Τα καλύτερα βιβλία όλων των εποχών και το ΕΚΕΜΕΛ

Ένα απλό παράδειγμα: Η παραπάνω αφίσα περιλαμβάνει συγγραφείς της εποχής μας. Μεταξύ τους βρίσκεται και ο Τζέφρι Ευγενίδης που όμως δεν είναι δυνατό να λογίζεται ως Ελληνας. Ζει στο εξωτερικό, γράφει στα αγγλικά και εν πάση περιπτώσει δεν συγκαταλέγεται στο δυναμικό της νεοελληνικής λογοτεχνίας... Μήπως βρισκόταν και κάποιος από αυτούς που υπέγραψαν την επιστολή διαμαρτυρίας για το ΕΚΕΜΕΛ;

Η παρακάτω λίστα είναι του 2002 και παρουσιάζει μια σειρά συγγραφέων με τα βιβλία τους που ψηφίστηκαν ως οι καλύτεροι όλων των εποχών. Φυσικά όλες αυτές οι λίστες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας κατά καιρούς έχουν το στοιχείο του σχετικού. Ωστόσο, δεν παύουν να πλησιάζουν στην αντικειμενικότητα. Διαβάστε, λοιπόν:

• Chinua Achebe, Nigeria, (b. 1930), Things Fall Apart
• Hans Christian Andersen, Denmark, (1805-1875), Fairy Tales and Stories 
• Jane Austen, England, (1775-1817), Pride and Prejudice
• Honore de Balzac, France, (1799-1850), Old Goriot 
• Samuel Beckett, Ireland, (1906-1989), Trilogy: Molloy, Malone Dies, The Unnamable
• Giovanni Boccaccio, Italy, (1313-1375), Decameron 
• Jorge Luis Borges, Argentina, (1899-1986), Collected Fictions 
• Emily Bronte, England, (1818-1848), Wuthering Heights 
• Albert Camus, France, (1913-1960), The Stranger
• Paul Celan, Romania/France, (1920-1970), Poems. 
• Louis-Ferdinand Celine, France, (1894-1961), Journey to the End of the Night 
• Miguel de Cervantes Saavedra, Spain, (1547-1616), Don Quixote 
• Geoffrey Chaucer, England, (1340-1400), Canterbury Tales 
• Anton P Chekhov, Russia, (1860-1904), Selected Stories 
• Joseph Conrad, England,(1857-1924), Nostromo 
• Dante Alighieri, Italy, (1265-1321), The Divine Comedy 
• Charles Dickens, England, (1812-1870), Great Expectations
• Denis Diderot, France, (1713-1784), Jacques the Fatalist and His Master
• Alfred Doblin, Germany, (1878-1957), Berlin Alexanderplatz 
• Fyodor M Dostoyevsky, Russia, (1821-1881), Crime and Punishment; The Idiot; The Possessed; The Brothers Karamazov 
• George Eliot, England, (1819-1880), Middlemarch
• Ralph Ellison, United States, (1914-1994), Invisible Man 
• Euripides, Greece, (c 480-406 BC), Medea 
• William Faulkner, United States, (1897-1962), Absalom, Absalom; The Sound and the Fury 
• Gustave Flaubert, France, (1821-1880), Madame Bovary; A Sentimental Education
• Federico Garcia Lorca, Spain, (1898-1936), Gypsy Ballads 
• Gabriel Garcia Marquez. Colombia, (b. 1928), One Hundred Years of Solitude; Love in the Time of Cholera
• Gilgamesh, Mesopotamia (c 1800 BC). 
• Johann Wolfgang von Goethe, Germany, (1749-1832), Faust
• Nikolai Gogol, Russia, (1809-1852), Dead Souls 
• Gunter Grass, Germany, (b.1927), The Tin Drum
• Joao Guimaraes Rosa, Brazil, (1880-1967), The Devil to Pay in the Backlands
• Knut Hamsun, Norway, (1859-1952), Hunger.  
• Ernest Hemingway, United States, (1899-1961), The Old Man and the Sea 
• Homer, Greece, (c 700 BC), The Iliad and The Odyssey 
• Henrik Ibsen, Norway (1828-1906), A Doll's House
• The Book of Job, Israel. (600-400 BC).  
• James Joyce, Ireland, (1882-1941), Ulysses 
• Franz Kafka, Bohemia, (1883-1924), The Complete Stories; The Trial; The Castle Bohemia
• Kalidasa, India, (c. 400), The Recognition of Sakuntala
• Yasunari Kawabata, Japan, (1899-1972), The Sound of the Mountain
