Το περίεργο είναι ότι όσοι "αντικειμενικά" κρίνουν τα βιβλία και παραθέτουν τις προτάσεις τους, νιώθεις ότι είναι πεδικλωμένοι στα γρανάζια του πολυπλόκαμου μηχανισμού των μέσων ενημέρωσης που έχουν σφιχταγκαλιάσει τους πάντες και δεν αφήνουν για δεύτερες σκέψεις. Όταν ρωτήσεις έναν απλό πολίτη να σου πει το όνομα ενός δημοσιογράφου, αμέσως θα αναφέρει το όνομα κάποιου από τους τηλεπαρουσιαστές των καναλιών. Δεν ξέρει όμως ότι υπάρχουν εξαίρετοι δημοσιογράφοι που τιμούν το επάγγελμα και δεν τους ξέρει παρά μόνο το γραφείο τους!
Έτσι, λοιπόν, αν ρωτήσει κανείς για κριτικούς, αμέσως θα γίνει αναφορά στους φύλακες των οσίων και των ιερών της λογοτεχνίας μας που γράφουν στις μεγάλες εφημερίδες. Ο ένας είναι πολύ σοβαρός και δεν σηκώνει κουβέντα, ο άλλος είναι ξενομανής, ο τρίτος κρατάει ένα τσεκούρι, ο τέταρτος είναι βαρύς σε όλα του και πάει λέγοντας. Με ενοχλεί που δεν έχουν βαρεθεί - αν όχι όλοι, αλλά ορισμένοι - να θυμιατίζουν την παρέα τους και τους "ευλογημένους" κάποιων εκδοτών. Εντάξει, αυτή είναι η άποψή μου και σε όποιον αρέσει. Έτσι, λοιπόν, σκάλιζα κάτι αποκόμματα κι έπεσα στο "La Zyranna" του Νίκου Μπακουνάκη (Το Βήμα, 25 Μαρτίου 2007). Και τι λέει; [Δεν προτείνω να αγοράσετε το βιβλίο της Zyranna Ζατέλη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όποιος θέλει δεν θα το αγοράσει και διαβάσει...] Μεταφράστηκε στα γαλλικά, έγραψε ο Μισέλ Βολκοβίτς ενθουσιώδη κριτική κι εμείς δηλαδή πρέπει ν' ανοίξουμε το στόμα; Θα το ανοίξουμε άμα διαβάσουμε και το παρακάτω απόσπασμα [όπου καλούμαστε να κλίνουμε σε όλες τις πτώσεις τη λέξη ΥΠΕΡΒΟΛΗ]:
[...] Η Ζυράννα Ζατέλη αποτελεί σήμερα την αυθεντικότερη φωνή της ελληνικής λογοτεχνίας, με την έννοια ότι είναι η δημιουργός ενός πρωτότυπου, συνεκτικού αφηγηματικού κόσμου. Πιστή στη μεγάλη αφήγηση, έμεινε μακριά από τις ευκολίες του λεγόμενου μεταμοντερνισμού, τις δραματοποιήσεις ή τις αναπλάσεις ιστορικού ή δημοσιογραφικού υλικού, επινοημένου ή όχι δεν έχει σημασία, μακριά από το collage ή το à la manière, τάσεις που κυριαρχούν τα τελευταία χρόνια στην ελληνική λογοτεχνική παραγωγή, προκαλώντας απίστευτη κόπωση και δίνοντας μέτρια βιβλία (φυσικά με μια-δυο εξαιρέσεις). Ο μυθιστορηματικός κόσμος της Ζατέλη είναι από μόνος του ένα σύμπαν, μια Zateliland, όπως πολύ εύστοχα τον χαρακτηρίζει ο μεταφραστής της Μισέλ Βολκοβίτς. Σ' αυτόν τον κόσμο κατοικεί η γλώσσα, η ελληνική γλώσσα, που στο έργο της Ζατέλη παίρνει διαστάσεις ήρωα. Κατοικούν η φύση, το κλίμα, τα ζώα, η βροχή, η καταιγίδα, τα δαιμόνια, όλα σε ρόλους ήρωα κι όχι ως ντεκόρ ή ως φόντο δραματικών περιπετειών. Είναι ένας κόσμος μαγεμένος και ταυτόχρονα απομαγεμένος, όπου δίπλα στους σάρκινους ήρωες στέκουν ισότιμα τα δέντρα ή οι κεραυνοί...
Άντε μετά, να βγεις κι εσύ κι εγώ με κάποιο βιβλίο και να διεκδικήσουμε μια θέση στον λαμπρό ήλιο της ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ λογοτεχνίας! Γιατί φίλοι μου, αν δεν το ξέρατε, ΥΠΑΡΧΟΥΝ μονάχα η Ζατέλη "φυσικά με μια-δυο εξαιρέσεις" [ας μας τις ονοματίσει ο κύριος Μπακουνάκης για να ησυχάσουμε]... Μήπως εννοεί τον Μάτεσι, τον Ελευθερίου, τον Τατσόπουλο, την Καρυστιάνη, την Γαλανάκη, τον Σουρούνη, την Σώτη Τριανταφύλλου, την Αμάντα Μιχαλοπούλου, τον Τάκη Θεοδωρόπουλο, τον Θέμελη, τον Βασίλη Αλεξάκη, τη Μαργαρίτα Καραπάνου, τη Λένα Διβάνη, τον Χωμενίδη, τον Κορτώ, τον Κουμανταρέα, τον Δημήτρη Νόλλα, τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο... Πού να γράψω τόσα ονόματα... Κατά περιόδους εμφανίζονται στην επικαιρότητα ορισμένα ονόματα, ησυχάζουν για λίγο καιρό και μετά ξανά στο προσκήνιο. Αρχίζει η ομοβροντία των συνεντεύξεων με τα διάφορα δημοσιογραφικά παπαγαλάκια να γράφουν ό,τι τους κατέβει στο κεφάλι... Το ζήτημα για μένα είναι ότι ο καθένας μπορεί να γράφει ό,τι θέλει. ΟΜΩΣ μην κοροϊδεύουμε το κοινό και μη θεωρεί ο καθένας ή η καθεμία ότι στο χέρι κρατούν τη χρυσή πένα και αναγορεύουν αξίες με το άνοιγμα και το κλείσιμο του ματιού. Το γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο μέγας κριτής είναι ο χρόνος. Για όλους και για όλα...
