«Εφυγε» η διεθνούς φήμης φεμινίστρια συγγραφέας, Σούλαμιτ Φάιερστοουν

Παγκοσμίως γνωστή για το έργο της Διαλεκτική του Σεξ, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 67 ετών στη Νέα Υόρκη.

Η φεμινίστρια συγγραφέας Σούλαμιτ Φάιερστοουν, παγκοσμίως γνωστή για το έργο της Διαλεκτική του Σεξ, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 67 ετών στη Νέα Υόρκη, ανακοίνωσε η αδελφή της. Γεννημένη στον Καναδά, η Φάιερστοουν επηρέασε έντονα το αμερικανικό φεμινιστικό κίνημα των ετών του '70, μετά τη δημοσίευση σε ηλικία 25 ετών του κλασσικού πλέον στη φεμινιστική βιβλιογραφία έργου της, που αντλούσε έμπνευση από τη μαρξιστική ιδεολογία και τη σκέψη της Σιμόν ντε Μποβουάρ (συγγραφέα του «Δευτέρου Φύλου», το 1949). Μαζί με το Σεξουαλική Πολιτική της Κέιτ Μίλετ και το Ο Θηλυκός Ευνούχος της Ζερμέν Γκριρ, το βιβλίο της αποτελεί ένα από τα κεφαλαιώδη έργα της δεκαετίας του '70, ενώ ακόμη διδάσκεται ως βασικό εγχειρίδιο σε πολλά πανεπιστήμια.

Μαυρισμένες ψυχές και μαύρο χιούμορ

• Δεκατρία από τα 25 διηγήματα που έγραψε ο Κύπριος Νίκος Νικολαΐδης, ένας από τους σημαντικότερους πεζογράφους του Μεσοπολέμου 

Ο Κύπριος Νίκος Νικολαΐδης έγραψε διηγήματα, μυθιστορήματα, ποιήματα, αλλά και σενάριο και θέατρο, ωστόσο παραμένει ελάχιστα γνωστός

[Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, ΤΟ ΒΗΜΑ: 19/08/2012].  Γεννημένος στη Λευκωσία το 1884, ο Νίκος Νικολαΐδης θα εγκαταλείψει στην τετάρτη δημοτικού το σχολείο, ξεκινώντας από πολύ νωρίς την επαγγελματική και καλλιτεχνική περιπλάνησή του: θα εργαστεί πρώτα σε βιβλιοδετείο, θα περιοδεύσει κατόπιν στην ύπαιθρο ως αγιογράφος και θα απασχοληθεί αργότερα και ως ηθοποιός. Ζώντας στην Αθήνα, στο Κάιρο και στην Αλεξάνδρεια, ταξιδεύοντας στην Περσία, στην Ιταλία, στην Τσεχοσλοβακία, στη Γερμανία, στην Ολλανδία, στη Γαλλία, στην Αγγλία και στη Συρία και επιστρέφοντας κατά καιρούς στην Κύπρο, ο Νικολαΐδης θα γράψει διηγήματα και μυθιστορήματα (επίσης ποιήματα, σενάριο και θέατρο) και θα εξελιχθεί σε έναν από τους σημαντικότερους πεζογράφους του Μεσοπολέμου (πέθανε το 1956).

Βιβλία στο πυρ το εξώτερον

• Η επανέκδοση του διαχρονικού μελλοντολογικού εφιάλτη «Φαρενάιτ 451» και η πρώτη έκδοση μιας νουβέλας. Αντιπροσωπευτικά δείγματα της πληθωρικής φαντασίας του Ρέι Μπράντμπερι 

Η διαφημιστική αφίσα της κινηματογραφικής μεταφοράς του «Φαρενάτι 451» (1966), σε σκηνοθεσία Φρανσουά Τρυφό, με πρωταγωνιστές την Τζούλι Κρίστι και τον Οσκαρ Βέρνερ

