Ιερά βιβλία, «ένοχοι» ιδιοκτήτες

Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Μια ασάφεια του νέου αρχαιολογικού νόμου, που προστατεύει όλα τα θρησκευτικά «λειτουργικά» αντικείμενα από το 1453 ώς το 1830, ξεσηκώνει οργή συλλεκτών παλαιών βιβλίων. Ανάμεσά τους τέως υπουργοί και νυν βουλευτές

Ενα από τα κατασχεθέντα θρησκευτικά βιβλία. Χρονολογείται από το 1760 και το είχε γράψει ο Κύριλλος, αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων

«Αντισυνταγματική ενέργεια» ο περιορισμός διακίνησης του τυπωμένου παλαιού βιβλίου. «Απαλλοτρίωση ιδιοκτησίας» η κατάσχεσή του. «Παράνομη πράξη» η δίωξη των κατόχων του. «Οι πολίτες οφείλουν να στραφούν εναντίον εκείνων που κατά παράβαση των αρχών νομιμότητας επιδίδονται σε καταχρηστική άσκηση εξουσίας».

Με τις φράσεις αυτές καταγγέλθηκαν χθες από μερικούς έγκριτους νομικούς σε συνέντευξη Τύπου οι αστυνομικές επιδρομές κατάσχεσης παλαιών βιβλίων και οι συλλήψεις βιβλιοπωλών που γίνονται τελευταία με πρόσχημα την εφαρμογή του νέου αρχαιολογικού νόμου 3028. Σύμφωνα με αυτόν χαρακτηρίζονται ως αρχαία όλα ανεξαιρέτως τα αντικείμενα που χρονολογούνται ώς το 1453. Ως τότε υπήρχαν μόνο χειρόγραφα βιβλία, καθώς η περίφημη Βίβλος του Γουτεμβέργιου τυπώθηκε το 1455. Ο νόμος, όμως, προστατεύει και όλα τα θρησκευτικά «λειτουργικά» αντικείμενα από το 1453 ώς και το 1830, ανάμεσά τους και τα βιβλία. Ετσι οι κάτοχοί τους διώκονται.

«Το θέμα είναι πολύ σοβαρό γιατί συμπολίτες μας δέχονται επιδρομές αστυνομικών δυνάμεων, δακτυλοσκοπούνται, φωτογραφίζονται και διασύρονται ως κοινοί αρχαιοκάπηλοι», τόνισε ο Νίκος Κωνσταντόπουλος που ως συνήγορος υπεράσπισης των διωκομένων μαζί με τη Ζωή Ν. Κωνσταντοπούλου σκοπεύει να υποβάλει αγωγές κατά της πολιτείας στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια.

Ο τέως υπουργός Δικαιοσύνης Μιχάλης Σταθόπουλος, βιβλιόφιλος και συλλέκτης παλαιών βιβλίων, χαρακτηρίζει «αρνητική διεθνή πρωτοτυπία τον περιορισμό αγοράς και κατοχής παλαιών βιβλίων»

**Ενας από τους πρώτους που δήλωσε «παρών» με την ιδιότητα του βιβλιόφιλου και συλλέκτη παλαιών εκδόσεων ήταν ο τ. υπουργός Δικαιοσύνης Μιχάλης Σταθόπουλος. «Πρόκειται για μια αρνητική διεθνή πρωτοτυπία ο περιορισμός της αγοράς και κατοχής παλαιών βιβλίων και δεν μιλώ βεβαίως για χειρόγραφα, αλλά για τυπωμένα βιβλία», είπε. Χαρακτήρισε «αντισυνταγματική ενέργεια» αυτό που συμβαίνει και συντάχθηκε με την άποψη του Ν. Κωνσταντόπουλου ότι «οι διώξεις των βιβλιο-συλλεκτών και βιβλιοπωλών αποτελούν προσβολή της προσωπικότητας και αντιπνευματική και καταχρηστική στάση της Πολιτείας απέναντι στη βιβλιοφιλία και τις πνευματικές ελευθερίες».

* «Εγώ είμαι βουλευτής και τυχαίνει να είμαι βιβλιόφιλος», είπε στη συνέχεια ο Τηλέμαχος Χυτήρης. «Ε, λοιπόν, δηλώνω ότι έχω στην κατοχή μου παλαιές εκδόσεις και ζητώ να αρθεί η ασυλία μου και να διωχθώ γι' αυτό».

* «Ξέρετε πόσες πολύτιμες εκδόσεις έχουμε στο παρελθόν προμηθευθεί για την Εθνική Βιβλιοθήκη από τις δημοπρασίες των παλαιοβιβλιοπωλείων;», ανέφερε ο πρώην διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης Π. Νικολόπουλος.

**Ο πρόεδρος του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ) Μάνος Χαριτάτος και ο πρόεδρος του Σωματείου Παλαιοπωλών και Εμπόρων Τέχνης Πέτρος Βέργος εξήγησαν πως τόσο η Εφορεία Αρχαιοπωλείων και Ιδιωτικών Συλλογών όσο και η Γεν. Διεύθυνση Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ έχουν διαφορετική άποψη από τις διωκτικές αρχές για το γράμμα του νόμου, αλλά δεν ερωτώνται ούτε ζητάται η γνωμάτευσή τους για τα κατασχεθέντα.

**«Ο νόμος (άρθρο 20 παρ. 1β 3028/02) είναι σαφής και δεν επιδέχεται αυθαίρετες ερμηνείες οποιουδήποτε και κατά το δοκούν», είχε να πει η Μαρία Δαμανάκη, εκφράζοντας το ΠΑΣΟΚ. «Αν κάποια παλιά βιβλία χρειάζονται ειδικό καθεστώς προστασίας, οφείλει το ΥΠΠΟ να τα κηρύξει προστατευόμενα με υπουργικές αποφάσεις κατά κατηγορίες, όπως προβλέπει και ο νόμος».

«Λειτουργικά» βιβλία είναι τα Ευαγγέλια, τα μηναία, τα πεντηκοστάρια, διευκρινίζει ο «πιστοποιών» αυτά διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου, Δημήτρης Κωνστάντιος

Κι επειδή πολλοί από τους παρισταμένους τα «έβαλαν» με το Βυζαντινό Μουσείο, το οποίο αποφαίνεται αν ένα βιβλίο εμπίπτει στις διατάξεις του νόμου για να κατασχεθεί, επικοινωνήσαμε με τον διευθυντή του Δημήτρη Κωνστάντιο για να μας διευκρινίσει πότε θεωρείται ένα βιβλίο τυπωμένο προ του 1830 ως «λειτουργικό».

«Πρόκειται για τα Ευαγγέλια, τα μηναία, τα πεντηκοστάρια, όσα βιβλία χρησιμοποιούνται στις λειτουργίες», είπε. Ωστόσο, επειδή πολλά βιβλία μπορεί να χαρακτηριστούν «λειτουργικά» και ενδεχομένως να μην είναι, σκοπεύει να ζητήσει σχετική γνωμοδότηση από τη νομική υπηρεσία του ΥΠΠΟ και τη σαφή περιγραφή τους από τη Θεολογική Σχολή. Πάντως, ξεκαθάρισε πως δεν δεσμεύει σε καμία περίπτωση ένα βιβλίο π.χ. με Νόμους του Πλάτωνα.

«Και τι θα πει λειτουργικά αντικείμενα, γενικά; Δηλαδή, η εικόνα που έχει στο εικονοστάσι της η γιαγιά μου είναι λειτουργικό αντικείμενο;», αναρωτήθηκε ο διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, Αγγελος Δεληβορριάς. *

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 15/10/2008