάνωσε το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τα πρακτικά των συνεδρίων δημοσιεύονται σε τόμους στο Groningen της Ολλανδίας από τον εκδοτικό οίκο Roelf Barkhuis. Το θέμα προσεγγίζεται από μια διαφορετική σκοπιά που αφορά στους δημιουργούς αλλά και στους χαρακτήρες των μυθιστορημάτων, τις σχέσεις του αρχαιοελληνικού με το λατινικό μυθιστόρημα, την παραγωγή και τη διάδοση των μυθιστορημάτων.

Ο ΧΑΡΙ ΠΟΤΕΡ... ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟ!

Η τρέλα έχει πλέον και βούλα... κρατική! Ίσως όμως να είναι ένας ωραίος τρόπος των Εγγλέζων να διαφημίζουν τα (μερικές φορές, βλακώδη) προϊόντα τους. Μπορεί και η συγγραφέας Τζ. Κ. Ρόουλινγκ να έχει κάποια σύμβαση με το κράτος - ποιος ξέρει! Τα Βασιλικά Ταχυδρομεία της Βρετανίας θα εκδώσουν ειδική σειρά γραμματοσήμων, με αφορμή την κυκλοφορία του έβδομου και τελευταίου βιβλίου της σειράς Χάρι Πότερ!

Στα γραμματόσημα, θα απεικονίζονται τα εξώφυλλα και των επτά βιβλίων της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ. Η κυκλοφορία των γραμματοσήμων θα ξεκινήσει στις 17 Ιουλίου, τέσσερις μέρες πριν από την κυκλοφορία του τελευταίου βιβλίου με πρωταγωνιστή τον μικρό μάγο που έχει τίτλο «Ηarry Potter and the Deathly Ηallows». Τα επτά γραμματόσημα εκτιμάται ότι θα έχουν μεγάλη συλλεκτική αξία και για την έκδοσή τους έδωσε ειδική άδεια η κινηματογραφική εταιρεία Warner Bros και ο εκδοτικός οίκος Bloomsbury.

Οι προεγγραφές για την αγορά του τελευταίου βιβλίου του Χάρι Πότερ έχουν ανέλθει ήδη σε 250.000 και αναμένεται μέχρι την ημέρα της κυκλοφορίας του να φτάσουν το ένα εκατομμύριο. Η συγγραφέας Τζ. Κ. Ρόουλινγκ έχει ανακοινώσει ότι ένας από τους βασικούς ήρωες του βιβλίου θα πεθάνει, αλλά οι θαυμαστές του νεαρού μάγου θα πρέπει να περιμένουν μέχρι τις 21 Ιουλίου για να μάθουν ποιος από τους ήρωες θα χαθεί.

ΕΚΡΗΞΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ!

Έκρηξη της βιβλιοπαραγωγής υπήρξε στη χώρα μας το 2006 συγκριτικά με το 2005, με τα μη λογοτεχνικά βιβλία να κρατούν τα πρωτεία, τα παιδικά να ακολουθούν και τη λογοτεχνία να κατέχει την τρίτη θέση. Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου για το 2006 που παρουσιάστηκαν στην 4η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη, η βιβλιοπαραγωγή σημείωσε αύξηση 9,1% με 9.209 νέους τίτλους, όμως το μισό από το ποσοστό της αύξησης οφείλεται στην παραγωγή και στη διάθεση βιβλίων μέσω των εφημερίδων και των περιοδικών...

Πρέπει ή δεν πρέπει γι' αυτό ν' ανησυχούν οι εκδότες και οι βιβλιοπώλες; Είναι ένα ερώτημα. Μπορεί κάποια σπίτια να έχουν φτιάξει βιβλιοθήκες με τις προσφορές των εφημερίδων, αλλά δεν είναι και ό,τι το καλύτερο. Κακό χαρτί, κακές εκδόσεις, παλιές μεταφράσεις... Υπάρχουν, βέβαια και εξαιρέσεις. Ωστόσο, δημιουργείται ένα μείζον θέμα, για το οποίο όλοι έχουν λόγο: οι εκδότες, οι βιβλιοπώλες και το κοινό.

ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΠΑΠΑΝΑΣΤΟ...