[Γρηγόρης Μπέκος, ΤΟ ΒΗΜΑ: 19/08/2012]. Τι μπορεί να σκεπτόταν ο Ρέι Μπράντμπερι μαθαίνοντας ότι το «Curiosity» (επισήμως γνωστό ως Επιστημονικό Εργαστήριο του Αρη) προσεδαφίστηκε στον Κόκκινο Πλανήτη, ύστερα από ένα ταξίδι 565 εκατ. χλμ., με σκοπό να διαλευκάνει αν υπάρχει ή όχι ζωή (έστω μικροβιακού χαρακτήρα) εκεί; Στο διαστημόπλοιο βεβαίως δεν επέβαιναν οι αμερικανοί καουμπόηδες με τα πιστόλια, οι οποίοι ήθελαν να εποικίσουν τον πλανήτη, όπως συμβαίνει στα «Χρονικά του Αρη», που έγραψε ο ίδιος το 1950, αλλά ένα ερευνητικό ρομπότ της NASA αξίας 2 δισ. ευρώ.

Πώς σώθηκαν τα βιβλία

• Η συναρπαστική ιστορία των βιβλιοθηκών στη Δύση μέσα από θρησκευτικές και πολιτικές αναταράξεις 

Αποψη της βιβλιοθήκης του Beatus Rhenanus στη Σέλεστατ της Γερμανίας, της πιο αντιπροσωπευτικής ουμανιστικής βιβλιοθήκης ανθρώπων των γραμμάτων του ευρωπαϊκού Βορρά

[Λαμπρινή Κουζέλη, ΤΟ ΒΗΜΑ: 19/08/2012]. Ο βασιλιάς Κάρολος Η' επιστρέφει στη Γαλλία μετά την κατάληψη του Βασιλείου της Νάπολι φέροντας μαζί του, ως λάφυρα, 1.140 τόμους αρχετύπων και χειρογράφων που θα αποτελέσουν τη μαγιά για τη συγκρότηση της Βασιλικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. Νωρίτερα, στην ελληνιστική εποχή, οι βιβλιοθηκάριοι της Αλεξάνδρειας κάνουν έφοδο στα πλοία που ελλιμενίζονται στο λιμάνι της πόλης, κατάσχουν τα ευρεθέντα χειρόγραφα για τον εμπλουτισμό της περικλεούς βιβλιοθήκης και τα αντικαθιστούν με αντίγραφα. Επεισόδια αλαζονείας, απληστίας και μισαλλοδοξίας κρύβονται συχνά στο υπόστρωμα της ιστορίας των βιβλιοθηκών στον δυτικό κόσμο που, αν τη δούμε από κοντά, είναι συναρπαστική σαν μυθιστόρημα.

Ο Στάινμπεκ φορτηγατζής

• Το τρίμηνο οδοιπορικό του αμερικανού συγγραφέα σε 34 Πολιτείες στις αρχές της δεκαετίας του 1960, με σκοπό να ανακαλύψει την ίδια του την πατρίδα 

Το ημιφορτηγό Ροσινάντε (έτσι έλεγαν το άλογο του Δον Κιχώτη) με το οποίο πραγματοποίησε ο Στάινμπεκ το ταξίδι του στις ΗΠΑ

[Μπέκος Γρηγόρης, ΤΟ ΒΗΜΑ: 26/08/2012]. Στις αρχές του μήνα εκτελέστηκε με ένεση στο Τέξας ένας 54χρονος θανατοποινίτης - είχε σκοτώσει έναν αστυνομικό το 1992 - με αποδεδειγμένη νοητική υστέρηση. Ο δείκτης ευφυΐας του ήταν πολύ πιο κάτω από το διεθνώς αποδεκτό επίπεδο. Οι δεσμοφύλακες που παρακολουθούσαν τον Μάρβιν Γουίλσον έλεγαν ότι κάθε τόσο καθόταν στο κελί του ήσυχος, βύζαινε τον αντίχειρά του σαν μωρό και αποζητούσε τη μαμά του. Μολονότι η θανατική ποινή για διανοητικώς καθυστερημένα άτομα απαγορεύτηκε το 2002 από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, το Τέξας (με τους περισσότερους θανατοποινίτες και τις περισσότερες εκτελέσεις) έκανε χρήση του περιθωρίου επιλογής που παρέχει ακόμη ο νόμος σε κάθε Πολιτεία για τον αν θα θανατώνονται ή όχι οι καταδικασθέντες.

