Η κούρσα που oνομάζεται πολιτική

• Γράφει ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο, 26 Ιουνίου 2010

• Τα δοκίμια της νέας εσοδείας οξύνουν τον προβληματισμό μας για την κρίση της δημοκρατίας, τη χρησιμότητα της πολιτικής, τις αναταραχές του φύλου και της ταυτότητας και φυσικά για τον καπιταλισμό

• Daniel Cohen Η ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΤΟΥΚΑΚΟΥ
• ΜΤΦ. ΤΑΣΟΣ ΓΙΑΝΝΙΤΣΗΣ ΕΚΔ. ΠΟΛΙΣ  

Από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στο Χόλιγουντ και από την κρίση της δεκαετίας του ΄30 στη σημερινή, ο δυτικός πολιτισμός εμφανίζεται ως θεμελιώδες πρόβλημα. Πώς είναι δυνατόν αυτός ο ίδιος πολιτισμός που έσωσε την ανθρωπότητα από την πείνα να προκάλεσε δύο Παγκοσμίους Πολέμους; Ο καπιταλισμός ο οποίος θριάμβευσε στο τέλος του 20ού αιώνα γνωρίζει άραγε πού πηγαίνει ή μήπως παραμένει έρμαιο της συγκυρίας, της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της αβεβαιότητας συστημικής τάξης που πλανάται στο στερέωμα;

• Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ
• ΕΚΔ. ΕΥΡΑΣΙΑ 

Πριν από μερικά χρόνια ο Γιώργος Ευαγγελόπουλος είχε εκδώσει μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον Κορνήλιο Καστοριάδη για τις σχέσεις της φιλοσοφίας με την σύγχρονη επιστήμη. Τώρα επανέρχεται με την επίσης καίρια μελέτη του πάνω στις πολιτικές απόψεις του έλληνα φιλοσόφου για τη δημοκρατία. Πρέπει να πάρουμε κατά γράμμα τις θέσεις του Κορνήλιου Καστοριάδη για την άμεση δημοκρατία ή μήπως πρέπει να διακρίνουμε ανάμεσα στις γραμμές τους προτάσεις οι οποίες μπορεί να προέρχονται από διαφορετικές παραδόσεις, όπως ο φιλελευθερισμός, και συγκλίνουν με τις δικές του; Προβληματική άκρως επίκαιρη αν λάβουμε υπόψη μας πως μία από τις συνιστώσες της σημερινής κρίσης, είναι και η κρίση της δημοκρατίας.

• Στέλιος Ράμφος ΤΟ ΑΔΙΑΝΟΗΤΟ ΤΙΠΟΤΑ
• ΕΚΔ. ΑΡΜΟΣ 

Μία άκρως ενδιαφέρουσα και εντελώς ιδιοσυγκρασιακή, καθ΄ ότι ραμφική, περιήγηση σε μία από τις πιο άγνωστες περιοχές της ελληνικής σκέψης, στη Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών, την ανθολογία των ασκητικών και ησυχαστικών κειμένων. Ο Στέλιος Ράμφος ανακαλύπτει κρυφές διαδρομές που ξεκινούν από τους μακρινούς βυζαντινούς αιώνες και φτάνουν να επηρεάζουν το δικό μας σήμερα. Εντάσσοντας τα κείμενα αυτά στη φιλοσοφική τους προοπτική, εντοπίζοντας τις πλατωνικές και τις πλωτινικές καταβολές τους φτάνει να ιχνογραφήσει το πορτρέτο τού εντελώς ιδιαίτερου ανθρώπινου τύπου που ακούει στο όνομα «νεοέλληνας». «Με το να δίνουμε μυθικοϊδεολογικές αποκρίσεις στα ερωτήματα της ζωής, θεωρούμε τον εαυτό μας διαφορετικά από ό,τι τον αισθανόμαστε». Ασκήσεις αυτογνωσίας, για να αντιμετωπίσετε το χάος της περιρρέουσας ατμόσφαιρας.

