Ο Κάρλος Φουέντες παρεμβαίνει πολιτικά με 16 ειρωνικές νουβέλες
Μικέλα Χαρτουλάρη, ΤΑ ΝΕΑ: Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2008
ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ «ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΚΩΜΩΔΙΑ» ΣΥΝΘΕΤΕΙ, ΣΑΝ ΑΛΛΟΣ ΜΠΑΛΖΑΚ, Ο ΜΕΞΙΚΑΝΟΣ ΚΑΡΛΟΣ ΦΟΥΕΝΤΕΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ 16 ΕΙΡΩΝΙΚΕΣ ΝΟΥΒΕΛΕΣ, ΚΑΙΡΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΕΣ, ΠΟΥ ΕΞΕΡΕΥΝΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΖΩΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ Ή ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗ ΒΙΑ
Ο διάλογος μιας μάνας με τον φονιά της μοναχοκόρης της και η αθώωσή του στην καρδιά της, είναι μια από τις πιο τολμηρές ιστορίες που αφηγείται ο Φουέντες για να σχολιάσει τις φυλετικές προκαταλήψεις των διανοουμένων.
Ο φονιάς είναι ένας άνθρωπος που κουβαλάει αιώνες ταπείνωσης στην πλάτη του. Ένας άσχημος Ινδιάνος λαϊκός καλλιτέχνης, ο οποίος κέρδισε με το ταλέντο του τον σεβασμό των γκρίνγκος, που του έδωσαν την αμερικανική υπηκοότητα, για να τον χρησιμοποιήσουν ως άλλοθι. Το θύμα είναι μια λευκή Μεξικάνα «θεά» με ισπανικό (δημοκρατικό) αίμα, αφοσιωμένη ψυχή τε και σώματι στην υψηλή κουλτούρα. Έτυχε να βρεθούν κοντά κοντά αγναντεύοντας ένα ηλιοβασίλεμα, αυτός σηκώθηκε να της μιλήσει, εκείνη φοβήθηκε, αυτός ένιωσε τον φόβο της ως απόρριψη, την απόρριψη ως προδοσία της προσπάθειάς του να βγει από το κοινωνικό σκοτάδι και τρομαγμένος από το ίδιο του το αδιέξοδο την έπνιξε.
Όλα αυτά ο αναγνώστης τα καταλαβαίνει σταδιακά, μέσα από τον θρήνο της μάνας, που συνειδητοποιεί την «τεράστια ρωγμή» στην εξυπνάδα της κόρης της: την ψυχρότητά της. Και γράφοντας στον φονιά που περιμένει τη θανατική καταδίκη του, της απευθύνει μεταθανάτια μια συμβουλή: «Έρχεται μια μέρα που η ευφυΐα δεν είναι αρκετή. Μη φοβάσαι. Πρέπει να μάθεις να αγαπάς». Είναι ερεθιστικό το ότι κάθε μια από τις 16 νουβέλες συνοδεύεται από έναν «χορό»- ένα άγριο τραγούδι σε στίχους, όπου καθρεφτίζεται το ίδιο θέμα αντεστραμμένο, σαν πικρό συλλογικό σχόλιο στην ατομική περιπέτεια. Μια περιπέτεια που σε όλα του τα έργα, ο Φουέντες τη θέλει να διασταυρώνεται με το κοινωνικό γεγονός. Κάπως έτσι πρέπει να λειτούργησε και ο θάνατος της 30χρονης τοξικομανούς κόρης του (2005) σε συνάρτηση με αυτό το βιβλίο. Ένα βιβλίο χορταστικό, κάπως φλύαρο μερικές φορές, όπου ο συγγραφέας κεντάει την ιστορία του Μεξικού εστιάζοντας στην ιστορία των νοοτροπιών. Αυτά, πάντα μέσα από μια πλοκή που έχει αναπάντεχα γυρίσματα, πάντα με μια γλώσσα τολμηρή, πάντα με ένα στυλ που χειρίζεται μαστόρικα το δύσκολο δεύτερο πρόσωπο ή τον διάλογο χωρίς στίξη, πάντα μέσα από την οξυδερκή ανάλυση χαρακτήρων. Από τους πλέον τραγικούς χαρακτήρες εδώ, η μάνα του μαριάτσι στο ομότιτλο διήγημα. Την πρωτοβλέπουμε γριά, ξεγυμνωμένη, στα γραφεία της αστυνομίας. Την έχουν συλλάβει μετά τις ταραχές σε μια γειτονιά που ζει από το εμπόριο ναρκωτικών. Το προηγούμενο βράδυ, το πλήθος περικύκλωσε πέντε αστυνομικούς- τους νταβατζήδες που εισέπρατταν το χαράτσι από τους εμπόρους- τους περιέλουσαν με βενζίνη και τους έβαλε φωτιά. Διότι στη γειτονιά των καταραμένων η βία είναι το ύστατο καταφύγιο της ελπίδας. Από αυτό λοιπόν το κοινωνικό γεγονός, ο συγγραφέας θα περάσει στο ατομικό, εστιάζοντας στην άλλοτε σαγηνευτική δόνια Μεδέα, που μεγάλωσε με βάσανα τον μπάσταρδο γιο της ο οποίος έγινε τραγουδιστής μαριάτσι, και κατέληξε μικροαπατεώνας που στρατολογήθηκε από την αστυνομία για να κάνει τον νονό στην παλιά γειτονιά του... που τον έκαψε. Το μεγαλείο του Φουέντες είναι ότι σχολιάζει μια πιο ύπουλη βία: την αδιαφορία του καθωσπρέπει δικηγόρου που δεν πληρώνει την εγγύηση για την αποφυλάκιση της Μεδέα, παρότι αυτός είναι ο πατέρας του μαριάτσι.
