Ο φωτογράφος Ρ. Αβεντον...

Είχαμε ακόμα ανάγκη το βλέμμα του Αμερικανού φωτογράφου Ρίτσαρντ Αβεντον. Το ήξερε και ο ίδιος. Γι' αυτό δούλευε ασταμάτητα μέχρι τα 81 του χρόνια. Ο φωτογράφος που μετέτρεψε τη φωτογραφία μόδας σε υψηλή τέχνη, καθώς και διεισδυτικός πορτρετογράφος της ανθρώπινης ψυχής, πέθανε την περασμένη Παρασκευή σε νοσοκομείο του Σαν Αντόνιο, στο Τέξας.

Το πρώτο σημάδι θανάτου, μια εγκεφαλική αιμμοραγία, τον βρήκε ενώ δούλευε στο Τέξας, τον περασμένο μήνα. Βρισκόταν εκεί για λογαριασμό του περιοδικού «New Yorker» για να ολοκληρώσει ένα φιλόδοξο φωτογραφικό σχέδιο με τίτλο «On Democracy». Αποκλειστικός φωτογράφος του «New Yorker» τα τελευταία χρόνια, ταξίδευε επί μήνες σε όλη την Αμερική έχοντας στρέψει το φακό του σε πολιτικούς και πολίτες.

Η συμβολή του στη φωτογραφία του 20ού αιώνα είναι μεγάλη. Ακόμα κι αν κάποιοι, στην προσπάθειά τους να μειώσουν την προσφορά του, αναφέρονται κυρίως στις αισθησιακές του φωτογραφήσεις μόδας που εδραίωσαν την εποχή των σούπερ μόντελ Ναόμι Κάμπελ και Σίντι Κρόφορντ. Ο Αβεντον δεν έμεινε ποτέ στον «αφρό» της μόδας, στις πόζες των πανέμορφων μοντέλων που χαίρονται τη ζωή κάνοντας ανέμελα πατινάζ στην «Place de la Concorde». Οι διασημότητες και οι άνθρωποι της τέχνης που πέρασαν από το φακό του, ανάμεσα τους η Μέριλιν Μονρόε, ο Εζρα Πάουντ, ο Πικάσο, ο Σάμιουελ Μπέκετ, ο Φράνσις Μπέικον, υποψιάζονταν ή γνώριζαν ότι δεν θα γλιτώσουν από την ανελέητη ματιά του. Ο κριτικός του περιοδικού «Time» Ρ. Λασάγιο έγραψε κάποτε για τη δουλειά του: «Με εμφανείς τις ρυτίδες και τα σημάδια γήρατος στα πορτρέτα του Αβεντον, και ο ισχυρότερος πλουτοκράτης φαντάζει στα μάτια μας ως ένας ακόμη άνθρωπος, έρμαιο του χρόνου και της φθοράς».

Ο Αμερικανός φωτογράφος, ο οποίος τη δεκαετία του '90 φωτογράφισε τον 87χρονο πατέρα του, ενώ πέθαινε από καρκίνο, εξηγούσε το ενδιαφέρον για την αποτύπωση της φθοράς: «Δεν έχει σχέση αν έχεις ψεγάδια ή αν ο χρόνος έχει φθείρει το πρόσωπό σου. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι οι αντιθέσεις, ο διάλογος, τα επιχειρήματα. Η σύγχυση της ψυχής στο πρόσωπο».

Εξαιρετική θεωρείται επίσης και η σειρά φωτογραφιών του «Στην αμερικάνικη Δύση»: είχε στρέψει με ταπεινότητα το ενδιαφέρον του στους εργάτες και στους κουρασμένους ανθρώπους της Νεβάδα και της Γιούτα, του Νιου Μέξικο και του Κολοράντο.

Η αξία του Ρίτσαρντ Αβεντον, που γεννήθηκε το 1923 στη Νέα Υόρκη, είχε αναγνωριστεί όσο ζούσε. Μερικά από τα σπουδαιότερα μουσεία του κόσμου, όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο, αλλά και το Ουίτνι της Νέας Υόρκης, η Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον και η Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων της Βρετανίας έχουν διοργανώσει αναδρομικού χαρακτήρα εκθέσεις της δουλειάς του. Σημαντικές υπήρξαν οι συνεργασίες του με τα περιοδικά «Χάρπερς Μπαζάρ» και «Βογκ», ενώ μέρος της ζωής του μεταφέρθηκε στο σινεμά το 1956 στο μιούζικαλ του Στάνλεϊ Ντόνεν, «Funny Face» («Αστείο μουτράκι») με τους Φρέντ Αστέρ και Οντρεϊ Χέπμπορν.

Είχε κάνει δυο βραχύβιους γάμους με το μοντέλο Ντο Νόουελ το 1944 και με την Εβελιν Φράνκλιν το 1951. Έρωτας της ζωής του παρέμεινε η φωτογραφία: «Αν περάσει μία μέρα χωρίς να κάνω κάτι σχετικό με τη φωτογραφία, νιώθω σαν να έχω παραμελήσει κάτι εξαιρετικά ουσιώδες για την ύπαρξή μου, αισθάνομαι σαν να έχω ξεχάσει να ξυπνήσω».

(Γιώργος Καρουζάκης: «Ο φωτογράφος Ρ. Αβεντον πέθανε στα 81 του. Εβλεπε τη μόδα ως τέχνη», Ελευθεροτυπία, 4/10/2004)