• Βασίλης Καραποστόλης ΔΙΧΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΙΛΕΩΣΗ, ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
• ΕΚΔ. ΠΑΤΑΚΗ 

Πόθεν η εσωτερική παρόρμηση αυτοκαταστροφής, μία από τις σταθερές της νεοελληνικής συλλογικής ύπαρξης; Είναι το ιδιαίτερο χάρισμα του υπέροχου λαού μας ή μήπως μια ψυχολογική αντίδραση η οποία, όπως στους αυτόχειρες, μας βοηθάει να πιστέψουμε πως είμαστε κύριοι της τύχης μας; Κι αν είναι έτσι, τότε από ποιες εσωτερικές κοινωνικές δυνάμεις ξεπηδούν όλα αυτά τα πρόσωπα που αντιστάθηκαν στην αυτοκαταστροφή και λειτούργησαν ως δότες; Μια πολύ ενδιαφέρουσα και ιδιαιτέρως επίκαιρη μελέτη της νεοελληνικής κοινωνικής ψυχοσύνθεσης μέσα από προσωπογραφίες όσων ακριβώς αντιστάθηκαν στη σταθερή ηθική αξία της τάσης μας για αυτοκαταστροφή.

• Βασίλης Κρεμμυδάς Η ΜΕΓΑΛΗ ΙΔΕΑ
• ΕΚΔ. ΤΥΠΩΘΗΤΩ 

Πώς και σε πόσο βαθμό επηρέασε η «Μεγάλη Ιδέα» τη νεοελληνική ιδεολογία, και ιδεοληψία, είναι γνωστό. Αντιθέτως αυτό που είναι, σχεδόν άγνωστο, είναι πού και πότε γεννήθηκε και μέσα από ποιες διαδρομές κατάφερε να αναπτύξει έναν κορμό τόσο εύρωστο και με τόσα παρακλάδια. «... Πόσον εμακρύνθημεν της μεγάλης εκείνης της πατρίδος ιδέας»- η φράση ανήκει στον Ιωάννη Κωλέττη, τον πνευματικό πατέρα της μεγάλης ιδέας, και ακούστηκε για πρώτη φορά στην Εθνοσυνέλευση τον Ιανουάριο του 1844. Λειτούργησε σαν την ανακοίνωση ενός προγράμματος εθνικής πολιτικής, αφού γύρω της οργανώθηκε ένας ολόκληρος χορός φαντασμάτων που ταλάνισαν την ύπαρξή μας όπως, για παράδειγμα, το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης.

• Τζίνα Πολίτη Η ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
• ΕΚΔ. ΑΓΡΑ

Οσοι πιστεύουν ότι η ανάγνωση είναι μια παθητική δραστηριότητα είναι βέβαιο ότι δεν θα κάνουν τον κόπο να διαβάσουν τα δοκίμια αυτά. Οσοι, αντιθέτως, πιστεύουν ότι η ανάγνωση είναι μια τέχνη, εξίσου σημαντική και με την ίδια την γραφή ενίοτε, είναι εξίσου βέβαιο ότι έχουν πολλά να κερδίσουν. Με ένα σημαντικό θεωρητικό οπλοστάσιο στη διάθεσή της η Τζίνα Πολίτη μοιάζει με έναν από τους τελευταίους Μοϊκανούς. Αναφέρομαι σε όσους θεωρούν, ακόμη και σήμερα, πως η λογοτεχνία είναι ένας τρόπος σκέψης και όχι απλώς πασατέμπος και ότι η λογοτεχνία, χωρίς ερμηνευτική προσέγγιση, είναι μια ανάπηρη δραστηριότητα.