Το ξέρετε ότι η Αθήνα είναι στο κεφάλι των περισσότερων ενασχολούμενων με τα γράμματα (λίγο και η Θεσσαλονίκη)! ΑΛΛΑ υπάρχει και η άλλη Ελλάδα που έχει ζωή, δυναμισμό, ονειρεύεται, σχεδιάζει, απολαμβάνει τη ζωή - ίσως καλύτερα από εμάς του "κέντρου". Κι αν μιλήσουμε για εκδηλώσεις, εκεί έχουν περισσότερη ζωνάνια και αυθορμητισμό. Από τον Πύργο της Ηλείας έρχεται η παρακάτω "είδηση". Διαβάστε την:

Στο συγγραφικό έργο του Νίκου Παπανάστου, του συμπατριώτη μας ναυτικού, που ξεκίνησε από το Μουζάκι για να ταξιδέψει 25 χρόνια σε όλες τις θάλασσες του κόσμου σαν μαρκόνης και που μας έχει δώσει δυο υπέροχα αφηγηματικά έργα ενώ βρίσκεται υπό έκδοση και ένα τρίτο, είναι αφιερωμένη η εκδήλωση που διοργανώνει απόψε (Κυριακή, 20/5) το βράδυ (20:30) το Δημοτικό Πολιτιστικό Κέντρο Πύργου στην αίθουσα εκδηλώσεων του δημαρχείου.

Ο συνθέτης Ηλίας Ανδριόπουλος, ο φιλόλογος Γιάννης Δεληγιάννης και η δημοσιογράφος Ελένη Σκάβδη θα μιλήσουν για το έργο του συγγραφέα, ενώ ο ηθοποιός της Θεατρικής Ομάδας Πύργου Βασίλης Λαγογιάννης θα διαβάσει αποσπάσματα από τα βιβλία του.

Ο Νίκος Παπανάστου γεννήθηκε στο Μουζάκι το 1931, τελείωσε το γυμνάσιο Αρρένων Πύργου το 1948, σπούδασε ασυρμαστιστής και μπάρκαρε για 15 χρόνια σε διάφορα πλοία του εμπορικού ναυτικού. Στη συνέχεια εγκατέλειψε τη θάλασσα για 20 χρόνια, εργαζόμενος σαν ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας, για να επιστρέψει σ’ αυτήν σε ηλικία 55 χρονών και να οργώσει πάλι τους ωκεανούς για άλλα 10 χρόνια.

Τώρα, συνταξιούχος πια, προβαίνει σε μια πολύτιμη κατάθεση όπου εκθέτει, με απίστευτες λεπτομέρειες, τα του ναυτικού του βίου, αλλά και τη γενικότερη λεηλασία της προσωπικής του ζωής, όπως γράφει ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος σε ένα σημείωμά του στην «Ελευθεροτυπία», καθώς έπρεπε να προικίσει και να παντρέψει αδελφές, να νοιαστεί για τους γονείς, να περιθάλψει συγγενείς, να φροντίσει τα χτήματα, το χωριό- ακριβώς όπως επέβαλλαν, κάποτε, τα ήθη στον Μοριά…

Εξέδωσε το 2002 το “Τόξο Μεγίστου Κύκλου”, ένα βιβλίο- έκπληξη για τη ρωμιοσύνη που ποντοπορεί αιώνες τώρα, καλλιεργώντας το ταξιδιάρικο γονίδιο της φυλής. Δυο χρόνια αργότερα ακολούθησαν οι “Θαλασσινές Λοξοδρομίες”, ένα βιβλίο επίσης για θαλασσινά ταξίδια, επικεντρωμένο στους ναυτικούς συνταξιδευτές του, ενώ μέσα στο 2007 θα κυκλοφορηθεί και το τρίτο βιβλίο του συγγραφέα με τίτλο “Απόγειος Αύρα” και με θέμα αυτό ακριβώς που υπονοεί: τις αναμνήσεις από την πατρίδα και τα συναισθήματα εκείνων που περιμένουν τον ναυτικό να ξεμπαρκάρει.

THE ATHENS PRIZE FOR LITERATURE

Αυξάνονται και πληθύνονται τα βραβεία, αφού το ίδιο συμβαίνει και με τα βιβλία... Καλά βιβλία κυκλοφορούν αρκετά και συνεπώς, δικαιολογούναι και τα βραβεία. Για "ενθάρρυνση", λένε, των δημιουργών. Δίνω βραβεία, άρα υπάρχω! Θα το σκεφτώ κι εγώ - κάτι μπορεί να βγει...

Aπονεμήθηκαν για πρώτη χρονιά τα ετήσια λογοτεχνικά βραβεία The Athens Prize for Literature του περιοδικού (δέ)κατα. Πρόκειται για διεθνή βραβεία μυθιστορήματος που θα δίδονται από φέτος και κάθε χρόνο σε έναν Έλληνα κι έναν ξένο εν ζωή συγγραφέα. Τα βραβεία ανακοινώθηκαν χθες σε ειδική τελετή στο Citylink. Νικήτρια στην κατηγορία του ελληνικού μυθιστορήματος ήταν η Δήμητρα Κολλιάκου, για το μυθιστόρημά της Θερμοκρασία Δωματίου (Εκδόσεις Πατάκη).