Το μοντέρνο

[Μπασκόζος Γιάννης Ν. ΤΟ ΒΗΜΑ: 26/08/2012]. Η απαξία με την οποία μίλησε ο Κοέλιο για τον Τζόις, θέμα που έθιξε η στήλη πριν από λίγες Κυριακές, έδωσε αφορμή για έναν πλούσιο διάλογο στο ΒΗΜΑ online. Οι περισσότεροι σχολιαστές συμφώνησαν ότι ο Κοέλιο είναι ένας ρηχός συγγραφέας και ο Τζόις ένας σημαντικός λογοτέχνης που επηρέασε την παγκόσμια λογοτεχνία. Υπήρξε όμως μια άλλη πτυχή που επεσήμαναν κάποιοι συνομιλητές. Μήπως, όπως αναφέρει κάποιος, «με το πρόσχημα του μοντερνισμού, της κατάλυσης κάθε μυθιστορηματικής φόρμας και κοτσάροντας τον τίτλο "εσωτερικός μονόλογος» σε κάθε ασύνδετο παραλήρημα, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έκαναν καριέρα μεγάλου λογοτέχνη; - όλα αυτά δεν θα μπορούσαν ποτέ να γίνουν πριν τον Τζέιμς Τζόις, ο οποίος άνοιξε τον ασκό του Αιόλου». 

Ο «Πόρφυρας» Νο 144: Σελίδες για τον Ελύτη

Στο νέο τεύχος του περιοδικού «Πόρφυρας» (Νο 144, Ιούλιος-Σεπτέμβρης 2012), με το οποίο το περιοδικό εισέρχεται στον 33^ο χρόνο ανελλιπούς (μη κερδοσκοπικής) κυκλοφορίας του, οι εκδότες, μετά την απρόσμενη επιτυχία αναζήτησης ελπίδας σε ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, επεκτείνουν το εγχείρημα με τον δοκιμιακό λόγο για δημιουργούς οικουμενικής ματιάς, που οραματίστηκαν τη συλλογική πνευματική αναγέννηση, όπως ο Ανδρέας Κάλβος, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Νίκος Καζαντζάκης κι ο Οδυσσέας Ελύτης, με έμφαση στον τελευταίο.

Έφυγε ο συγγραφέας και ζωγράφος Γιάννης Καβάσιλας

Έφυγε από τη ζωή στις 12 Αυγούστου 2012, στην Αθήνα, ο έξοχος άνθρωπος και διανοούμενος (είναι ο χαρακτηρισμός που του αξίζει) Γιάννης Καβάσιλας, συγγραφέας και ζωγράφος. Γεννημένος το 1927 στη Θεσσαλονίκη, ύστερα από τις εγκύκλιες σπουδές παρακολούθησε Οικονομικές Επιστήμες και Στατιστική στην ΑΣΟΕΕ και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Διετέλεσε ανώτερο και ανώτατο στέλεχος Υπουργείων και εκλέχτηκε καθηγητής του Τ.Ε.Ι. Αθήνας και Διευθυντής της Αν. Σχολής Στελεχών Επιχειρήσεων.

«Από τα αστέρια, στα συντρίμμια». Νέα βιογραφία ιχνηλατεί τη δύσκολη διαδρομή του Τζόις

