Τούρκος ντετέκτιβ στη Φρανκφούρτη

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΑΤΙΑ

Φανταστείτε έναν Αλβανό ιδιωτικό ντετέκτιβ να τριγυρνάει στα στενά της Ομόνοιας. Εναν καυγατζή και κυνικό τριαντάρη, που προσπαθεί να λύσει αστυνομικά αινίγματα σε μια πόλη γεμάτη πάνοπλους μπάτσους και απειλητικούς συμμορίτες, όπου νιώθει εξ ορισμού ξένος, άρα παρείσακτος. Αυτή είναι η μοίρα του Κεμάλ Καγιανκάγια, Τούρκου ιδιωτικού ντετέκτιβ στη Φρανκφούρτη. Αντιμετωπίζει εκτός από τον υπόκοσμο και τον υφέρποντα ρατσισμό του περίγυρού του και την περιφρόνηση των μπάτσων. Είναι ο ήρωας που επινόησε ο συγγραφέας τουρκικής καταγωγής Γιάκομπ Αρζούνι για να περιγράψει με τον μανδύα του νουάρ τη δική του ζοφερή καθημερινότητα.

Το «Happy birthday, Τούρκε» (εκδόσεις Καστανιώτη, μετάφραση Στέφανος Τζανετάτος), γραμμένο το '87, είναι η πρώτη ιστορία του Κεμάλ και έχει όλα τα χαρακτηριστικά του πρωτόλειου. Ερευνώντας τον φόνο ενός συμπατριώτη του σε κακόφημη συνοικία, ο Κεμάλ μέσα στην καλοκαιρινή Φρανκφούρτη, που «ο αέρας μυρίζει σαν κάποιος να παράτησε στη σάουνα τις άπλυτες κάλτσες», χώνεται στα γκέτο των μεταναστών, νταραβερίζεται με πόρνες και πρεζόνια, παίζει ξύλο με μπράβους και χώνεται στη μύτη διεφθαρμένων μπάτσων. Η σάγκα του διαρκεί τρεις μέρες. Ωσπου να γιορτάσει τα γενέθλιά του, να αδειάσει μερικά μπουκάλια μπίρας και να δεχθεί μερικά σχόλια για το σκούρο του δέρμα και κάποιες γροθιές, έχει ξεμπερδέψει με την υπόθεση.

Άλλωστε το μαχαιρωμένο πτώμα δεν έχει σημασία. Η ιστορία είναι μόνο το πρόσχημα για να περιγράψει τη Φρανκφούρτη στα μέσα του '80. Ένα τοπίο από γκρίζα κτίρια, απομεινάρια των Αμερικανών, μεταπολεμική σύγχυση και πλήθος μεταναστών να τσουβαλιάζεται σε ρημαγμένες εργατικές κατοικίες και λιγδιασμένα φαστ φουντ. Ανάμεσά τους περιδιαβαίνει ο Κεμάλ χωρίς τον ρομαντισμό του Φιλίπ Μάρλοου, ούτε τη μελαγχολία του Σαμ Σπέιντ. Ενας διαφορετικός νουάρ ήρωας, ψυχρός και ρεαλιστής, με τη ρετσινιά του παρία και πάνω από όλα με τη συνείδηση της ματαιότητας.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 17/10/2008