Πρωτοποριακό λεξικό οικωνυμίων

• Του Γιωργου Aνδρειωμενου, Η Καθημερινή,  Tρίτη, 12 Aπριλίου 2011

• Χαράλαμπος Π. Συμεωνίδης, «Ετυμολογικό Λεξικό των Νεοελληνικών Οικωνυμίων, Θεσσαλονίκη-Λευκωσία: Κέντρο Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου 2010», ττ. Α΄-Β΄.

ΜΕΛΕΤΗ. Είναι αλήθεια πως σπανίζουν οι θετικές ειδήσεις. Για τούτο και αποκτά πολλαπλή σημασία κάθε προσπάθεια που συνδέεται με την καινοτομία και την έρευνα, όταν μάλιστα παράγει απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα, δείχνοντας πως η ενεργητικότητα και το δαιμόνιο υπάρχουν στη μικρή αυτή γωνιά της υφηλίου, ασχέτως αν τις περισσότερες φορές δεν αναδεικνύονται όσο θα έπρεπε (για να μην ειπωθεί ότι υποβαθμίζονται και αγνοούνται).

Ενα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί το άρτι κυκλοφορηθέν δίτομο Ετυμολογικό Λεξικό των Νεοελληνικών Οικωνυμίων του ακαταπόνητου Χαράλαμπου Π. Συμεωνίδη, επί χρόνια καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και (πιο πρόσφατα) στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, το οποίο τυπώθηκε την περασμένη χρονιά στη συμπρωτεύουσα από τις «Γραφικές Τέχνες» Α. Αλτιντζή για λογαριασμό του Κέντρου Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου. Το λεξικό αυτό είναι, στην κυριολεξία, έργο ζωής, αφού απαιτήθηκαν κάποιες δεκαετίες για να ολοκληρωθεί και να δει το φως της δημοσιότητας.

Είναι, όμως, και πρότυπο λεξικογραφικής-ονοματολογικής εργασίας, αφού, πέρα από την εξαντλητική βιβλιογραφία και τις εισαγωγικές τεχνικής φύσεως λεπτομέρειες, περιλαμβάνει κατατοπιστική εισαγωγή στην ονοματολογία και στις συναφείς σπουδές στην Ελλάδα, μιαν υποδειγματική ανάλυση όσων πρέπει να γνωρίζει ο ειδικός, όπως και ο κάθε ενδιαφερόμενος φιλαναγνώστης, για τα ελληνικά τοπωνύμια και ανθρωπωνύμια και, κυρίως, πλήρες λεξικό των νεοελληνικών οικωνυμίων, αποτελούμενο από 18.445 λήμματα και συνοδευόμενο από δύο πολυσέλιδα ευρετήρια λέξεων, ανθρωπωνυμίων και τοπωνυμίων στην ελληνική και σε ξένες γλώσσες.

Η μεγάλη συμβολή του λεξικού έγκειται στην προσεγμένη ετυμολόγηση όλων αυτών των χιλιάδων οικωνυμίων, πολλές φορές σχετιζόμενων με εξήντα τέσσερις ξένες γλώσσες, στην ιστορική εξέλιξη καθενός από αυτά και στην ταύτιση παλαιότερων και νεότερων ονομασιών τους. Ακόμα και ο πολύ απαιτητικός αναγνώστης θα ικανοποιήσει τις σχετικές αναζητήσεις του, έχοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα να ανεύρει τη συναφή βιβλιογραφία γύρω από κάποια εγγραφή, όταν αυτή υπάρχει και είναι γνωστή στον συγγραφέα. Βέβαια, όχι μόνο όποιος έχει ειδικευτεί στην εκπόνηση τέτοιων εργασιών, αλλά και κάθε επαρκής χρήστης τους, είναι σε θέση να καταλάβει τον χρόνο, τον μόχθο και τη βαθιά γνώση που απαιτείται για τη σύνταξη ενός εκάστου των λημμάτων ενός τέτοιου λεξικού.