Νέες εκδόσεις από το Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη

• Ίσως είναι από τους ελάχιστους πνευματικούς φορείς που στην καρδιά της κρίσης δεν αντιμετωπίζει προβλήματα οικονομικά. Ως κληροδότημα, το Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη διατηρεί την οικονομική του αυτοτέλεια, καθώς δεν εξαρτάται από κρατικές επιχορηγήσεις, γεγονός που του επιτρέπει να τηρεί το εκδοτικό και ερευνητικό του πρόγραμμα απερίσπαστο από προβλήματα που έχουν ήδη κληθεί να αντιμετωπίσουν αντίστοιχοι οργανισμοί. Ικανοποιημένος ως προς τούτο ο διευθυντής του Ιδρύματος, Γιώργος Παπαναστασίου, στην καθιερωμένη ετήσια κάθοδό του στην Αθήνα από τη έδρα του τη Θεσσαλονίκη, είχε να επιδείξει νέα βιβλία, αλλά και όλα τα τελευταία νέα γύρω από τα ερευνητικά προγράμματα που βρίσκονται σε εξέλιξη. Πλούσια η φετινή εκδοτική δραστηριότητα, εκτείνεται από την ελληνική αρχαιότητα ως την εκμάθηση των νέων ελληνικών από ξένους περιλαμβάνοντας επίσης μελέτες για κείμενα του ύστερου μεσαίωνα, την ελληνική γλώσσα αλλά και το άγνωστο μυθιστόρημα του Ψυχάρη "Η νίκη του πόνου και της αγάπης" που βρέθηκε στη Βιβλιοθήκη της Βουλής.
• Το βιβλίο των Δημήτρη Κυρτάτα και Σπύρου Ράγκου "Η ελληνική αρχαιότητα: πόλεμος, πολιτική, πολιτισμός" συνιστά ένα ενδιαφέρον εγχείρημα σχετικά με την ανάγνωση της ιστορίας των αρχαϊκών, κλασικών, ελληνιστικών και ελληνορωμαϊκών χρόνων (8ος αι. π.Χ. - 4ος αι. μ.Χ.) μέσα από το τρίπτυχο των εννοιών πόλεμος-πολιτική-πολιτισμός. Ακόμα πιο ενδιαφέρον το γεγονός ότι το βιβλίο απευθύνεται σε διδάσκοντες και μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δείχνοντας μια γνωσιακή διαδικασία μέσα από έννοιες με τεράστιες ιδεολογικές και πρακτικές διαστάσεις και συνάμα από ένα σύνολο αντιλήψεων. 

• Το βιβλίο είναι το 6ο της σειράς "Αρχαιογνωσία και αρχαιογλωσσία στη μέση εκπαίδευση" που ξεκίνησε το 2005 και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στη χρονιά που διανύουμε με την έκδοση ενός ακόμα βιβλίου που θα αφορά την ιστορία της τέχνης και τον τρόπο ανάγνωσης της αρχαιοελληνικής τέχνης τόσο στην Ελλάδα όσο και στον κόσμο. Στην εκδοτική εσοδεία του Ιδρύματος περιλαμβάνεται επίσης η μελέτη του Γ. Βελουδή "Από τη σημασιολογία της ελληνικής γλώσσας: όψεις της 'επιστημικής τροπικότητας'", αλλά και το βιβλίο του Γ. Κεχαγιόγλου "Από τον ύστερο Μεσαίωνα ώς τον 18ο αιώνα. Εισαγωγή στα παλιότερα κείμενα της νεοελληνικής λογοτεχνίας", το οποίο επιχειρεί μια σύντομη κριτική εξιστόρηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας από τις αρχές της στον ύστερο Μεσαίωνα ώς την εμφάνιση του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. 

• Η μελέτη του Γ. Κεχαγιόγλου αποτελεί ουσιαστικά προπομπό της σειράς του Ιδρύματος με χρηστικές εκδόσεις παλαιότερων κειμένων της νεοελληνικής λογοτεχνίας, η οποία εγκαινιάζεται με την έκδοση του ανώνυμου, σατιρικού και διδακτικού ποιήματος του 15ου ή των αρχών του 16ου αιώνα, με τον εύγλωττο τίτλο "Κακοπαντρεμένη" ή "Ρίμα για τον γέρο και το κορίτσι" σε επιμέλεια Aenold van Gemert. Με αφηγήτρια μια πολύπειρη κι ελευθερόστομη γυναίκα, το ποίημα απευθύνεται κυρίως στα ανύπαντρα κορίτσια προειδοποιώντας για τις συνέπειες ενός αταίριαστου γάμου με έναν πλούσιο, βρομερό, αδύναμο κι ερωτικά ανίκανο γέρο. 