Η Δήμητρα Κολλιάκου γεννήθηκε το 1968 στην Αθήνα. Σπούδασε κλασική φιλολογία και θεωρητική γλωσσολογία στην Αθήνα και στο Eδιμβούργο, και είναι επίκουρη καθηγήτρια γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Newcastle. Το πρώτο της μυθιστόρημα (Το Mαγείο, Eστία, 1999) τιμήθηκε με το Bραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα Jim Wilson, που απένειμε για μοναδική φορά το 2000 το Eθνικό Κέντρο Bιβλίου. Διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε συλλογές.

ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΕ ΜΠΛΟΓΚΕΡ!

Τα απομνημονεύματα ενός Αμερικανού στρατιώτη στο Ιράκ κέρδισαν το φετινό «βραβείο Blooker» για βιβλία που βασίζονται σε ιστολόγια. Το βιβλίο «My War: Killing Time in Iraq» («Ο δικός μου Πόλεμος: Σκοτώνοντας την ώρα στο Ιράκ»), του στρατιώτη Κόλμπι Μπάζελ, κέρδισε τα 10.000 δολάρια του ετήσιου βραβείου, που απονέμεται φέτος για δεύτερη φορά. Αυά βλέπουν και οι Έλληνες μπλόγκερ και πασχίζουν μπας και θεσμοθετηθεί και εν Ελλάδι κάποιο παρόμοιο βραβείο! Αυτοί οι Αμερικανοί για όλα έχουν λύση. Μια μεγάλη κοτσάνα είναι τα βιβλία που βγαίνουν από τα ιστολόγια. Τι είναι; Λογοτεχνία, χρονογράφημα, απομνημονεύματα, σχόλια, ιστορία; Είναι κρίμα γιατί μια αυθόρμητη έκφραση μέσα από το διαδίκτυο, οδεύει με μαθηματική ακρίβεια σε εκμετάλλευση. Τα πλοκάμια των επιτήδειων όταν σε γραπώσουν, σε τελείωσαν...

Όσοι θέλουν, μπορούν να διαβάσουν το μπλογκ του Μπάζελ στη διεύθυνση: http://cbftw.blogspot.com/

ΝΕΚΡΟΣ ΣΕ ΤΡΟΧΑΙΟ Ο ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΧΑΛΜΠΕΡΣΤΑΜ

Ο Αμερικανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Ντέιβιντ Χάλμπερσταμ, που έγινε διάσημος για τη σειρά χρονογραφημάτων του με θέμα τον πόλεμο του Βιετνάμ, σκοτώθηκε στις 23 Απριλίου σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στη Βόρεια Καρολίνα.

Ο 73χρονος Χάλμπερσταμ, είχε τιμηθεί με το βραβείο Πούλιτζερ και ήταν ανταποκριτής της εφημερίδας New York Times στον πόλεμο του Βιετνάμ, για τον οποίο έγραψε το βιβλίο "The Best and the Brightest" ("Οι καλύτεροι και εξυπνότεροι").

Είχε επίσης γράψει πολλά άλλα έργα, οπως το "Πόλεμος εν καιρώ ειρήνης: ο Μπους, ο Κλίντον και οι στρατηγοί", που αφορούσε τους "μικρούς πολέμους" της δεκαετίας του 1990 (Βοσνία, Κόσοβο, Σομαλία και Αϊτή) και εργαζόταν για ένα βιβλίο με θέμα τον πόλεμο της Κορέας.

4Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Την Πέμπτη 17 Μαΐου, στις 7 μ.μ. θα εγκαινιαστεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια η 4η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ), που συνδιοργανώνουν από 17 έως 20 Μαΐου το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) του υπουργείου Πολιτισμού, η HELEXPO Α.Ε. και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλιοπωλών (ΠΟΕΒ) και στην οποία συμμετέχουν 400 εκδότες από 47 χώρες. Με 12.000 τ.μ. έναντι 5.000 τ.μ. το 2006, 400 εκδότες έναντι 300 το 2006 και τη συμμετοχή 47 χωρών, έναντι 33 πέρυσι, η 4η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης όπως τόνισαν σε συνέντευξη Τύπου οι υπεύθυνοι, ενισχύει το διεθνή της χαρακτήρα και καθιερώνεται μεταξύ των 25 μεγαλύτερων Εκθέσεων Βιβλίου παγκοσμίως δυναμικά στη διεθνή αγορά του βιβλίου. Η συμμετοχή της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Φραγκφούρτης, η οποία συμμετέχει σε ελάχιστες εκθέσεις βιβλίου στον κόσμο αλλά και το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εκδοτών (FEP) διάλεξε τη Θεσσαλονίκη για την ετήσια συνάντησή της επισφραγίζουν το διεθνές της κύρος. Εμφανώς ενισχυμένος φέτος είναι και ο επαγγελματικός χαρακτήρας της ΔΕΒΘ, με επαγγελματικά σεμινάρια, συνέδρια, στρογγυλά τραπέζια που θέτουν ζητήματα, ενημερώνουν, αναζητούν απαντήσεις για τους επαγγελματίες του βιβλίου. Παράλληλα, η ΔΕΒΘ προσελκύει το ευρύ κοινό με ένα πλούσιο πολιτιστικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει 150 εκδηλώσεις: λογοτεχνικές συναντήσεις, παρουσιάσεις βιβλίων, θεματική έκθεση αφιερωμένη στο «Ταξίδι», αφιερώματα, στρογγυλά τραπέζια, εικαστικές εκθέσεις, προβολές ταξιδιωτικών ντοκιμαντέρ και ταινιών, η παιδική γωνιά με θέμα «Στη διασταύρωση των πέντε ηπείρων» κ.λπ. Η ΔΕΒΘ προσφέρει, επίσης, δωρεάν μεταφορά από Αθήνα στη Θεσσαλονίκη με λεωφορεία για όσους επιθυμούν να επισκεφθούν την Έκθεση, η οποία θα λειτουργεί καθημερινά, από τις 10 το πρωί έως τις 9 το βράδυ (το Σάββατο έως τις 10 το βράδυ).

Ο ΨΕΥΤΗΣ ΠΑΠΠΟΥΣ...

Οι εκδόσεις Κέδρος και το βιβλιοπωλείο Ianos παρουσιάζουν το νέο βιβλίο της Άλκης Ζέη «Ο ψεύτης παππούς», την Πέμπτη 17 Μαΐου 2007, στις 19.00, στο cafe του βιβλιοπωλείου (Σταδίου 24). Για το βιβλίο θα μιλήσουν η συγγραφέας-καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Χριστίνα Ντουνιά και ο συγγραφέας Χρήστος Μπουλώτης.

ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ

Καλοδεχούμενα τα βιβλία των ομογενών μας. Μπορεί να έχει σταματήσει η ανθρώπινη "αιμορραγία" προς το εξωτερικό (μην ξεχνάμε Γερμανία, Βέλγιο, Αυστραλία, Αμερική, Αργεντινή...), όμως εμείς που έχουμε μείνει πίσω, δεν είναι δυνατό να ξεχάσουμε ότι μας λείπουν οι δικοί μας: αδέρφια, θείοι, παιδιά, ξαδέρφια, ανίψια... Έτσι, λοιπόν, είδα με καλό μάτι το βιβλίο του βιβλίο του Ελληνοαμερικανού καθηγητή, Νταν Γεωργακά, μέσα από το οποίο αναδεικνύονται οι σχέσεις, οι νοοτροπίες, οι χαρακτήρες, οι κοινωνικές αντιλήψεις, τα πολιτικό-οικονομικά γεγονότα της εποχής και κυρίως η αγωνία και ο αγώνας των Ελλήνων μεταναστών να κρατήσουν τα παιδιά τους κοντά σε ό,τι καθορίζει την εθνική και θρησκευτική τους ταυτότητα. Ο ομογενής πανεπιστημιακός καταγράφει τα παιδικά και νεανικά του χρόνια στο Ντιτρόιτ των Ηνωμένων Πολιτειών, την πόλη που από βιομηχανικό κέντρο της αυτοκινητοβιομηχανίας μετατράπηκε σε εγκαταλειμμένο χώρο ονείρων. Ήταν τα χρόνια των δεκαετιών του '40, του '50 και του '60, όπου η ελληνική μετανάστευση άρχισε να διαμορφώνει το πλαίσιο της παρουσίας της στην κοινωνική ζωή της χώρας. Το βιβλίο (ελληνοαμερικανικός εκδοτικός οίκος «Pella») φέρει τον τίτλο: «My Detroit, Growing Up Greek and American in Motor City».

