Επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις. ΕΚΕΜΕΛ, ΕΚΕΒΙ, κ.λπ.

• Του Πετρου Mαρκαρη*, Η Καθημερινή, 03/06/2010

• Προχθές που διέτρεχα τα ονόματα όσων υπέγραψαν για να διατηρηθεί η κρατική επιχορήγηση στο ΕΚΕΜΕΛ, είδα με έκπληξή μου ανάμεσά τους και κάποιους εκδότες. Μερικοί απ’ αυτούς ανήκουν μάλιστα στα μεγάλα ονόματα των Ελλήνων εκδοτών. Αναρωτήθηκα, τι θα γινόταν, αν ζητούσα από τους εκδότες να υπογράψουν ένα χαρτί, με το οποίο να δηλώνουν ότι αναλαμβάνουν αυτοί τη χρηματοδότηση του ΕΚΕΜΕΛ. Είμαι βέβαιος ότι ελάχιστοι θα υπέγραφαν. Οι εκδότες υπογράφουν για τη διατήρηση του ΕΚΕΜΕΛ με μεγάλη προθυμία, εφ’ όσον το κόστος του το αναλαμβάνουν άλλοι, δηλαδή η Πολιτεία. 

• Εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με μια παρεξήγηση που αγγίζει τη διαφορά ανάμεσα στις επιχορηγήσεις και τις επιδοτήσεις. Επιχορηγήσεις είναι εκείνες οι κρατικές παροχές, οι οποίες διαθέτουν ένα μέρος των χρημάτων των φορολογουμένων, για να μπορούν οι ίδιοι οι φορολογούμενοι να απολαμβάνουν προϊόντα υψηλής ποιότητας από τον χώρο του πολιτισμού και της τέχνης. Τέτοιες είναι π.χ. οι θεατρικές επιχορηγήσεις. Το κράτος διαθέτει ένα μέρος των εσόδων του από φόρους, για να μπορούν οι θεατρόφιλοι, που είναι κι αυτοί φορολογούμενοι, να βλέπουν θεατρικές παραστάσεις υψηλών προδιαγραφών. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι επιχορηγήσεις στον κινηματογράφο. 

• Η δραστηριότητα του ΕΚΕΜΕΛ, όμως, περιορίζεται κατά ενενήντα τοις εκατό στα τμήματα μεταφραστών, τα οποία οργανώνει. Και απ’ αυτά επωφελούνται οι εκδότες. Γιατί αυτοί χρειάζονται μεταφραστές, για τα ξένα βιβλία που εκδίδουν. Το κράτος δεν επιχορηγεί, λοιπόν, στην προκειμένη περίπτωση, αλλά επιδοτεί έναν κλάδο, για να εκπαιδεύει συνεργάτες τους οποίους χρειάζεται. Το κόστος όμως θα πρέπει να επιβαρύνει τον κλάδο και όχι το κράτος. Εδώ οι επιδοτήσεις κόπηκαν από τα αγροτικά προϊόντα, γιατί θα πρέπει να υπάρχουν στις μεταφράσεις; 

• Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος. Υπάρχει και άλλη. Είναι βέβαιο ότι με την κρίση, η οποία ήδη μαστίζει την αγορά, οι εκδότες δεν θα μπορέσουν να διατηρήσουν την υπερπαραγωγή βιβλίων, που παρατηρείται τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Αν σκεφτεί κανείς ότι τα μισά βιβλία που κυκλοφορούν στην Ελλάδα είναι μεταφράσεις από ξένους συγγραφείς, τότε είναι σχεδόν βέβαιο ότι η πτώση του αριθμού των εκδόσεων θα χτυπήσει και το ξένο βιβλίο και πολλοί από τους εν ενεργεία μεταφραστές δεν θα βρίσκουν δουλειά. Τι ζητάμε λοιπόν; Να τροφοδοτεί το ΕΚΕΜΕΛ την αγορά και με άλλους άνεργους μεταφραστές; Είναι ένα οξύμωρο σχήμα: από τη μια το κράτος θα παλεύει για να μην αυξηθεί ο αριθμός των ανέργων και από την άλλη θα χρημοτοδοτεί ένα κέντρο για να παράγει ανέργους. Οσοι υπέγραψαν για το ΕΚΕΜΕΛ, και ιδιαίτερα οι εκδότες, δεν σκέφτηκαν τίποτε απ’ όλα αυτά; 

• Εναν λόγο ύπαρξης θα είχε το ΕΚΕΜΕΛ. Αν έβγαζε από τα τμήματά του μεταφραστές, οι οποίοι θα μετέφραζαν από τα ελληνικά σε ξένες γλώσσες. Τότε το έργο του θα βοηθούσε όχι μόνο τους εκδότες, αλλά και την προώθηση έργων Ελλήνων συγγραφέων στο εξωτερικό. Και αυτό η Πολιτεία θα είχε χρέος να το στηρίξει.

* Ο κ. Πέτρος Μάρκαρης είναι συγγραφέας. Διετέλεσε πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου.