Κλιμάκωση της διαδικασίας εμπορευματοποίησης του πολιτισμού αποτελεί η συμφωνία συμβιβασμού μεταξύ του διαδικτυακού μονοπωλίου «Google» και των ενώσεων συγγραφέων και εκδοτών των ΗΠΑ, μετά από πολύχρονη δικαστική διαμάχη με αφορμή το πρόγραμμα ψηφιοποίησης αμερικανικών βιβλιοθηκών από το μονοπώλιο.
Χτες, ο ελληνικός Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης Εργων του Λόγου (σ.σ. διαχειρίζεται τα συγγραφικά πνευματικά δικαιώματα) δημοσιοποίησε τα βασικά σημεία της πολυσέλιδης συμφωνίας (εκκρεμεί η επικύρωσή της από δικαστήριο των ΗΠΑ) αφού αποτελεί την πρώτη απόπειρα να θεσμοθετηθεί η κερδοσκοπική διαχείριση των έργων του λόγου στο πλαίσιο που διαμορφώνεται από την ιλιγγιώδη ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών.
Ολα ξεκίνησαν πριν λίγα χρόνια, όταν η «Google» άρχισε, παράνομα, να ψηφιοποιεί βιβλία με στόχο τη δημιουργία μιας ψηφιακής βιβλιοθήκης με εμπορευματικούς σκοπούς. Αν και η αρχική αντίδραση των συγγραφέων και των εκδοτών στις ΗΠΑ είχε καταγγελτικά χαρακτηριστικά, ωστόσο διολίσθησε σε μια διαπραγμάτευση για το πόσο, ουσιαστικά, θα πουλήσουν τα έργα τους. Η χρόνια δικαστική διαμάχη τους εξόντωσε οικονομικά, γι' αυτό και συμβιβάστηκαν.
Το μονοπώλιο θα παρακρατά το 37% από τα έσοδα των πολυποίκιλων εμπορικών χρήσεων του «προϊόντος» και οι δικαιούχοι (συγγραφείς ή εκδότες ή και οι δύο ή συγγενείς) θα μοιράζονται - μέσω ενός μητρώου που θα συσταθεί - το 63%. Για όσα βιβλία παρανόμως ψηφιοποίησε η «Google» μέχρι τη συμφωνία, θα «αποζημιωθούν» με... 60 δολάρια έκαστο, αν και εφόσον οι δικαιούχοι τους προλάβουν να τεκμηριώσουν απαίτηση μέχρι τον ερχόμενο Μάη. Ενώ όσοι δικαιούχοι δε θέλουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα, οφείλουν(!) να το δηλώσουν μέχρι τον Απρίλη του 2011, αλλιώς η «Google» θα μπορεί να ψηφιοποιεί τα έργα τους ελεύθερα. Αυτή όμως η «δηλωτική» πρακτική έρχεται σε αντίθεση με το θεσμικό πλαίσιο περί πνευματικών δικαιωμάτων που κυριαρχεί - προς το παρόν - στις ευρωπαϊκές χώρες, όπου ο δικαιούχος δεν οφείλει να δηλώσει το δικαίωμά του. Ομως, οι αμερικανικές βιβλιοθήκες που ψηφιοποιούνται, περιλαμβάνουν και άπειρο αριθμό βιβλίων Ευρωπαίων δικαιούχων, φυσικά και Ελλήνων. Η επικύρωση όμως αυτής της συμφωνίας, σημαίνει ότι θα ισχύει για όλους, ακόμη και γι' αυτούς που δε συμφωνούν με αυτήν. Ετσι και οι μη Αμερικανοί δικαιούχοι θα «σύρονται» στην «Google» για να «δηλώνουν» ή όχι τα έργα τους!
Τα κέρδη για το μονοπώλιο θα είναι τεράστια από την απεριόριστη εμπορική χρήση: Πώληση συνδρομών σε μεγάλους χρήστες (πανεπιστήμια, εταιρείες κλπ.), πώληση πρόσβασης σε συγκεκριμένα βιβλία, πώληση διαφημιστικού χώρου (με τους δικαιούχους να μην έχουν δικαίωμα αντίρρησης να τοποθετηθεί διαφήμιση στην ψηφιακή «σελίδα») κ.ά.
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Εκδοτών (FEP)... χάρηκε επειδή η συμφωνία «αναγνωρίζει ντε φάκτο πως η ψηφιοποίηση και η δυνατότητα πρόσβασης δεν περιλαμβάνονται στην έννοια του "φέαρ γιουζ"» (σ.σ. δηλαδή του δικαιώματος χρήσης σε «ειδικές περιπτώσεις» χωρίς να ερωτούνται οι δικαιούχοι, επιχείρημα που χρησιμοποίησε η «Google»). Το μόνο που φαίνεται να ενοχλεί τους Ευρωπαίους εκδότες είναι η υποχρέωση δήλωσης. Ως προς αυτό αντιπαραβάλλουν τον τρόπο που «στήνεται» η «europeana», ο ευρωπαϊκός πολιτιστικός κόμβος με ψηφιοποιημένα αρχεία που ξεκίνησε τη λειτουργία του προχτές.
No comments:
Post a Comment