ΜΕΡΕΣ ΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ

Ένα τριήμερο πολιτισμού, με τίτλο «Θερινό Ηλιοστάσιο 2007 - Μέρες ποίησης στη Σκόπελο» διοργανώνει η μη κερδοσκοπική πολιτιστική εταιρεία «Διαδρομές», στις 20, 21 και 22 Ιουνίου στο νησί των Σποράδων. Έτσι, με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων ποιητών, οι διοργανωτές στοχεύουν να αναδείξουν τον ρόλο της ποίησης στη σύγχρονη Ευρώπη και να κάνουν μια γόνιμη ανταλλαγή απόψεων με θέμα τη σύγχρονη ευρωπαϊκή ποίηση και την πνευματική ζωή γενικότερα. Οι Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Χάρης Βλαβιανός, Μιχάλης Γκανάς, Μαρία Λαϊνά, Αντώνης Φωστιέρης, Αργύρης Χιόνης, αλλά και ποιητές από τη Βουλγαρία, τον Λίβανο, την Αλβανία, τη Σερβία, τη Γερμανία και την Ινδία θα συγκεντρωθούν για τρεις μέρες στη Σκόπελο, σε μια διοργάνωση που ευελπιστεί να γίνει μόνιμος θεσμός…

Αυτή είναι η είδηση. Θα μου πείτε τώρα πώς από τη Σκόπελο θα αναδειχτεί ο ρόλος της ποίησης; Αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο. Εγώ αυτό που ξέρω είναι ότι η Σκόπελος είναι ένα καταπληκτικό νησί και προσφέρεται για διακοπές. Εκεί έχει σπίτι και ο αδερφός μου, δίπλα στη θάλασσα, στο κέντρο του νησιού. Κάποτε η Σκόπελος επελέγη από το υπουργείο Πολιτισμού ως κέντρο Φωτογραφίας, στο πλαίσιο του Εθνικού Πολιτιστικού Δικτύου Πόλεων. Για να μην τα πολυλογώ, το Κέντρο Φωτογραφίας μας τέλειωσε!

ΒΡΑΒΕΙΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΣΤΟΝ ΑΧΙΛΛΕΑ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Ανακοινώθηκαν από το υπουργείο Πολιτισμού τα βραβεία λογοτεχνικής μετάφρασης, που αφορούν τις εκδόσεις του 2005:

- Το βραβείο Μετάφρασης έργου ξένης λογοτεχνίας στην ελληνική γλώσσα κατέκτησε, κατά πλειοψηφία, ο Αχιλλέας Κυριακίδης για τη μετάφραση του στο έργο του Χόρχε Λουί Μπόρχες «Απαντα τα πεζά» (εκδ. Ελληνικά Γράμματα). Ο Αχιλλέας Κυριακίδης απέσπασε 5 ψήφους έναντι 4 ψήφων που πήρε ο Γιώργος Βάρσος για τη μετάφραση του έργου του Ουόλτερ Πέιτερ «Μάριος ο Επικούρειος, τα αισθήματα και οι ιδέες του» (εκδ. Πατάκης).

- Το βραβείο Μετάφρασης έργου ελληνικής λογοτεχνίας σε ξένη γλώσσα απονεμήθηκε, κατά πλειοψηφία, στην Paola Maria Minucci για τη μετάφραση του έργου του Οδυσσέα Ελύτη με τίτλο «La material leggera - Pittura e purezza nell’ arte contemporanea» στα ιταλικά (εκδ. Donzelli). Μειοψήφησαν 2 ακόμα έργα σε ιταλική μετάφραση (του Γιάννη Ρίτσου και του Αρη Αλεξάνδρου).

ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑ ΚΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ...

Στη διάρκεια των νεανικών χρόνων μου η ενασχόληση με τη λογοτεχνία - ιδιαίτερα με την πεζογραφία - σήμαινε να έχεις διαβάσει κυρίως τα έργα της λεγόμενης γενιάς του τριάντα. Συγγραφείς όπως οι Βενέζης, Τερζάκης, Μυριβήλης, Θεοτοκάς, Καραγάτσης, Καστανάκης, Πετσάλης, Κοσμάς Πολίτης κ.ά.

