«Κλασικό» VS «ευπώλητο»

Προ-βολές

Tου Σπυρου Γιανναρα, Η Καθημερινή, Tετάρτη, 26 Nοεμβρίου 2008

Το βραβείο Νομπέλ, η μεγαλύτερη καταξίωση για έναν συγγραφέα, αποτελεί συνάμα το όνειρο κάθε εκδότη. Επαναφέρει στο προσκήνιο τα βιβλία του νομπελίστα και δρομολογεί πλήθος μεταφράσεων. Εξ ου και η επανεμφάνiση στους πάγκους των βιβλιοπωλείων βιβλίων του Λε Κλεζιό που πρωτομεταφράστηκε στα ελληνικά το 1981, και η κυκλοφορία νέων έργων.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια το αναγνωστικό κοινό εμφανίζεται επιφυλακτικό με τις επιλογές της Σουηδικής Ακαδημίας, γεγονός που αντανακλάται στον περιορισμένο αριθμό νέων κυκλοφοριών που συνοδεύουν τη βράβευση. Το φθινόπωρο του 2000 ο δημοφιλής Γάλλος παρουσιαστής τηλεοπτικών εκπομπών βιβλίου, Μπερνάρ Πιβό ζήτησε δημοσίως συγγνώμη γιατί αγνοούσε την ύπαρξη του Κινέζου νομπελίστα της χρονιάς, Γκάο Ξιανγκιάν, που ζούσε για είκοσι έτη στο Παρίσι. Ο αντιφρονών Κινέζος λογοτέχνης παρέμεινε σχετικά άγνωστος στο ευρύ κοινό και μετά το Νομπέλ. Αναλογικά άγνωστος εκτός Γαλλίας φαίνεται πως θα παραμείνει κι ο Λε Κλεζιό. Η φετινή απτή απορία των Γάλλων για τη βράβευσή του αποτέλεσε το έναυσμα για τον συγγραφέα Φρεντερίκ-Ιβ Ζανέ, ο οποίος εξέφρασε σε άρθρο του στη Le Monde (19/10) την απογοήτευσή του για την εικόνα της γαλλικής λογοτεχνίας που επέλεξε να προβάλει η Σουηδική Ακαδημία. Ο Ζανέ προσέφυγε στο απαξιωμένο δίπολο «κλασικό» VS «ευπώλητο» έργο, προκειμένου να αποδείξει ότι η λογοτεχνία είναι πρωτίστως ζήτημα ποιότητας και βάθους της γλώσσας, της μαρμαρυγής και των ιριδισμών της φράσης: «Δεν είναι ο αριθμός των αποτελεσμάτων που βρίσκει κανείς στο Google που ορίζει την οικουμενικότητα και τη μοναδικότητα ενός συγγραφέα». Ο Λε Κλεζιό, όπως υπογραμμίζει ο Ζανέ δεν είναι κακός λογοτέχνης, αλλά και σε καμία περίπτωση ένας οικουμενικός συγγραφέας. Το ότι βρισκόταν χαμηλά στις λίστες των ιδεωδών Γάλλων υποψηφίων που σκαρφίζονται με τον νου τους οι ίδιοι οι Γάλλοι αποδεικνύει ότι η αμηχανία για τον Λε Κλεζιό αφορά κατ’ ουσίαν το βραβείο. Απ’ ό,τι φαίνεται τα μέλη της Σουηδικής Ακαδημίας, ακολουθώντας το ρεύμα της εποχής, αποφεύγουν το άχθος του επαναπροσδιορισμού της λογοτεχνικής αξίας κι επιλέγουν την ανώδυνη πεπατημένη των κοινωνιολογικών κριτηρίων.