Όλα αυτά ο αναγνώστης τα καταλαβαίνει σταδιακά, μέσα από τον θρήνο της μάνας, που συνειδητοποιεί την «τεράστια ρωγμή» στην εξυπνάδα της κόρης της: την ψυχρότητά της. Και γράφοντας στον φονιά που περιμένει τη θανατική καταδίκη του, της απευθύνει μεταθανάτια μια συμβουλή: «Έρχεται μια μέρα που η ευφυΐα δεν είναι αρκετή. Μη φοβάσαι. Πρέπει να μάθεις να αγαπάς». Είναι ερεθιστικό το ότι κάθε μια από τις 16 νουβέλες συνοδεύεται από έναν «χορό»- ένα άγριο τραγούδι σε στίχους, όπου καθρεφτίζεται το ίδιο θέμα αντεστραμμένο, σαν πικρό συλλογικό σχόλιο στην ατομική περιπέτεια. Μια περιπέτεια που σε όλα του τα έργα, ο Φουέντες τη θέλει να διασταυρώνεται με το κοινωνικό γεγονός. Κάπως έτσι πρέπει να λειτούργησε και ο θάνατος της 30χρονης τοξικομανούς κόρης του (2005) σε συνάρτηση με αυτό το βιβλίο. Ένα βιβλίο χορταστικό, κάπως φλύαρο μερικές φορές, όπου ο συγγραφέας κεντάει την ιστορία του Μεξικού εστιάζοντας στην ιστορία των νοοτροπιών. Αυτά, πάντα μέσα από μια πλοκή που έχει αναπάντεχα γυρίσματα, πάντα με μια γλώσσα τολμηρή, πάντα με ένα στυλ που χειρίζεται μαστόρικα το δύσκολο δεύτερο πρόσωπο ή τον διάλογο χωρίς στίξη, πάντα μέσα από την οξυδερκή ανάλυση χαρακτήρων. Από τους πλέον τραγικούς χαρακτήρες εδώ, η μάνα του μαριάτσι στο ομότιτλο διήγημα. Την πρωτοβλέπουμε γριά, ξεγυμνωμένη, στα γραφεία της αστυνομίας. Την έχουν συλλάβει μετά τις ταραχές σε μια γειτονιά που ζει από το εμπόριο ναρκωτικών. Το προηγούμενο βράδυ, το πλήθος περικύκλωσε πέντε αστυνομικούς- τους νταβατζήδες που εισέπρατταν το χαράτσι από τους εμπόρους- τους περιέλουσαν με βενζίνη και τους έβαλε φωτιά. Διότι στη γειτονιά των καταραμένων η βία είναι το ύστατο καταφύγιο της ελπίδας. Από αυτό λοιπόν το κοινωνικό γεγονός, ο συγγραφέας θα περάσει στο ατομικό, εστιάζοντας στην άλλοτε σαγηνευτική δόνια Μεδέα, που μεγάλωσε με βάσανα τον μπάσταρδο γιο της ο οποίος έγινε τραγουδιστής μαριάτσι, και κατέληξε μικροαπατεώνας που στρατολογήθηκε από την αστυνομία για να κάνει τον νονό στην παλιά γειτονιά του... που τον έκαψε. Το μεγαλείο του Φουέντες είναι ότι σχολιάζει μια πιο ύπουλη βία: την αδιαφορία του καθωσπρέπει δικηγόρου που δεν πληρώνει την εγγύηση για την αποφυλάκιση της Μεδέα, παρότι αυτός είναι ο πατέρας του μαριάτσι.
Carlos Fuentes ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ
ΜΤΦ. ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΜΠΟΝΑΤΣΟΥ ΕΚΔ. ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ
Σχετικά Άρθρα ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΤΡΑΥΜΑΤΑ ΕΧΟΥΝ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ
No comments:
Post a Comment