• Nikos Kazantzakis, Greece, (1883-1957), Zorba the Greek 
• DH Lawrence, England, (1885-1930), Sons and Lovers
• Halldor K Laxness, Iceland, (1902-1998), Independent People
• Giacomo Leopardi, Italy, (1798-1837), Complete Poems 
• Doris Lessing, England, (b.1919), The Golden Notebook
• Astrid Lindgren, Sweden, (1907-2002), Pippi Longstocking
• Lu Xun, China, (1881-1936), Diary of a Madman and Other Stories
• Mahabharata, India, (c 500 BC). 
• Naguib Mahfouz, Egypt, (b. 1911), Children of Gebelawi 
• Thomas Mann, Germany, (1875-1955), Buddenbrook; The Magic Mountain 
• Herman Melville, United States, (1819-1891), Moby Dick
• Michel de Montaigne, France, (1533-1592), Essays.
• Elsa Morante, Italy, (1918-1985), History 
• Toni Morrison, United States, (b. 1931), Beloved
• Shikibu Murasaki, Japan, (N/A), The Tale of Genji Genji
• Robert Musil, Austria, (1880-1942), The Man Without Qualities 
• Vladimir Nabokov, Russia/United States, (1899-1977), Lolita
• Njaals Saga, Iceland, (c 1300).  
• George Orwell, England, (1903-1950), 1984
• Ovid, Italy, (c 43 BC), Metamorphoses
• Fernando Pessoa, Portugal, (1888-1935), The Book of Disquiet
• Edgar Allan Poe, United States, (1809-1849), The Complete Tales 
• Marcel Proust, France, (1871-1922), Remembrance of Things Past
• Francois Rabelais, France, (1495-1553), Gargantua and Pantagruel
• Juan Rulfo, Mexico, (1918-1986), Pedro Paramo
• Jalal ad-din Rumi, Afghanistan, (1207-1273), Mathnawi 
• Salman Rushdie, India/Britain, (b. 1947), Midnight's Children
• Sheikh Musharrif ud-din Sadi, Iran, (c 1200-1292), The Orchard
• Tayeb Salih, Sudan, (b. 1929), Season of Migration to the North
• Jose Saramago, Portugal, (b. 1922), Blindness 
• William Shakespeare, England, (1564-1616), Hamlet; King Lear; Othello
• Sophocles, Greece, (496-406 BC), Oedipus the King
• Stendhal, France, (1783-1842), The Red and the Black 
• Laurence Sterne, Ireland, (1713-1768), The Life and Opinions of Tristram Shandy
• Italo Svevo, Italy, (1861-1928), Confessions of Zeno 
• Jonathan Swift, Ireland, (1667-1745), Gulliver's Travels 
• Leo Tolstoy, Russia, (1828-1910), War and Peace; Anna Karenina; The Death of Ivan Ilyich and Other Stories
• Thousand and One Nights, India/Iran/Iraq/Egypt, (700-1500). 
• Mark Twain, United States, (1835-1910), The Adventures of Huckleberry Finn
• Valmiki, India, (c 300 BC), Ramayana 
• Virgil, Italy, (70-19 BC), The Aeneid
• Walt Whitman, United States, (1819-1892), Leaves of Grass 
• Virginia Woolf, England, (1882-1941), Mrs. Dalloway; To the Lighthouse
• Marguerite Yourcenar, France, (1903-1987), Memoirs of Hadrian

Οπως παρατηρούμε, τα μόνα ελληνικά ονόματα είναι αυτά του Ομήρου, του Σοφοκλή, και του  Καζαντζάκη! Εχουν κυκλοφορήσει κι άλλες λίστες από δω κι από κει και πάντοτε με μανία ψάχνω να εντοπίσω ονόματα Ελλήνων!  Οπως και σ' έναν ογκώδη τόμο που αγόρασα προσφάτως και που παρουσιάζει "501 Great Writers" [general editor: Julian Patrick, APPLE]. Ονόματα ελληνικά: Ομηρος, Σαπφώ, Αισχύλος, Πίνδαρος, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Αριστοφάνης, Πλάτων, Καβάφης, Καζαντζάκης!!! Εως εδώ. Μην σκεφτείτε ότι υπάρχει άλλο ελληνικό όνομα, εκτός ίσως από αυτό της Μάγιας Αγγέλου, η οποία βεβαίως είναι αμερικανίδα και κράτησε το όνομα του έλληνα με τον οποίο είχε κάποτε παντρευτεί.