Δεν θα κάνω τον γραμματολόγο ούτε θα κοιτάξω κριτικά τη γενιά εκείνη που όπως ξέρουμε ανδρώθηκε γύρω από ένα περιοδικό (Τα Νέα Γράμματα) και ωρίμασε ανάμεσα στα 1930 και 1940 (βλέπε για όλα αυτά: Η γενιά του τριάντα. Ιδεολογία και μορφή του Mario Vitti). Θέλω να πω ότι κανείς δεν μου επέβαλε ντε και καλά να δεχτώ a priori ως σπουδαίους λογοτέχνες τα ονόματα που προανέφερα. Ήταν βέβαιο ότι οι λογοτέχνες εκείνοι είχαν ενδιαφέροντα κοινωνικά, καλλιτεχνικά, γλωσσικά κ.λπ. που αποτυπώνονταν στα έργα τους. Μας είχαν πείσει ότι οι ήρωες των μυθιστορημάτων τους είχαν λόγο ύπαρξης και δικαιολογούσαν την παρουσία τους μέσα στην αφηγηματική δράση. Και φυσικά φαινόταν ξεκάθαρα και γινόταν αισθητή "μια αλλαγή, μια ρήξη με το παρελθόν" (Vitti), ενώ παράλληλα εμφανίζονταν προβληματισμοί που τεκμηρίωναν τη γέννηση μιας νέας συνείδησης, στηριγμένης σε μορφωτικά εφόδια και σε ψυχική διάθεση διαφορετικά από τα πριν γνωστά... Θεωρούσα ότι η λογοτεχνία είναι μια καταφυγή για να φρεσκάρω τη γλώσσα και να νιώσω μια αγαλλίαση που μου έδινε προοπτική και δύναμη...

Τέλος πάντων, ήρθε κάποια στιγμή που όσοι τουλάχιστον είχαμε ενεργό πολιτική δράση και ο μαρξισμός ως θεωρία αποτελούσε όρο sine qua non, σχεδόν προσπεράσαμε αυτούς τους λογοτέχνες, θεωρώντας τους... ξεπερασμένους! Έπρεπε να έρθει ο κατακλυσμός κυρίως της μεταπολιτευτικής λογοτεχνικής παραγωγής και των χρόνων που ακολούθησαν μέχρι σήμερα για να διαπιστώσουμε ότι εκείνοι οι λογοτέχνες εν πολλοίς ήσαν σπουδαίοι. Χρησιμοποίησαν με τον καλύτερο τρόπο τη γλώσσα. Άλλωστε δεν αναζητούσαμε στα έργα τους μονάχα το μύθο και την εξέλιξή του, αλλά και τις λέξεις, τη γλώσσα!

Κι αν κάνω αυτό το σημείωμα, η αφορμή μου δίνεται με τα έργα κάποιων νέων που βραβεύονται κιόλας και στα οποία απουσιάζουν εντελώς βασικά στοιχεία ενός λογοτεχνήματος. Το ηθικό έρμα, η γλώσσα, η αναζήτηση κάποιας "σταθεράς" στο χαρακτήρα της ελληνικής κοινωνίας κ.λπ. Ποιο ρόλο "παίζει" σήμερα στα κείμενα των νέων πεζογράφων η γλώσσα; Η τρικυμία στο μυαλό τους που καθημερινά ανακατεύεται από τους "πυροβολισμούς" της τηλεοπτικής αδηφαγίας, παράγει κάποια έργα τα οποία δεν έχουν σχέση με τη λογοτεχνία. Έχουν κάνει τη γλώσσα ένα κουρέλι και τα κομμάτια του τα απλώνουν στις σελίδες των βιβλίων τους. Το όλο θέμα της λογοτεχνικής έκπληξης περιορίζεται στον "πλαστικό" μύθο που μπερδεύεται μ' έναν παροξυσμό ημιμάθειας και αυθάδειας αλλά και σεξουαλικής υπερδιέγερσης. Και οι κριτικοί με τη μονομανία που τους διακρίνει, προσπερνούν το βασικό στοιχείο της γλώσσας που αποτελεί και τον άξονα ενός λογοτεχνικού κειμένου και ανοίγουν τον στόμα τους, θαυμάζοντας. Δηλαδή, λόγου χάρη, πώς αντιμετωπίζει ο νέος συγγραφέας τα ζητήματα της γλώσσας;

Γνωρίζουμε πολύ καλά τα λιβανιστήρια του ενός προς τον άλλον και καταφεύγουν στην παρουσίαση ξένων λογοτεχνών για να στοιχειοθετήσουν τη σοβαρότητα ή την ενημέρωση που δήθεν έχουν για τα διεθνή πράγματα και να φτιάξουν τους καταλόγους με τα "ευπώλητα" και τα υπό βράβευση βιβλία ή αν θέλετε να "οργανώσουν" το σώμα της λογοτεχνίας της εποχής. Γιατί ο αυριανός γραμματολόγος, ο ιστορικός της λογοτεχνίας, θα πάρει τα γραφτά τους και τα βραβευμένα, αλλά κι εκείνα που έχουν τις περισσότερες δημοσιεύσεις στις εφημερίδες και τα περιοδικά και θα γράψει την "ιστορία"! Αλλά θα γράψει μια ιστορία που δεν θα είναι αληθινή. Διαβάστε, ας πούμε το βιβλίο της νεαράς κ. Κιτσοπούλου (που αποτέλεσε ουσιαστικά και την αφορμή αυτού του σημειώματος), κι ελάτε (με αφορμή αυτό) να ξαναμιλήσουμε...

