Πέθανε ο Ζοζέ Σαραμάγκου

• Νικήθηκε χτες από τη λευχαιμία, στο νησί Λανθαρότ, όπου ζούσε από το 1993, ο 88χρονος νομπελίστας Πορτογάλος συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου, όπως ανακοίνωσαν η οικογένειά του και ο εκδοτικός οίκος «Alfaguara».

Ο Σαραμάγκου, που πρόλαβε να δει εκδομένο το τελευταίο του αλληγορικό μυθιστόρημα «Κάιν» (Νοέμβρης 2009), γεννήθηκε στο χωριό Aζινιάγκα της Πορτογαλίας. Ηταν παιδί ακτήμονων χωρικών, που για να επιβιώσουν μετεγκαταστάθηκαν στη Λισαβόνα. Μετά το Δημοτικό βγήκε στη βιοπάλη, αρχικά ως κλειδαράς.

Το πρώτο του μυθιστόρημα «Γη της Αμαρτίας» εκδόθηκε το 1947. Μετά από 19 χρόνια εξέδωσε το δεύτερο, την ποιητική ανθολογία «Os Poemas Possiveis». Αυτομόρφωτος, μεταξύ άλλων εργάστηκε ως διοικητικός υπάλληλος, ως υπάλληλος εκδοτικών οίκων και συνεργάτης πολλών εφημερίδων. Το 1964 εντάχθηκε στο Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και τον Απρίλη του 1974 συμμετείχε στην «Επανάσταση των Γαρυφάλλων», που οδήγησε στην πτώση της χούντας του Σαλαζάρ.

Το δεύτερο μυθιστόρημά του ήταν το «Εγχειρίδιο ζωγραφικής και καλλιγραφίας» (1977). Ευρέως γνωστός έγινε με το «Χρονικό του μοναστηριού» (1982).

«Σκάνδαλο» θεωρήθηκε, το 1992 το βιβλίο «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον». Το βιβλίο πολέμησε λυσσαλέα η Εκκλησία. Η πορτογαλική κυβέρνηση απέρριψε την υποψηφιότητά του για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας και ο συγγραφέας κατηγόρησε την κυβέρνηση για λογοκρισία. Το 1993 ο Σαραμάγκου εγκατέλειψε την Πορτογαλία και από το 1993 ζούσε αυτοεξόριστος στο Λανθαρότ, ενώ εξέφραζε την αλληλεγγύη του στην Κούβα για την άρση του βάρβαρου αποκλεισμού από τις ΗΠΑ. Οσο ζούσε εξέδωσε 30 έργα: μυθιστορήματα, ποιήματα, δοκίμια και θεατρικά έργα. [ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Σάββατο 19 Ιούνη 2010]

«Έφυγε» ο Ζοζέ Σαραμάγκου

Πέθανε ο βραβευμένος με Νόμπελ Πορτογάλος λογοτέχνης Ζοζέ Σαραμάγκου σε ηλικία 87 ετών, στο Λανθαρότε (στις Kανάριους Νήσους), όπου είχε αποτραβηχτεί μαζί με τη σύζυγό εδώ και πολλά χρόνια. Την είδηση του θανάτου του ανακοίνωσε η οικογένειά του και εκδοτικός οίκος Alfaguara. 

Ο Σαραμάγκου ασχολήθηκε σχεδόν με όλα τα είδη του γραπτού λόγου ως μυθιστοριογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και δημοσιογράφος. Πριν δύο χρόνια ξεκίνησε το προσωπικό του μπλογκ, κάνοντας ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις για ζητήματα της επικαιρότητας που κυκλοφόρησαν αργότερα σε βιβλίο με τίτλο «Το τετράδιο» (εκδ. Καστανιώτη). Ο μπλόγκερ Σαραμάγκου ήταν «οργισμένος», σύμφωνα με τον Ουμπέρτο Έκο, ο οποίος έγραψε την εισαγωγή στην έκδοση. Ο Πορτογάλος λογοτέχνης είχε γράψει καυστικά σχόλια για τον Τζορτζ Μπους, τον Μπερλουσκόνι, τον Σαρκοζί αλλά και τρυφερά κείμενα για τους συγγραφείς που θαύμαζε.

Στο έργο του ο Σαραμάγκου συνδύαζε το μύθο, την αλληγορία, την Ιστορία και τη σουρεαλιστική φαντασία. Ο ίδιος θεωρούσε ότι το βασικό θέμα στα μυθιστορήματά του ήταν «η δυνατότητα του αδύνατου, τα όνειρα και οι ψευδαισθήσεις».

• Μια «γεμάτη» ζωή

Ο Σαραμάγκου γεννήθηκε στο χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας το 1922, ενώ δύο χρόνια αργότερα η οικογένειά του μετακόμισε στη Λισαβόνα. Παρά την έφεση του νεαρού Σαραμάγκου στα γράμματα, οι γονείς του δεν είχαν τη δυνατότητα να τον στείλουν στο κλασικό γυμνάσιο κι έτσι συνέχισε τις σπουδές του στην τεχνική εκπαίδευση. Εργάστηκε ως μηχανικός αυτοκινήτων, ως μεταφραστής και δημοσιογράφος.

Το 1944 παντρεύτηκε την Ίλντα Ρέις. Το 1947, τη χρονιά που γεννήθηκε η κόρη του Βιολάντα δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Η γη της αμαρτίας». Μεσολάβησε ένα διάστημα σιωπής 19 χρόνων μέχρι να εκδώσει το δεύτερο βιβλίο του, την ποιητική ανθολογία «Οs Poemas Possiveis». Το 1969 προσχώρησε στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Πορτογαλίας που ήταν παράνομο κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, ωστόσο δεν δίσταζε να ασκήσει κριτική στους συντρόφους του.Έλαβε μέρος στην «Επανάσταση των γαρυφάλλων» που οδήγησε στην πτώση της χούντας του Σαλαζάρ. 

Έγινε γνωστός το 1982 με το βιβλίο του «Το χρονικό του μοναστηριού», ένα ερωτικό μυθιστόρημα που εξελίσσεται τον 18ο αιώνα. Το 1992 ξέσπασε σκάνδαλο στην Πορτογαλία με την έκδοση του βιβλίου του «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιο» που θεωρήθηκε βλάσφημο από τους Καθολικούς. Η πορτογαλική κυβέρνηση απέρριψε την υποψηφιότητά του για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας και την επόμενη χρονιά ο Σαραμάγκου αυτοεξορίστηκε στο Λανθαρότε μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του.

Το 1998 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ. Το μυθιστόρημά του «Περί τυφλότητος» μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον Φερνάντο Μεϊρέλες. Μέσα σε εξήντα χρόνια εξέδωσε περίπου τριάντα έργα: μυθιστορήματα, ποιήματα, δοκίμια και θεατρικά έργα. [NAFTEMPORIKI.GR Παρασκευή, 18 Ιουνίου 2010]