The Economist 

Στη διάρκεια της ζωής του, ο Τζέιμς Τζόις (1882-1941) άκουσε να τον αποκαλούν με πολλά, διαφορετικά ονόματα. Οταν μεγάλωνε στο «αγαπημένο, βρωμερό Δουβλίνο» που απαθανάτισε στα έργα του, ο συγγραφέας των «Δουβλινέζων» και του «Οδυσσέα» ήταν ο «Sunny Jim», ο μεγαλύτερος από δέκα αδέλφια που μετακόμιζαν συνεχώς από σπίτι σε σπίτι εξαιτίας ενός αλκοολικού πατέρα που προσπαθούσε να αποφύγει τους δανειστές του. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, όταν είχε αυτοεξοριστεί από την Ιρλανδία και την καθολική πίστη για να ζήσει στην Ιταλία και την Ελβετία, αποκλήθηκε «εικονοκλάστης» από το Βατικανό, «Herr Satan» από νεαρές Ελβετίδες που τον συμπαθούσαν αλλά κορόιδευαν τη μυτερή γενειάδα του, «η τελευταία μεγαλοφυΐα» από τους θαυμαστές του και ο «καταραμένος Τζόις» από τους εχθρούς του.

Κυνικός, έντιμος, ιδιοφυής

Ο Γκορ Βιντάλ αποτύπωσε, όσο λίγοι ομόχρονοί του, τη μάταιη λάμψη, την παράνοια και τον ίλιγγο του 20ού αιώνα των ΗΠΑ

• Του Θαναση Βασιλειου, Η Καθημερινή, 12/8/2012

«Οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει την τυραννία. Περιμένουν από τις κυβερνήσεις να διεκδικήσουν τις ψυχές τους, κι έχουν παραιτηθεί από την ευθύνη να αποφασίζουν για ένα σωρό πράγματα, από αγάπη για την ασφάλεια», έγραφε ο Βιντάλ το 1954 στην προφητική, φανταστική σάτιρα «Μεσσίας» (εκδ. Εικοστού Πρώτου, 2006). Μετά τις 31 Ιουλίου, δεν περνάει ούτε μία ημέρα που να μην αναφέρονται μερικά από τις πλέον διάσημες βιτριολικές ατάκες και τους αφορισμούς του· «η πολιτική είναι απλώς μια σόουμπιζ για παλιανθρώπους, για “bankerboys” (τραπεζοϋπαλλήλους)» και, για τον ανταγωνισμό, «δεν αρκεί η δική σου επιτυχία· πρέπει να αποτυγχάνουν οι άλλοι», που παραπέμπουν σ’ έναν Οσκαρ Ουάιλντ του 20ού αιώνα.

Οι θέσεις των λογίων στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου

Οι δημοσιεύσεις του περιοδικού «Η Νεολαία»

• Του Γεώργιου Ν. Μοσχόπουλου*Η Καθημερινή, 12/8/2012
• ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΔΡΕΙΩΜΕΝΟΣ
• Η νέα γενιά υπό καθοδήγηση: Το παράδειγμα του περιοδικού Η ΝΕΟΛΑΙΑ (1938-1941)
• Αναλυτική παρουσίαση περιεχομένων και ευρετήριο
• εκδ. Ιδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη - σελ. 910

Η ολιγόχρονη σχετικά περίοδος του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, που κατ’ ουσίαν έκλεισε, ως γνωστόν, με την εμπλοκή της χώρας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και, βέβαια, με τον θάνατο του εμπνευστή του στις αρχές του 1941, ιδιαίτερα και ευλόγως απασχόλησε την κριτική της νεότερης ελληνικής γραμματείας. Οι στόχοι και κυρίως οι, με ιδιαίτερη φροντίδα πειθούς, μελετημένες προτάσεις, κατ’ αποκλειστικότητα, του Ιωάννου Μεταξά για έναν καινούργιο –αναγεννώμενο– ελληνικό πολιτισμό, τον «Τρίτο Ελληνικό Πολιτισμό» (ένα μείγμα αρχαίου ελληνικού και βυζαντινού), που εντόνως προέβαλλαν την αδιάλειπτη συνέχεια του έθνους και τις υψηλές αξίες της φυλής, κατηύθυναν, με βεβαιωμένη μάλιστα επιτυχία, σ’ έναν πρωτόγνωρο κλυδωνισμό της σκέψης, εν πολλοίς, της νεάζουσας λογιοσύνης της εποχής, και στην ανάδειξη μιας, εκ των πραγμάτων, προκύπτουσας αμφισημίας της καθεστωτικής «λυτρωτικής» ιδεολογίας.