ΥΓ. Κι όποιος βρει την ευκαιρία ας διαβάσει και μια συνέντευξη της κ. Κιτσοπούλου στον Απόστολο Διαμαντή στο "Ε" (τ. 838) της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας (6.5.2007). Με την κ. Κιτσοπούλου, τέρμα... ΕΠΙΣΗΣ, διαβάστε του Διαμαντή και το "Είμαστε έθνος λογοτεχνικό" (HOMO SAPIENS) στο ίδιο τεύχος του "Ε". Ένα σαρκαστικό κείμενο που αποδιοργανώνει τα επιχειρήματα των σοβαροφανών κριτικών και των λογοτεχνιζόντων ανθρώπων του εποικοδομήματος.

ΤΑ ΨΗΛΑ ΤΑΚΟΥΝΙΑ...

Δεν θα γράψω τώρα για το βιβλίο της αγαπημένης συναδέλφου και φίλης Ιουστίνης Φραγκούλη. Πρώτα θα πάμε ν' ακούσουμε όλα όσα έχουν να πουν η Ιωάννα Κολοβού, ο Βασίλης Ρούβαλης, ο Δημήτρης Κωνσταντάρας, ο Σπύρος Βρεττός, ο Πέτρος Κουναλάκης, τα αποσπάσματα που θα διαβάσει η Μαριτίνα Πάσσαρη, στο βιβλιοπωλείο "Ελευθερουδάκης" (Πανεπιστημίου 17, 6ος όροφος), τη Δευτέρα 7 Μαϊου ε.ε. στις 7 το βραδάκι. Να δούμε και ν' ακούσουμε την Ιουστίνη που πλέον είναι ακριβοθώρητη. Ας όψεται ο Καναδάς!

ΣΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ!

Σήμερα η έναρξη της «30ής Γιορτής Βιβλίου» που θα παραμείνει ανοιχτή έως τις 14 Μαΐου, στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Τριακόσιοι εκδότες από την Ελλάδα και την Κύπρο, 254 περίπτερα, εκθέσεις, παιδικές εκδηλώσεις και δρώμενα, αλλά και το μεγάλο αφιέρωμα «Μέσα προβολής, προώθησης και διάδοσης του βιβλίου», αποτελούν τους κράχτες για το υποψήφιο αγοραστικό κοινό

Η έκθεση διοργανώνεται από τον Σύλλογο Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών και τελεί υπό την αιγίδα του υπουργού Πολιτισμού, σε συνεργασία του Πολιτιστικού Οργανισμού Αθήνας. Την «κορδέλα» των εγκαινίων θα κόψουν ο υπουργός Πολιτισμού και ο δήμαρχος Αθηναίων (πάλι του... "έφεξε" του Κακλαμάνη), ενώ ιδιαίτερη μνεία θα γίνει στους πρωτεργάτες του θεσμού Δ. Παπαδήμα και Γ. Δαρδανό. Να μια ευκαιρία να "χαζέψει" κανείς τα εκατοντάδες βιβλία που κυκλοφορούν, να χορτάσει εξώφυλλα, να δει από κοντά τους συγγραφείς, να κουβεντιάσει -έστω με τους φίλους του- ό,τι σχετίζεται με το βιβλίο στην Ελλάδα κ.λπ. κ.λπ.

ΑΣΧΟΛΙΑΣΤΟ!!!!!!!!!!!!!!

