Με ξεχωριστή τρυφερότητα στο 'τότε' των ταραγμένων χρόνων!!!!!

Γράφει ο Πέτρος Γαργάνης

 

• Νίκος Χ. Λαγκαδινός. «Είσαι παράνομος ρε».Αφηγήματα. Εκδόσεις Δυτικός Άνεμος.

Για την ανάγνωση ενός βιβλίου αναγκαία ενίοτε προϋπόθεση αποτελεί η διάθεση της στιγμής, κάτι που στους σύγχρονους καιρούς της κρίσης - οικονομικής και όχι μόνο - δεν νοείται ως δεδομένο. Ο χρόνος λίγο έως πολύ βρίσκεται και σπανίως αποτελεί ειλικρινή λόγο και αιτία για την ακύρωση ή την αναβολή. Όμως κάποια βιβλία δεν χρειάζονται ούτε τον χρόνο αλλά ούτε και αυτήν την πολύτιμη διάθεση καθώς την φτιάχνουν από μόνα τους αβίαστα, χωρίς προσπάθεια και δίχως καν τον ναρκισσιστικό υπαινιγμό της επιτήδευσης. Αντιθέτως, ειλικρινή, με την πραγματική επιθυμία της έκθεσης και όχι της εντύπωσης, εξωτερικεύονται και αυτοπαρουσιάζονται με αθωότητα αλλά όχι και με αφέλεια.

Σε μια τέτοια – αν υπάρχει- κατηγορία θα τοποθετούσα αυτό το βιβλίο που αιφνιδιαστικά με αποπλάνησε στο περιθώριο του εργασιακού μου χρόνου. Μικρό το δέμας, αλλά τόσο ουσιαστικό στην λιτότητα και περιεκτικότητα του, με γλώσσα και ρυθμό που ρέουν με την ορμή του αυθορμητισμού, προλαβαίνει μια γρήγορη όσο και καθαρή ματιά στην ασπρόμαυρη σαν φιλμ ιστορία της Ελλάδας του εικοστού αιώνα των αντιφάσεων και των ακροτήτων. Μιας περιόδου που στο τελευταίο τέταρτό της θα χαρίσει στην χώρα μια επίπλαστη μεν, αναμφισβήτητη δε ευμάρεια της οποίας οι ρίζες βρίσκονται ακριβώς στο σαθρό μεταπολεμικό και μετεμφυλιακό οικοδόμημά της, το οποίο υπηρετήθηκε με όλες του τις αντιφάσεις και τις παθογένειες με πίστη και προσήλωση. Σκανδαλωδώς και επιζημίως εντέλει, θα προσέθετα. 

Όμως η γενιά του πολέμου και του εμφυλίου δεν υπήρξε απλός θεατής αλλά θύμα και θύτης των γεγονότων, ερήμην ή όχι δεν έχει σημασία. Κι όμως δεν έχασε ούτε το κουράγιο της, ούτε την ανθρωπιά της. Έμαθε να συγχωρεί εκτός από το να αγωνίζεται. Να ευημερεί εκτός από το να επιβιώνει. 

Είναι εποχές όπου ο ουμανισμός του Σοσιαλισμού και οι αγώνες της Αριστεράς έχουν νόημα και υπόσχονται, χωρίς να υποκρίνονται, ένα άλλο κόσμο εφικτό. Ο λαϊκισμός δεν έχει ακόμα αλώσει τις δομές και την ουσία τους ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται.

Το πόσο πραγματικά λείπει αυτή η γενιά τώρα από την Ελλάδα, εκτός από ανυπολόγιστο, είναι και μοιραίο. Ίσως για αυτό ο συγγραφέας, με ξεχωριστή τρυφερότητα μας μεταφέρει στο τότε των ταραγμένων χρόνων. Μπορεί και να απολογείται μέσω των ηρώων του, σίγουρα όμως δεν μετανιώνει ούτε και θρηνεί. Άνθρωποι της διπλανής πόρτας, του μόχθου και της αέναης προσπάθειας, ονειρεύονται το μέλλον, διασκεδάζουν με το παρόν. Δυνατοί, αξιοπρεπείς, ενίοτε στωικοί αλλά πάντοτε χαμογελαστοί και έτοιμοι για τις πολλές προκλήσεις των καιρών. Με χαμένα όνειρα, βιώνουν την απώλεια, με ατυχίες και αποτυχίες, με φίλους και εχθρούς, συναγωνιστές και αντιπάλους, μα πάνω από όλα με κουράγιο και αστείρευτη – που την βρίσκουν ;- δύναμη αρνούμενοι την ευκολία της μοιρολατρίας. 

Ίσως ο υποκειμενισμός μου απέναντι στον συγγραφέα να μην μου επιτρέπει περαιτέρω σχόλια και ανάλυση. Πιθανόν το συναίσθημα και η νοσταλγική επίκτητή μου διάθεση απλώς να βρήκε διέξοδο στις γραμμές των αφηγημάτων οπότε και η κριτική μου να στερείται αντικειμενικότητας. Να αναγνώρισα και δικούς μου ανθρώπους, προγόνους όχι μακρινούς, τους ίδιους τους γονείς μου μπορεί, ή συγγενείς μου, στα πρόσωπα των συνηθισμένων αλλά και τόσο θαρραλέων αυτών ανθρώπων. Έτσι λοιπόν, καθώς λείπουν οι ήρωες από την δική μου εποχή, τους παίρνω δάνειο από εκείνη…