• Fernando Savater ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΓΙΟΜΟΥΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
• ΜΤΦ. ΑΓΑΘΗ ΔΗΜΗΤΡΟΥΚΑ ΕΚΔ. ΠΑΤΑΚΗ 

«Θυμάσαι τη δεύτερη ραψωδία της Ιλιάδας»; Είναι μάλλον βέβαιο πως αν η ερώτηση τεθεί στους ενοίκους του ελληνικού Κοινοβουλίου η απάντηση θα αφήσει μάλλον αμήχανο όποιον τόλμησε να τη σκεφθεί. Δεν είναι η περίπτωση του Σαβατέρ που εξηγεί στον γιο του τον θυμό του Αχιλλέα, την αντίδραση του Αγαμέμνονα, την επιχειρηματολογία τους και την προσπάθειά τους να πείσουν τους άρχοντες των Αχαιών για το δίκιο τους. Μια βασική διαδρομή του ράλι που λέγεται πολιτική, γραμμένη με το χιούμορ και την ευφυΐα του ισπανού στοχαστή. Απαραίτητο ανάγνωσμα για όσους αναρωτιούνται, και με το δίκιο τους, σε τι χρησιμεύει η πολιτική στην ανθρώπινη ζωή και σε τι η πολύπαθη έννοια της δημοκρατίας.

• Βruce Ηaddock ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΑΠΟ ΤΟ 1789 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
• ΜΤΦ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΡΟΣΥΝΟΣ ΕΚΔ. ΠΑΤΑΚΗ 

Πολιτική και πάλι πολιτική. Μάλλον δεν είναι τυχαίο. Με δεδομένη την ταλαιπωρία που υφίσταται η ζωή στις αρχές του 21ου αιώνα από την ανικανότητα του πολιτικού λόγου να πείσει τόσο για τις καλές του προθέσεις όσο και για την αποτελεσματικότητά του, κάθε αναδρομή στην ιστορία της πολιτικής σκέψης είναι πολύτιμη. Στην περίπτωση αυτή η αναδρομή φέρει μια έγκυρη υπογραφή βρετανικών προδιαγραφών και αγγίζει τα κεντρικά θέματα της πολιτικής όπως «ελευθερία», «κοινωνική ευημερία», «έθνος- κράτος», «ολοκληρωτισμός» ανθολογώντας τους διανοητές που τα επεξεργάστηκαν, από τον Λοκ, τον Ρουσό, τον Χέγκελ, τον Τοκβίλ και τον Μαρξ ώς τον Λένιν, τον Σμιτ και τον Χάγεκ.

• Chantal Μouffe ΕΠΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ
• ΜΤΦ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΙΟΥΠΚΙΟΛΗΣ ΕΚΔ. ΕΚΚΡΕΜΕΣ 

Μετά την κατάρρευση των μεγάλων ιδεολογιών του 20ού αιώνα δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν ότι στα ερείπιά τους θάφτηκε και η πολιτική. Μαζί με το τέλος της Ιστορίας, που η αρχή του 21ου αιώνα το διέψευσε θορυβωδώς, το τέλος της Πολιτικής είναι η δεύτερη πιο εύγευστη διανοητική καραμέλα της μετανεωτερικότητας. Αυτήν ακριβώς την ιδεοληψία προσπαθεί να ανατρέψει η Σαντάλ Μουφ στο κείμενό της. Ξεκινώντας από την υπόθεση ότι δεν υπάρχει «πολιτική» χωρίς ανταγωνισμό και χωρίς σύγκρουση, προσπαθεί να αποδείξει ότι οι κυρίαρχες αντιλήψεις περί ακομμάτιστης δημοκρατίας, κοσμοπολίτικης δημοκρατίας ή περί παγκόσμιας κοινωνίας των πολιτών είναι αίολες και ανίκανες να διαχειριστούν τα του κόσμου μας.

• Judith Βutler ΛΟΓΟΔΟΤΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ
• ΜΤΦ. ΜΙΧΑΛΗΣ ΛΑΛΙΩΤΗΣ ΕΚΔ. ΕΚΚΡΕΜΕΣ 

Φεμινίστρια σίγουρα ναι, αριστερή οπωσδήποτε και είναι να αναρωτιέσαι πώς είναι δυνατόν όταν διαθέτεις δύο τόσο ισχυρά στοιχεία ταυτότητας να αισθάνεσαι την ανάγκη να λογοδοτείς για τον εαυτό. Μην ανησυχείτε, δεν πρόκειται για εξομολογητικό κείμενο. Πρόκειται για μια διερεύνηση του πεδίου της προσωπικής ταυτότητας και της ατομικής ευθύνης η οποία συνδιαλέγεται με διανοητές όπως ο Λεβινάς, ο Φουκό και ο Αντόρνο.