Δείπνο με τους Μπόουλς στο διαμέρισμα της Τζέιν. Η αυθόρμητη στοργή και η αίσθηση της διασκέδασης που μοιράζονται τους κάνει να μοιάζουν μάλλον με αδέλφια παρά με συζύγους. Η οικειότητά τους είναι μάλλον αδελφική, παρά σεξουαλική. Μένουν σε χωριστά διαμερίσματα, ο ένας πάνω από τον άλλο και επικοινωνούν με ένα σπιθαμιαίο μοβ τηλέφωνο που στριγκλίζει. Τζέιν: «Ξεχασιάρη (στριγκλιά) έλα επάνω. Ηρθαν ο Τζον και ο Τζόε. Το δείπνο (στριγκλιά) είναι έτοιμο». Της Τζέιν της αρέσει η μαγειρική. Απόψε μαγείρεψε λαγό σαλμί σε σάλτσα από κόκκινο κρασί, λες και βρισκόμασταν στη Νέα Υόρκη, αν εξαιρέσεις τη Σεριφά (τη Μαροκινή φίλη τής Τζέιν), που φλυαρούσε στα αραβικά με τη χοντρή, όμοια με αντρική φωνή της και γελούσε τρανταχτά με τα ίδια της τα αστεία. Μια παρουσία άγρια και ξένη, που φερόταν σαν να της ανήκε ο χώρος. Η Τζέιν, μια εύθραυστη φιγούρα, σαν ένα ανεκτίμητο βάζο που το πέταξαν στο πάτωμα. Τα κομμάτια του τα κόλλησαν ξανά, τα κόλλησαν όμως άγαρμπα και οι ραγισματιές φαίνονται. Η Σεριφά στεκόταν εκεί, με τα μπράτσα σταυρωμένα, κρατώντας ένα σφυρί στο χέρι...

Και λοιπόν;

Ο ΜΠΕΡΝΧΑΡΝΤ ΣΛΙΝΚ ΤΟΥ «ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗ ΧΑΝΝΑ» ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ

Οδύσσεια στη σύγχρονη Ευρώπη. Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ

Συνήθως η γερμανόφωνη λογοτεχνία δεν ξεπερνά τα γεωγραφικά όρια των γερμανόφωνων χωρών, ενώ δεν είναι έκπληξη αν την υποδεχθούν θετικά στην Ολλανδία. Γερμανοί και Ολλανδοί εκδότες έχουν κλείσει μία άτυπη συμφωνία - συνεργασία, καθώς αισθάνονται συγγενείς ως προς τη θεματογραφία. Είναι κάτι που παραδέχθηκε και ο Ολλανδός Χάρις Μούλις που βρέθηκε πριν από λίγους μήνες στην Αθήνα.

Ωστόσο, ο 63χρονος Μπέρνχαρντ Σλινκ (γενν. 6 Ιουλίου 1944), συγγραφέας, καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και δικαστής, κατάφερε το αδύνατον: είναι ο πρώτος Γερμανός συγγραφέας που ανέβηκε στο Νο1 του καταλόγου μπεστ σέλερ των «Νιου Γιορκ Τάιμς» με το τέταρτο μυθιστόρημά του «Διαβάζοντας στη Χάννα» (1995). Να θυμίσουμε ότι μεταφράστηκε μάλιστα σε τριάντα εννέα γλώσσες.

Στο τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο γυρισμός» (μτφρ.: Ιάκωβος Κοπερτί, «Κριτική»), που κυκλοφόρησε πέρσι στα γερμανικά και αυτές τις μέρες κρατάμε στα χέρια μας την ελληνική του έκδοση, διαχειρίζεται την έννοια της Οδύσσειας. Τον Νοέμβριο του 1998 που είχε έρθει στην Αθήνα, όταν τον είχαμε ρωτήσει αν πιστεύει ότι τα βιβλία του ανακαλούν την καφκική ατμόσφαιρα, μας είχε απαντήσει: «Όχι. Ξέρετε, με ενδιαφέρουν κι άλλα θέματα. Η Οδύσσεια, παραδείγματος χάριν, με την έννοια ενός ταξιδιού: δηλαδή, οι συμβολισμοί που εμπεριέχουν η αναχώρηση και επιστροφή. 'Η, καλύτερα αν θέλετε, ο νόστος».

Ο Μπέρνχαρντ Σλινκ παίρνει την αφορμή για το νέο του μυθιστόρημα από τον γυρισμό των Γερμανών στρατιωτών στην πατρίδα τους, μετά την πτώση του ρωσικού μετώπου. Έγραψε ο κριτικός Αλεξάντερ Γκλαντζ στη γερμανική εφημερίδα «Χανόβερσερ Αλγκεμάινε Τσάιτουνγκ»: «Ο μύθος της Οδύσσειας, ένα αρχέτυπο του νόστου όλων των εποχών, μεταφέρεται στη σύγχρονη Ιστορία της Ευρώπης, όπου το καλό και το κακό, το δίκαιο και το άδικο χαράζουν τις μοίρες των ανθρώπων»... (η συνέχεια στην Ελευθεροτυπία, 30/04/2007).