Από την κουζίνα στη μνήμη ολοταχώς

Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ

Το τελευταίο -δέκατο- μυθιστόρημα της 63χρονης Ευγενίας Φακίνου «Για να δει τη θάλασσα» βγήκε μέσα από μια περιπέτεια με την υγεία της. Η πρωταγωνίστριά του, της οποίας το όνομα και την ταυτότητα δεν θα μάθουμε ποτέ, μετά την ανάγνωση 7.000 τόμων έπαθε βιωματική αμνησία. «Δεν θυμάται ποια είναι ούτε πώς τη λένε», λέει χαρακτηριστικά η συγγραφέας. Θυμάται, όμως, να μαγειρεύει. Θα τη βρούμε να μαγειρεύει σ' ένα λαϊκό ταβερνείο του Κολωνού, συχνοί πελάτες του οποίου είναι η μαστοράντζα των τριγύρω συνεργείων.

«Το ταβερνείο, στο οποίο βρίσκει την ασφάλεια η ηρωίδα μου, θα μπορούσε να είναι η Αλλη Οχθη, ένας τόπος συνάντησης ζωντανών και νεκρών», λέει η Ευγενία Φακίνου. Και προτείνει στους αναγνώστες της να είναι «ανοιχτοί στο απροσδόκητο»

Χωμένη μέσα στην κουζίνα, θα ανακαλύψει εκ νέου τον χαμένο εαυτό της και θ' αρχίσει να δίνει προσοχή στις μικρές, που τελικά είναι μεγάλες, χαρές της ζωής.

Η Ευγενία Φακίνου δεν ξεχνάει να αποτίσει με το νέο της βιβλίο φόρο τιμής σε αγαπημένα της πρόσωπα: στη θειά Αχτίτσα (τη Σταχτομαζώχτρα του Παπαδιαμάντη), στον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι και στον «Μελισσοκόμο» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, στον Θεόφιλο, στον αγωνιστή του Πολυτεχνείου Γιώργο Κήρυκο και στον ηθοποιό του σίριαλ «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» Αλέξη Γκόλφη.

• Το νέο σας μυθιστόρημα συνδέεται με άμεσο τρόπο με την περιπέτεια της υγείας σας. Άλλωστε, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το αφιερώνετε στους γιατρούς σας.

«Συνδέεται άμεσα με την περιπέτεια της υγείας μου, διότι αισθανόμουν ότι είχα ακυρωθεί ως συγγραφέας. Η ηρωίδα του βιβλίου μου έχει αμνησία, εγώ δεν πίστευα ότι μπορούσα να ξαναγράψω».

• Ήταν μια προσπάθεια να βγείτε ξανά στο φως;

«Δεν ήθελα να γράψω μια αυτοβιογραφία -ήθελα από το βίωμα να συνθέσω ένα μυθιστόρημα. Θα το όριζα, λοιπόν, αυτοβιογραφική μυθοπλασία».

• Ο αναγνώστης θα αναγνωρίσει εύκολα στο πρόσωπο της ηρωίδας σας την Ευγενία Φακίνου;

«Ένας αναγνώστης ο οποίος δεν έχει διαβάσει ποτέ κανένα βιβλίο μου ή δεν έχει διαβάσει συνεντεύξεις μου δεν θα συνδέσει τη συγγραφέα με την ηρωίδα. Για άλλους αυτό είναι οφθαλμοφανές».

• Επιλέγετε να επικεντρώσετε τη δράση της ηρωίδας σας σ' ένα λαϊκό ταβερνείο του Κολωνού. Σ' ένα από τα ελάχιστα που έχουν απομείνει στην πόλη της Αθήνας. Πιστεύετε ότι εκεί ακόμη υπηρετείται το αυθόρμητο, το αδιαμεσολάβητο, το συναίσθημα;

«Μπορεί να είναι όλα αυτά. Αλλά εγώ το έχω επιλέξει ως τόπο απόσυρσης. Μακριά από οτιδήποτε ήξερε η ηρωίδα μου έως τότε ή από ένα μέρος που θα την έψαχναν οι δικοί της».

• Εκεί δημιουργείται ένα περιβάλλον ασφάλειας, μακριά από τη βουή του κέντρου και των συναλλαγών του;

«Είναι η Άλλη Πλευρά. Θα μπορούσε να είναι η Άλλη Όχθη».