• Δημοσθένης Κούρτοβικ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΤΗΤΑΣ
• ΕΚΔ. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ 

Τον Κούρτοβικ τον ξέρουμε ως μυθιστοριογράφο και κριτικό. Ηρθε ο καιρός να τον γνωρίσουμε και ως επιστήμονα. Ξαναδουλεμένη η πανεπιστημιακή αυτή εργασία ανιχνεύει μέσα από τα βιολογικά και πολιτισμικά δεδομένα τον ρόλο της σεξουαλικότητας στην ανάπτυξη του είδους. Μία αναδρομή στη βασική αυτή ανθρώπινη δραστηριότητα που ξεκινάει από τον αρχάνθρωπο και καταλήγει σε συνθετικά συμπεράσματα τα οποία εμπεριέχουν και τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα επί του θέματος.

• Jacques Lacan ΤΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ «ΚΛΕΜΜΕΝΟ ΓΡΑΜΜΑ»
• ΜΤΦ. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΕΡΓΕΤΗΣ, ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΚΙΔΗ ΕΚΔ. ΠΑΤΑΚΗ 

Ενα από τα θεμελιώδη κείμενα της σύγχρονης ψυχανάλυσης και του λακανισμού. Με την ανάγνωση που έκανε ο Ζακ Λακάν του κειμένου του Πόε «Το κλεμμένο γράμμα», επανέφερε τον Φρόιντ στην συζήτηση περί ψυχανάλυσης και ανέδειξε τη δομή του ασυνειδήτου ως μια μεταβιολογική μνήμη που υπάγεται στη δικαιοδοσία του γράμματος και του συντακτικού του. Ενα κείμενο που έχει επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίον αντιμετωπίζεται η έννοια του υποκειμένου από τους ψυχαναλυτές.

• Αlain Βadiou ΜΙΚΡΟ ΦΟΡΗΤΟ ΠΑΝΘΕΟΝ
• ΜΤΦ. ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΠΙΤΣΩΡΗΣ ΕΚΔ. ΑΓΡΑ 

Υπάρχει σύγχρονη φιλοσοφική σκηνή; Και αν ναι, τι θέλουν να πουν όλοι αυτοί που τη διαχειρίζονται προσπαθώντας να πείσουν το κοινό τους ότι όλα άλλαξαν και πως μπορείς να κάνεις φιλοσοφία χωρίς να λαμβάνεις υπόψη σου την παράδοσή της; Το κείμενο αυτό αποτελείται από αναλύσεις που αποτίουν φόρο τιμής στους παλιούς καλούς δασκάλους όπως ο Σαρτρ, ο Λιοτάρ, ο Ντελέζ, ο Φουκό ή ο Σατλέ που υπηρέτησαν τη φιλοσοφική σκέψη με την ευσυνειδησία του μαχητή και όχι με την ελαφρότητα του «μιντιακού» σταρ.

• Γιάννης Χαμηλάκης, Νicoletta Μomigliano ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ
  
• ΜΤΦ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΤΡΑΣ ΕΚΔ. ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ 

Μια πρώτη ανάγνωση θα μπορούσε να οδηγήσει στο συμπέρασμα πως πρόκειται για μια μελέτη για τον Μινωικό πολιτισμό. Το ενδιαφέρον όμως του κειμένου δεν περιορίζεται σ΄ αυτό. Πρόκειται για μια μελέτη της επίδρασης που έχει η σύγχρονη ματιά στις αντιλήψεις μας για τον πανάρχαιο πολιτισμό, πώς επηρεάστηκε και πώς επηρεάζει τον τουρισμό και τα ΜΜΕ, πώς χρησιμοποιήθηκε για την επιδίωξη συγκυριακών στόχων και πώς η οικονομία της αρχαιολογικής πρακτικής διαμόρφωσε την εικόνα του.