Saturday, October 25, 2008

Η τηλεόραση «σκηνοθετεί» την Ιστορία

Τα «Ματωμένα χώματα» και ο «Ψεύτης παππούς» παίρνουν τη σκυτάλη της λογοτεχνικής παρουσίας στη μικρή οθόνη

Της Ολγας Σελλα, Η Καθημερινή, Σάββατο, 25 Oκτωβρίου 2008

Διαβάζουμε ή βλέπουμε λογοτεχνία; Ή καλύτερα: μας βοηθάει η τηλεόραση να ξανασκύψουμε πάνω από νεότερα ή παλαιότερα βιβλία; Αφορμή για το ερώτημα είναι η μεταφορά, και φέτος, δύο μυθιστορημάτων. Το ένα παλιό, εμβληματικό της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, τα «Ματωμένα χώματα» της Διδώς Σωτηρίου και το άλλο πρόσφατο, με την υπογραφή όμως μιας μεγάλης πεζογράφου: ο «Ψεύτης παππούς» της Αλκης Ζέη.

Καταλληλότερος για ν’ απαντήσει στο ερώτημα, ο άνθρωπος που έχει βάλει σκοπό να μεταφέρει στη μικρή οθόνη πολλά από τα σύγχρονα μυθιστορήματα. Ηδη έχει σκηνοθετήσει 16 ή 17! Τον εντοπίσαμε σ’ ένα διάλειμμα των γυρισμάτων και ήταν χειμαρρώδης: «Αν κάνω τηλεόραση είναι γιατί θέλω να εκφραστώ μέσα από τη λογοτεχνία, κάνοντας σινεμά πολλών ωρών. Εχουμε μια θαυμάσια λογοτεχνία και προτείνω στα κανάλια έργα που πιστεύω ότι πρέπει να περάσουν στο ευρύ κοινό. Μέχρι τώρα δεν συνάντησα αντιρρήσεις, εκτός από τα “Ματωμένα χώματα”, που μου πήρε 15 χρόνια μέχρι να ξεκινήσουν. Τα φοβούνταν γιατί είναι ακριβή παραγωγή. Είναι ένα έργο του Ελληνισμού, είναι ο πόνος, είναι το μεγαλύτερο γεγονός του 20ού αιώνα που το πληρώνουμε ακόμα. Δεν μου αρέσουν μόνο τα βιβλία που μεταφέρω στην οθόνη. Υπάρχουν βιβλία που με γοητεύουν, αλλά δεν είναι εύκολο να περάσουν στην τηλεόραση. Το μυθιστόρημα έχει μια αυθύπαρκτη ζωή. Αν κάνω κακή δουλειά, δεν θα πάθει τίποτα το βιβλίο της Διδώς Σωτηρίου. Είναι δύο διαφορετικές γλώσσες. Προσπαθώ να κάνω και μια πολιτισμική πολιτική με τον δικό μου τρόπο». Ο Κώστας Κουτσομύτης πρωτοδιάβασε τα «Ματωμένα χώματα» όταν ήταν φοιτητής στη Βιέννη. Κι από τότε ήθελε να το κάνει ταινία.

Τη δική του σχέση με το βιβλίο και το ρόλο του δίνει ο πρωταγωνιστής της σειράς, ηθοποιός Γιώργος Καραμίχος.

«Πρωτοδιάβασα τα “Ματωμένα χώματα” στα εφηβικά μου χρόνια. Οταν τα ξαναδιάβασα πέρυσι, συνειδητοποίησα ότι η μνήμη μου έχει συγχωνεύσει όλα αυτά τα εφηβικά αναγνώσματα (Κόντογλου, Μυριβήλη, Σωτηρίου κ. ά.) με έναν μυστηριώδη τρόπο. Οι ήρωες όλων αυτών των βιβλίων είναι σαν να έχουν συναντηθεί στο μυαλό μου κι αποτελούν κατοίκους ενός κοινού τόπου σχεδόν μυθικού. Μου είχαν λείψει όπως μου λείπουν αγαπημένα πρόσωπα που δεν είναι πλέον εν ζωή. Χαίρομαι που ανασταίνονται, που παίρνουν πάλι σάρκα και οστά, που με διδάσκουν. Τέτοια έργα αποτελούν δασκάλους κι όχι γιατί είναι η ιστορία μας, αλλά γιατί έχουν κάνει την ανθρώπινη εμπειρία ποίηση και ονείρεμα. Είναι η συλλογική μας μνήμη. Θεωρώ ότι η δουλειά του Κώστα Κουτσομύτη, όπως και της Πηγής Δημητρακοπούλου με το “Δέκα” πέρυσι, τιμούν αυτή τη μνήμη και την προβάλλουν ως αυτούσια εμπειρία σήμερα. Μας θυμίζουν ότι αξίζει που έζησαν οι παλιοί και αξίζει να ζούμε κι εμείς τιμώντας αυτή την κληρονομιά».

Η τηλεοπτική μεταφορά των μυθιστορημάτων μάς τα ξαναγνωρίζει ή μάς κάνει να τα δούμε αλλιώς. Πάντως, σίγουρα, δίνει στις σελίδες τους νέα ζωή και πορεία. Οχι μόνο για όσους συμμετέχουν, αλλά και για όσους τα παρακολουθούν.

Ενας παππούς ροκ

O Γιώργος Mιχαλακόπουλος, ένας ηθοποιός που έχει στο ενεργητικό του πολλές συμμετοχές σε σίριαλ που βασίζονται σε βιβλία, λέει στην «K»: «Oταν οι σειρές γίνονται από ανθρώπους που έχουν μεράκι και σέβονται τον εαυτό τους και το κείμενο που αναλαμβάνουν, το αποτέλεσμα είναι θετικό. Βεβαίως, ένα βιβλίο παραμένει να ζει μέσα στη βιβλιοθήκη του, ατόφιο. Αλλη είναι η διαδρομή του μέσα στις βιβλιοθήκες, άλλη μέσα από μια ταινία ή ένα σίριαλ. Το βιβλίο ζει στη μοναξιά του, θέλει το χέρι του αναγνώστη, να το ξεφυλλίσει». Δύο από τους αγαπημένους του ρόλους ήταν στον «Χατζημανουήλ» του Θράσου Kαστανάκη και στα «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά» του Kώστα Mουρσελά. Oσο για τον φετινό του ρόλο στον «Ψεύτη παππού» της Aλκης Zέη, είναι ενθουσιασμένος: «Είναι ένας παππούς αλλιώτικος από τους άλλους, δεν είναι ένας παππούς που φοράει παντόφλες. Είναι ένας παππούς ροκ με την ευρύτερη έννοια, ζει και το παρόν και το παρελθόν του πολύ έντονα και προσπαθεί να περπατήσει τον εγγονό του στα δικά του βήματα. Είναι σαρκαστικός και τρυφερός και όλοι θα θέλαμε να τον είχαμε παππού».

No comments: