ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ Ο ΝΙΚΟΣ ΘΕΜΕΛΗΣ;

Σταυρούλα Παπασπύρου [Νίκος Θέμελης: "Αρκετά βολευτήκαμε με τους αρχαίους", Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 19/10/2008], Νίκος Μπακουνάκης, [Νίκος Θέμελης: "Η αλ΄ξηθεια των άλλων είναι ανοησία", Το Βήμα της Κυριακής, 19/10/2008], Ευριπίδης Γαραντούδης ["Πολιτικώς ορθές αλήθειες και εκσυγχρονισμός", Τα Νέα, 18/10/2008].

Αυτοί οι τρεις μας έδωσαν την εντύπωση ότι ανέλαβαν τις δημόσιες σχέσεις του "Κέδρου" του συγγραφέα Νίκου Θέμελη, το βιβλίο του οποίου δεν κυκλοφόρησε ακόμη αλλά θα εκτεθεί στις προθήκες των βιβλιοπωλείων από τη Δευτέρα. Τυχαία σημειώνω τα συγκεκριμένα ονόματα, αφού άλλη φορά θα ήσαν κάποια άλλα από το χώρο των μέσων ενημέρωσης. Πρέπει να μας προλάβουν, μη τυχόν και γραφτεί κάτι αρνητικό, μη τολμήσει κάποιος και ξεστρατίσει από το δρόμο που έχει χαραχθεί για το εν γένει έργο του Θέμελη. Έτσι, σύμφωνα με όσα έγραψαν στα κείμενά τους [αναδημοσιεύονται στον "Δυτικό Άνεμο" - αναζητείστε τα], πρέπει να ξυπνήσουμε πρωί-πρωί τη Δευτέρα και να στηθούμε έξω από τα κεντρικά τουλάχιστον βιβλιοπωλεία, να πιάσουμε σειρά για να προμηθευτούμε εγκαίρως το καινούργιο βιβλίο του Θέμελη με τίτλο "Οι αλήθειες των άλλων".

Εξισώνεται η περίπτωση του κατά τα άλλα συμπαθούς συγγραφέα με εκείνην της Τζόαν Ρόουλινγκ [JK Rowling], δημιουργού του "Χάρι Πότερ". Ξέρουμε όλοι πλέον πως πριν καν γραφτεί το επόμενο βιβλίο της βρετανίδας, έχουν κυκλοφορήσει στις "λογοτεχνικές" σελίδες άπειρα κείμενα και διάφορα σημειώματα γι' αυτό που θα γραφτεί και εκδοθεί κάποια στιγμή. Αυτό δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια επιχείρηση προώθησης ενός συγγραφέα αλλά και μια προσπάθεια να μαντρωθεί το αναγνωστικό κοινό για να μην τολμήσει να εκφράσει τις απόψεις του με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και στραφεί αλλού!

Είναι φανερό ότι οι ιθύνοντες της λογοτεχνικής ζωής της μικρής μας πόλης των ιδεών επιδιώκουν να δημιουργήσουν αναγνώστες... πρόβατα! Σα να θέλουν ντε και καλά τη μαζοποίηση, την πολτοποίηση. Όλοι να διαβάζουμε τα βιβλία που θέλουν αυτοί, να στοχαστούμε πάνω στη δική τους κρίση, τη δική τους επιθυμία. Δηλαδή , τα βιβλία του Θέμελη [ή και του Μάνου Ελευθερίου, που είναι συναφής περίπτωση κι έχω γράψει παλιότερα] προϋποθέτουν και την ύπαρξη των κατάλληλων ντελάληδων; Δεν επιτρέπεται στο κοινό να αφεθεί μονάχο του να προσεγγίσει τη λογοτεχνική αλήθεια των συγγραφέων αυτών; Έχουμε να κάνουμε με αισθητική και εν πολλοίς θρησκευτική υποβολή. Δεν μπορώ να ξέρω αν το βιβλίο του Θέμελη ή του Ελευθερίου φαίνονται σχετικά με τους προσωπικούς στόχους μου ή τους στόχους του οποιουδήποτε αναγνώστη που σύρεται από τη μύτη να τα διαβάσει.

Η μέθοδος των "κριτικών" που προτρέχουν να παρουσιάσουν πριν καν ένα βιβλίο βγει στις προθήκες, έχει τις ιδεοληψίες της, τους έτοιμους τύπους της, που δίνουν την εντύπωση, ότι για να καταμετρήσουν, εφαρμόζουν τη μέθοδο του Προκρούστη. Όταν ο Μπρεχτ [του οποίου τα έργα λατρεύω] ζητεί με τη λεγόμενη "αποστασιοποίηση" [Είναι η απόδοση στα ελληνικά του γνωστού όρου verfremdung του Μπρεχτ, με βάση τον καθιερωμένο στη Γαλλία όρο distanciation. Στα ελληνικά έχουν χρησιμοποιηθεί επίσης οι λέξεις αποξένωση (από τους Δ. Μυράτ, Γ. Βελουδή, Α. Βερυκοκάκη), παραξένισμα (από τον Πέτρο Μάρκαρη), παραξένωση (από τον Γ.Π. Σαββίδη). Το περιεχόμενο της έννοιας verfremdung είναι ταυτόχρονα αισθητικό και πολιτικό...] ν' αφήσει το θεατή του ανεπηρέαστο, με κρύο μυαλό, να κρίνει, κάνει μια χειρονομία φαινομενικά έντιμη και ουσιαστικά ακρωτηριαστική. Σχεδόν το ίδιο, από άλλη σκοπιά ορμώμενοι οι ντελάληδες του βιβλίου του Θέμελη φυλακίζουν το έργο του στη δική τους σκοπιμότητα και γυμνώνουν την ψυχή του αναγνωστικού κοινού από τις μυστικές της δυνατότητες.

Ο τίτλος που έβαλα σε τούτο το κείμενο δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δηλαδή, δεν με απασχολεί αν ο Θέμελης είναι μεγάλος ή μικρός συγγραφέας. Απλώς ήθελα να σταθώ σ' ένα φαινόμενο του πνευματικού μας βίου. Αν χρειαστεί, θα επανέλθω.