Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 12/11/2008
Οι μαχητές που πολέμησαν στην Κύπρο το 1974, κατά την εισβολή του Αττίλα και ξεχάστηκαν από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία, είναι το θέμα του τέταρτου μυθιστορήματος του 57χρονου Βασίλη Γκουρογιάννη. Ο τίτλος που επιλέγει ο Ηπειρώτης συγγραφέας είναι σε άμεση αντιστοιχία με το περιεχόμενο. Ετσι, ο αναγνώστης δεν θα δυσκολευτεί να καταλάβει περί τίνος πρόκειται: «Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή». Θα κυκλοφορήσει, μετά το γύρισμα της νέας χρονιάς, από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο».
«Είναι ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα για τον πόλεμο και τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Κύπρο το 1974. Ρίχνω φως σε μάχες αγνοημένες και ηρωικές της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου, γνωστής με τα αρχικά ΕΛΔΥΚ, και επισημαίνω την αγνωμοσύνη της μητέρας πατρίδας απέναντι σ' αυτούς που πολέμησαν εκεί. Είναι ένα θέμα ξεχασμένο και παραμελημένο, όχι μόνον από επίσημο κράτος, αλλά και από το αρχηγείο στρατού», περιγράφει την πρόθεσή του ο Βασίλης Γκουρογιάννης. Μεγάλο μέρος του μυθοπλαστικού του υλικού είναι βασισμένο σε μαρτυρίες βετεράνων Ελλήνων και Τούρκων, που έλαβαν μέρος στα γεγονότα αυτά. «Τις αντιμετωπίζω», διευκρινίζει, «σαν μια εξομολόγηση, η οποία γίνεται μετά από πολλά χρόνια, για τις αγριότητες που διαπράχθηκαν και από τις δύο πλευρές».
Σε μαρτυρίες βετεράνων Ελλήνων και Τούρκων, που έλαβαν μέρος στα γεγονότα αυτά, βασίστηκε ο Γκουρογιάννης: «Τις αντιμετωπίζω σαν μια εξομολόγηση, η οποία γίνεται μετά από πολλά χρόνια, για τις αγριότητες που διαπράχθηκαν και από τις δύο πλευρές» |
Τολμάει να μιλήσει για την ιδεολογία του νέου του μυθιστορήματος, χαρακτηρίζοντάς το «θαρραλέο, που δεν κρύβει την αλήθεια, στέκεται πάνω από τα γεγονότα, και αναδεικνύει την ανθρώπινη τραγωδία, ανεξάρτητα εθνικοτήτων». Η τουρκική εισβολή περνάει μέσα από το φίλτρο του πρωταγωνιστή, ο οποίος είναι ένας δικηγόρος που έλαβε μέρος στον πόλεμο. Ο Βασίλης Γκουρογιάννης για να δείξει τη φρίκη του πολέμου -έστω και εκ των υστέρων- επινοεί μία σκηνή, η οποία δημιουργεί κορύφωση στη δράση του μυθιστορήματος: φαντάζεται μια συνάντηση συλλόγων βετεράνων μαχητών Ελλήνων και Τούρκων, οι οποίοι ανταλλάσσουν όχι μόνον εμπειρίες και πληροφορίες, που βασίζονται στις αναμνήσεις τους, αλλά προβαίνουν και σε ηθικές αποτιμήσεις, γεμάτοι αγωνίες, ενοχές και τύψεις.
Να διευκρινήσουμε ότι ο Βασίλης Γκουρογιάννης δεν έζησε ως αυτόπτης μάρτυρας την κυπριακή τραγωδία, αλλά εμμέσως, μέσα από μαρτυρίες συνομίληκων του που πολέμησαν. Αυτός, το 1974, χρονιά της επιστράτευσης, βρισκόταν στο μέτωπο της Θράκης: «Εχω συναναστραφεί ανθρώπους που πολέμησαν στην Κύπρο και έχω διαπιστώσει ότι έχουν χαρακτεί μέσα τους μεγάλα ψυχικά δράματα. Οχι μόνο από τον πόλεμο, που είναι κάτι εκ φύσεως τρομερό, αλλά και από την αδιαφορία του επίσημου κράτους», λέει για τους βετεράνους που γνώρισε από κοντά. Ξεκαθαρίζει, όμως, ότι από τις προθέσεις του έχει διαγράψει τον καταγγελτικό τόνο. «Δεν κάνω καταγγελίες. Εκθέτω γεγονότα υπό την κάλυψη του μυθιστορήματος, φιλοδοξώντας όμως το μυθοπλαστικό υλικό να μπορεί να μετουσιώνεται σε τέχνη», λέει.
Μας διαβεβαιώνει ότι είναι ο πρώτος Ελλαδίτης συγγραφέας, δηλαδή μη Κύπριος, ο οποίος γράφει γι' αυτό το θέμα. «Το Κυπριακό είναι ένα ψυχικό τραύμα της Ελλάδας και μία μεγάλη τύψη, διότι έχει μεγάλες ευθύνες για την τραγωδία της Κύπρου», εξηγεί έναν από τους βασικούς λόγους, για τους οποίους το Κυπριακό είναι θέμα ταμπού.
Και συνεχίζει, ανατρέχοντας στην ψυχανάλυση: «Οταν μια ατομική ή συλλογική συνείδηση αντιμετωπίζει τέτοιου είδους προβλήματα, έχει να διαλέξει ανάμεσα σε δύο τρόπους αντιμετώπισης: ή να τα επεξεργαστεί και να τα εκφράσει με τρόπο ψυχαναλυτικό και τρόπο επώδυνο -τότε επέρχεται η λύτρωση και τέτοιου είδους λύτρωση μόνο η τέχνη προσφέρει. Ή να τα απωθήσει και να τα θεωρήσει ως μη γενόμενα, οπότε στη ανθρώπινη συνείδηση κατοικεί ένα φάντασμα, το οποίο αργά ή γρήγορα βγαίνει μπροστά με τη μορφή εφιάλτη».
Ο Βασίλης Γκουρογιάννης εκτιμά ότι «η συνείδηση τών Ελλαδιτών διάλεξε τον δεύτερο τρόπο. Ετσι, αργά ή γρήγορα, θα βρει το φάντασμα της Κύπρου μπροστά της». «Πιστεύω», λέει, και μεταθέτει τη δικαίωση του κυπριακού δράματος στο μέλλον, «ότι θα υπάρξουν ευαίσθητοι άνθρωποι του λόγου και της τέχνης που θα σκύψουν πάνω σ' αυτό το δράμα και στις αγωνίες των λησμονημένων ανθρώπων και θα επέλθει κάποιου είδους λύτρωση και δικαίωση αδικαίωτων και αγνοημένων έως τώρα ψυχών».
Ο Βασίλης Γκουρογιάννης εκτιμά ότι «η συνείδηση τών Ελλαδιτών διάλεξε τον δεύτερο τρόπο. Ετσι, αργά ή γρήγορα, θα βρει το φάντασμα της Κύπρου μπροστά της». «Πιστεύω», λέει, και μεταθέτει τη δικαίωση του κυπριακού δράματος στο μέλλον, «ότι θα υπάρξουν ευαίσθητοι άνθρωποι του λόγου και της τέχνης που θα σκύψουν πάνω σ' αυτό το δράμα και στις αγωνίες των λησμονημένων ανθρώπων και θα επέλθει κάποιου είδους λύτρωση και δικαίωση αδικαίωτων και αγνοημένων έως τώρα ψυχών».
No comments:
Post a Comment