• Αρκετά ενθαρρυντικό για τον διευθυντή του ιδρύματος Μ. Τριαναταφυλλίδη είναι το γεγονός ότι "Η νίκη του πόνου και της αγάπης", το άγνωστο μυθιστόρημα του Ψυχάρη που ολοκληρώθηκε το 1914, έχει ήδη προκαλέσει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού, καθώς στους πέντε μήνες της κυκλοφορίας του έχει ήδη πουλήσει 500 αντίτυπα. Αν και γραμμένο στα χρόνια της ωριμότητας του συγγραφέα αποπνέει νεανική ορμή και πραγματεύεται ένα από τα προσφιλή θέματα του συγγραφέα. Έναν προκλητικό έρωτα πραγματεύεται στην προκειμένη περίπτωση ο Ψυχάρης και καμία έκπληξη δεν προκαλεί η επιλογή του, αφού, σύμφωνα με δήλωσή του, υπήρξε ένας άνθρωπος που ερωτεύτηκε σαράντα έξι φορές, από τις οποίες εφτά "θανάσιμα". Το κοσμοπολίτικο δίπολο Κωνσταντινούπολη-Παρίσι, ως αντικαθρέφτισμα και της πνευματικής διττότητας του ίδιου του Ψυχάρη, που έζησε στις δυο πόλεις, χρησιμοποιείται ως φόντο στο μυθιστόρημα συνοψίζοντας τις αντιμαχόμενες όψεις της ψυχαρικής δημιουργίας, επαναφέροντας γνώριμα μοτίβα και από άλλα έργα του όπως ο ναρκισισμός, η ερωτική επιθυμία, η ζήλια. Κατατοπιστική η εισαγωγή της Γεωργίας Πατερίδου διερευνά τους λόγους που το έργο έμεινε αδημοσίευτο τόσα χρόνια, θέτει νέα ερωτήματα για τη λογοτεχνικότητα του έργου του Ψυχάρη και τη διασύνδεσή του με την ευρωπαϊκή λογοτεχνία. 

• Ιδιαίτερη βαρύτητα στις εκδοτικές δραστηριότητες του Ιδρύματος έχει το εγχειρίδιο "Τα νέα ελληνικά για ξένους: βιβλίο ασκήσεων" με τη συνεργασία του διδακτικού προσωπικού του Σχολείου Νέας Ελληνικής του ΑΠΘ, που, ως συμπληρωματικό εγχειρίδιο του βιβλίου "Τα νέα ελληνικά για ξένους", συμβάλλει στη διαδικασία εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας από ξένους σπουδαστές όλων των επιπέδων εξασκώντας σε μορφολογικά και συντακτικά φαινόμενα της ελληνικής και βοηθώντας στην εμπέδωση του λεξιλογίου. 

• Διασυνδεδεμένη με την ερευνητική δραστηριότητα του Ιδρύματος είναι η έκδοση του συλλογικού τόπου "Νεοελληνικές διάλεκτοι" σε επιμέλεια Χρ. Τζιτζιλή, η οποία αναμένεται μέσα στον χρόνο που διανύουμε, στην οποία ειδικοί επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό εξετάζουν υπο νέα οπτική τις νεοελληνικές διαλέκτους. Μεγάλης σημασίας η ερευνητική αυτή δραστηριότητα και η επικείμενη έκδοσή της, καθώς, σύμφωνα με τον κ. Παπαναστασίου, έδωσε την ευκαιρία στο Ίδρυμα να συγκροτήσει ένα πλούσιο διαλεκτολογικό αρχείο, με ηχογραφήσεις και καταγραφές από διάφορες περιοχές του ελληνόφωνου χώρου εντός και εκτός Ελλάδας. 

• Π. ΚΡ., Η ΑΥΓΗ: 01/06/2010