Εγραφε βιβλία όπως μιλούσε, η Μέιβ Μπίντσι...

Η δημοφιλής Ιρλανδή συγγραφέας Μέιβ Μπίντσι απεβίωσε σε ηλικία 72 ετών

ΑΠΩΛΕΙΑ. Αγαπήθηκε από ένα κοινό εκατομμυρίων γυναικών σε όλον τον κόσμο. Τα βιβλία της πούλησαν περισσότερα από 40 εκατ. αντίτυπα και μεταφράστηκαν σε 37 γλώσσες. Η Μέιβ Μπίντσι, μια γνήσια φωνή της Ιρλανδίας, πέθανε χθες σε ηλικία 72 ετών έπειτα από σύντομη ασθένεια. Οι ιστορίες της, αποτυπωμένες σε δεκάδες πολυσέλιδα μυθιστορήματα, είναι ανεπιτήδευτες, με ζωηρούς χαρακτήρες, συγκίνηση και ανατομία στις οικογενειακές σχέσεις. Αν είχε ένα μυστικό επιτυχίας η Μέιβ Μπίντσι, αυτό ήταν -όπως έλεγε η ίδια- ότι έγραφε όπως μιλούσε. Απλά και ανεπιτήδευτα. «Γίνεσαι πιο πιστευτή όταν μιλάς με τη δική σου φωνή», έλεγε. Ωστόσο, τα βιβλία της δεν ήταν απλοϊκά. Είχαν σύνθετη δράση και εμβάθυνση στους χαρακτήρες. Ηταν από τα καλύτερα δείγματα ψυχαγωγικής λογοτεχνίας, από αυτά που ξέρει να δημιουργεί η ιρλανδική φλέβα. Ο θάνατός της προκάλεσε συγκίνηση και η συμπατριώτισσά της, διάσημη επίσης συγγραφέας Τζίλι Κούπερ, δήλωσε πως «η Μέιβ Μπίντσι είχε γεννηθεί με το χάρισμα της αφήγησης. Ηταν ένας αξιαγάπητος άνθρωπος».

Gore Vidal, US writer and contrarian, dies aged 86

One of the towering figures of American cultural and political life for more than six decades has died of complications from pneumonia

• Share

• Richard Lea
• guardian.co.uk, Wednesday 1 August 2012 07.41 BST

Gore Vidal's quick wit and acid tongue made him a sought-after commentator. Photograph: Robyn Beck/AFP/Getty Images

The novelist, essayist, wit and contrarian Gore Vidal, one of the towering figures of American cultural and political life for more than six decades, has died of complications from pneumonia, aged 86.

Σε ηλικία 86 ετών, πέθανε ο Αμερικανός συγγραφέας Γκορ Βιντάλ

Ο Γκορ Βιντάλ, ο συγγραφέας που χαρακτηρίστηκε από τις καυστικές παρατηρήσεις του για την πολιτική, το σεξ και την αμερικανική κουλτούρα, πέθανε την Τρίτη σε ηλικία 86 ετών. «Ο Βιντάλ πέθανε στο σπίτι του στο Χόλιγουντ, αφού παρουσίασε επιπλοκές από πνευμονία» γράφουν οι Los Angeles Times, επικαλούμενες τον ανιψιό του Μπερ Στιρς. Ο Γκορ Βιντάλ γεννήθηκε στο Γουεστ Πόιντ της Νέας Υόρκης και πήγε σε πολύ ακριβά ιδιωτικά σχολεία, αλλά ποτέ στο πανεπιστήμιο. Άρχισε να γράφει σε ηλικία 19 ετών όταν υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία στην Αλάσκα, περιγράφοντας τις εμπειρίες του από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το τρίτο του βιβλίο «The City and the Pillar» («Η Πόλη και ο Στυλοβάτης»), προκάλεσε αναταραχή και έντονες αντιδράσεις το 1948 όταν κυκλοφόρησε γιατί περιείχε για πρώτη φορά ανοικτές περιγραφές του ομοφυλόφιλου βασικού ήρωά του.