• Αυτό που λέτε έχει κάτι το μεταφυσικό;

«Οπωσδήποτε έχει κάτι το μεταφυσικό. Πολλά από τα πρόσωπα που έρχονται σ' αυτό το ταβερνείο είναι ήδη νεκροί».

• Έχουμε μια συνομιλία ζώντων και τεθνεώτων;

«Ακριβώς».

• Οι νεκροί είναι το ίδιο παρόντες, όπως οι ζωντανοί;

«Στο μυαλό μας οι ήρωες των βιβλίων ή των ταινιών είναι ζωντανοί μέσα μας και έχουμε μια διαρκή "συνομιλία" μαζί τους. Η θειά Αχτίτσα του Παπαδιαμάντη, ο Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, ο Θεόφιλος, ο αγωνιστής του Πολυτεχνείου Γιώργος Κήρυκος και ο ηθοποιός Αλέξης Γκόλφης από το σίριαλ "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται" έχουν φύγει από αυτόν τον κόσμο;»

• Τι κοινό έχουν όλοι αυτοί μεταξύ τους;

«Το ότι τους αγαπούσα παρά πολύ. Και για τον καθένα απ' αυτούς θα ήθελα να γράψω κάτι».

• Ιδιοκτήτης της ταβέρνας είναι ο Μιχαήλ, ο οποίος δεν πρωταγωνιστεί, αλλά κινεί τα νήματα. Εχει αφήσει στο πόδι του τον Ρούλα, ένα άφυλο πλάσμα, το οποίο έχει πάρει εντολή από τον ιδιοκτήτη να μοιράζει αγάπη. Οι συμβολισμοί, αν υπάρχουν, είναι ευκρινείς ή όχι;

«Οχι, δεν είναι ευκρινείς. Το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί μ' έναν απολύτως ρεαλιστικό τρόπο, χωρίς να υποψιαστεί κανείς την άλλη όψη, αλλά είμαι σίγουρη ότι οι ευαίσθητοι αναγνώστες θα βρουν τα κλειδιά».

• Υπάρχει στο μυθιστόρημα ένας μυστικός κωδικός;

«Υπάρχει ο κωδικός να είμαστε ανοιχτοί στην έκπληξη, στο απροσδόκητο».

• Το οποίο, πέρα από απειλητικό, μπορεί να γίνει πηγή δημιουργίας;

«Είναι αλήθεια ότι το απροδόκητο είναι απειλητικό. Αλλά, αν καταφέρει κανείς να το τιθασεύσει, γίνεται τουλάχιστον παρηγορητικό».

• Η έντονη παρουσία του φαγητού στις σελίδες του βιβλίου σας είναι ο δρόμος προς την ανάκληση της μνήμης;

«Από τα θεωρητικά βιβλία που διάβασα, βρήκα ότι η γεύση και η όσφρηση είναι οι αισθήσεις που πιο έντονα ανακαλούν μνήμες. Η γυναίκα του μυθιστορήματός μου ξεκινάει να μαγειρεύει με απώτατη επιθυμία να αποκτήσει ξανά τη μνήμη της. Θα την ξαναβρεί, καθώς παρακολουθεί τους μάστορες των συνεργείων να τρώνε τα φαγητά της και να θυμούνται γεγονότα κυρίως από την παιδική τους ζωή. Τότε είναι που θα αποφασίσει και η ίδια να δοκιμάσει από αυτά που μαγειρεύει. Διότι μέχρι τότε αδιαφορούσε για τη γεύση, έτρωγε μόνο παξιμάδι με τυρί».

• Εσείς μαγειρεύετε;

«Είμαι πολύ καλή μαγείρισσα και μαγειρεύω για τους φίλους μου, τους δικούς μου ανθρώπους και τους μαθητές μου».

• Ο τρόπος του μαγειρέματος δείχνει και τον χαρακτήρα μας;

«Ναι, το πιστεύω. Ακόμη και η επιλογή των φαγητών. Μπορείς να κάνεις φιγούρα με εξεζητημένα φαγητά ή μπορείς να μαγειρέψεις εξαιρετικά το απλούστερο φαγητό».

• Σαν ποιο;

«Ένα, μια φασολάδα».

• Και πάντα λέτε ζήτω η ζωή;

«Πάντα λέω ζήτω ο αγώνας για τη ζωή».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 03/11/2008