Τι θέλω να πω; Γελάω προκαταβολικά κι αυτό έχει σχέση με το περιώνυμο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης Λογοτεχνίας και Επιστημών του Ανθρώπου [ΕΚΕΜΕΛ], που έχει αναπτύξει μια αξιόλογη δραστηριότητα, αλλά δυστυχώς αποφασίστηκε η διακοπή της επιχορήγησης κι αυτό οδήγησε 450 ανθρώπους κυρίως των γραμμάτων να υπογράψουν μια επιστολή διαμαρτυρίας προς τον υπουργό Πολιτισμού, προσδοκώντας να "βρει έναν τρόπο για να μπορέσει το ΕΚΕΜΕΛ να συνεχίσει το πλούσιο και απαραίτητο στους καιρούς μας έργο του". Σαφώς και τάσσομαι υπέρ της συνέχισης της επιχορήγησης, αλλά αναρωτιέμαι ποιο είναι το "πλούσιο" έργο του ΕΚΕΜΕΛ; 

Είναι βέβαιο ότι όλοι οι συγγραφείς που το παλισιώνουν είχαν και έχουν εναποθέσει ελπίδες για τη μετάφραση των έργων τους σε μια από τις παγκόσμιες γλώσσες, δηλαδή τα αγγλικά ή τα γαλλικά, ώστε να γίνουν γνωστοί στο εξωτερικό, να διαδοθεί το έργο τους και να κατακτήσουν τη θέση που τους αξίζει!!! Μέχρι σήμερα λοιπόν έχουν μεταφραστεί αρκετά έργα ζώντων ελλήνων συγγραφέων, αλλά δυστυχώς δεν έχουμε δει να καταλαμβάνουν μια θέση στο πάνθεο των "Great Writers".  

Κι αφού δεν βλέπουμε κάτι τέτοιο, γιατί το κράτος να επιδοτεί ένα κέντρο που μάλλον θα πρέπει να αμφισβητείται η συνεισφορά του στη λογοτεχνία, πέρα από την καλλιέργεια δημοσίων σχέσεων και τίποτε περισσότερο. Κι εδώ που τα λέμε, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια διαρκή κινητικότητα των ελλήνων συγγραφέων που κατά κανόνα είναι μέλη της Εταιρείας Συγγραφέων, να πηγαινοέρχονται σε χώρες του εξωτερικού για τη διάδοση του έργου τους.  
Μπορεί, λοιπόν, η ελληνική γλώσσα να έχει περιορισμένο κοινό, αλλά αφού τόσα έργα νεοελλήνων έχουν μεταφραστεί, γιατί δεν αποτυπώνεται η απήχησή τους και στις διάφορες λίστες;; Κάποτε αυτοί οι νεοέλληνες που κρατούν τα κλειδιά της δημοσιότητας, θα πρέπει να προσγειωθούν. Η προβολή της νεοελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό έχει γίνει πανάκεια για κάποιους. Κι αν προβάλλεται η λογοτεχνία μας, με τον τρόπο που προβάλλεται, μήπως μπορούμε κάποτε να μάθουμε το αποτέλεσμα αυτής της προβολής; Αν ένα έργο είναι σπουδαίο, ας το δούμε επιτέλους αποτυπωμένο κάπου! Να πληρώνουμε το ΕΚΕΜΕΛ για ποιο λόγο; Για τη χαρά ορισμένων διαπλεκόμενων νεοελλήνων που κλασαυχενίζονται ότι κρατούν στα χέρια τους τα κλειδιά του λογοτεχνικού παραδείσου, επειδή ένα μυθιστόρημά τους μεταφράστηκε στην αγγλική ή τη γαλλική γλώσσα, κι επειδή πηγαινοέρχονται στην Εσπερία κατά τη διάρκεια των εκθέσεων βιβλίου; 
Αχ ρε Καβάφη!!! Κανένα "ΕΚΕΜΕΛ" δεν χρειάστηκε για να γίνεις παγκόσμιος...