Επιμέλεια: Έφη Φαλίδα, ΤΑ ΝΕΑ: Τετάρτη 12 Νοεμβρίου 2008
«Ο κόσμος αποκτά μία δυτικότροπη συμπεριφορά. Για την ώρα είμαι εγκατεστημένος στην Αμερική και καταφεύγω στο Μεξικό όταν θέλω να γράψω. Εκεί αποδρώ από την παράνοια του σύγχρονου κόσμου». Ο Ζαν-Μαρί Γκιστάβ ΛεΚλεζιό είναι ο δέκατος τέταρτος Γάλλος συγγραφέας που τιμήθηκε φέτος με το βραβείο Νόμπελ. Με το φλέγμα του αριστοκράτη της νέας εποχής ο νομπελίστας συγγραφέας εκφράζει στο περιοδικό «L΄Εxpress» τις απόψεις του για τον Τρίτο Κόσμο, για τη μοίρα της Δύσης και το μέλλον της τέχνης του μυθιστορήματος.
«Βρίσκω τη Γαλλία του 2008 πολύ δυτικοποιημένη. Μου κάνει κατάπληξη αυτός ο διάχυτος πεσιμισμός. Στην Κορέα, από όπου επέστρεψα έπειτα από ένα λογοτεχνικό συνέδριο, διαπίστωσα ότι αν και η χώρα είναι λιγότερο ανεπτυγμένη, οι άνθρωποι δεν είναι τόσο δυστυχείς. Ξέρουν ότι η ζωή δεν είναι εύκολη και έχουν συνηθίσει να το παλεύουν» λέει ο δημιουργός των μυθιστορημάτων «Desert», «L΄Αfricain», «L΄Εnseigne».
Πιστεύει δε ότι οι σχέσεις της Δύσης με τον Τρίτο Κόσμο «δε δημιουργούν πεδίο αντιπαράθεσης. Απεχθάνομαι τη θεωρία του Σάμιουελ Χάντινγκτον για το πολιτισμικό σοκ. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει το εμείς και οι άλλοι: ο δυτικός κόσμος και από την άλλη πλευρά ο κόσμος ενός είδους βαρβάρων. Στην πραγματικότητα όλοι οι πολιτισμοί είναι σύνθετοι γιατί έχουν υποστεί προσμείξεις. Ακόμα και ο δυτικός, που έχει αφομοιώσει στοιχεία από την Αφρική και την Ασία. Δεν μπορούμε να εμποδίσουμε τις προσμείξεις. Άλλωστε η νεωτερικότητα είναι φαινόμενο εξίσου ιαπωνικό, κορεατικό, κινεζικό, όσο και ευρωπαϊκό ή αμερικανικό».
Ο ΛεΚλεζιό έχει επίσης αναπτύξει τη δική του θεωρία για το οικολογικό κίνημα. Μιλάει για την υποκρισία που υπάρχει μέσα σε αυτό και για τον αυταρχικό χαρακτήρα που παρουσιάζουν οι εκφραστές του.
«Αφού έχουμε εκμεταλλευτεί στο έπακρο τον πλανήτη, οι δυτικές χώρες θέλουν να εμποδίσουν την ανάπτυξη των υπολοίπων και να χρησιμοποιήσουν τις πρώτες τους ύλες. Δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε σε μία χώρα όπως η Βραζιλία να μη χρησιμοποιήσει όλα της τα μέσα για να ξεφύγει από τη φτώχεια. Βρισκόμουν στη βράβευση ενός συγγραφέα από το Μάλι, του Αμαντού Χαμπατέ Μπα όταν μια κυρία πλησίασε αυτόν τον υπέροχο χωρατατζή, συνειδητο-ποιημένο Αφρικανό για να τον ρωτήσει τι σκοπεύει να κάνει για να σωθούν οι ελέφαντες.
Εκείνος λοιπόν της απάντησε: "Κυρία μου, οι ελέφαντες είναι κάτι ηλίθια ζώα που τσαλαπατάνε τις φυτείες μας". Η κυρία έμεινε αποσβολωμένη. Είναι πολύ εύκολο να λες σε άλλες χώρες σώστε τις αρκούδες, τους λύκους σας, θα έρθουμε να τραβήξουμε και φωτογραφίες, τη στιγμή που έχουν να αντιμετωπίσουν συνθήκες απόλυτης φτώχειας».
Μήπως η μόδα του να γράφεις μυθιστόρημα στερεί τη λογοτεχνία από την ποιότητα της γραφής; Ο νομπελίστας του 2008 πιστεύει πως κάθε ανθρώπινη εκδήλωση έχει κάποια διάρκεια.
Το ίδιο ισχύει και για το μυθιστόρημα.
«Αυτό που εκτιμώ στο μυθιστόρημα είναι ότι σου επιτρέπει να μιλάς για τον εαυτό σου χωρίς να μιλάς αυτοπροσώπως», λέει ο ΛεΚλεζιό. «Να φιλοσοφείς χωρίς να είσαι φιλόσοφος. Η επιτυχία του τα τελευταία εκατό χρόνια βγαίνει από αυτό το χαρακτηριστικό.
«Βρίσκω τη Γαλλία του 2008 πολύ δυτικοποιημένη. Μου κάνει κατάπληξη αυτός ο διάχυτος πεσιμισμός. Στην Κορέα, από όπου επέστρεψα έπειτα από ένα λογοτεχνικό συνέδριο, διαπίστωσα ότι αν και η χώρα είναι λιγότερο ανεπτυγμένη, οι άνθρωποι δεν είναι τόσο δυστυχείς. Ξέρουν ότι η ζωή δεν είναι εύκολη και έχουν συνηθίσει να το παλεύουν» λέει ο δημιουργός των μυθιστορημάτων «Desert», «L΄Αfricain», «L΄Εnseigne».
Πιστεύει δε ότι οι σχέσεις της Δύσης με τον Τρίτο Κόσμο «δε δημιουργούν πεδίο αντιπαράθεσης. Απεχθάνομαι τη θεωρία του Σάμιουελ Χάντινγκτον για το πολιτισμικό σοκ. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει το εμείς και οι άλλοι: ο δυτικός κόσμος και από την άλλη πλευρά ο κόσμος ενός είδους βαρβάρων. Στην πραγματικότητα όλοι οι πολιτισμοί είναι σύνθετοι γιατί έχουν υποστεί προσμείξεις. Ακόμα και ο δυτικός, που έχει αφομοιώσει στοιχεία από την Αφρική και την Ασία. Δεν μπορούμε να εμποδίσουμε τις προσμείξεις. Άλλωστε η νεωτερικότητα είναι φαινόμενο εξίσου ιαπωνικό, κορεατικό, κινεζικό, όσο και ευρωπαϊκό ή αμερικανικό».
Ο ΛεΚλεζιό έχει επίσης αναπτύξει τη δική του θεωρία για το οικολογικό κίνημα. Μιλάει για την υποκρισία που υπάρχει μέσα σε αυτό και για τον αυταρχικό χαρακτήρα που παρουσιάζουν οι εκφραστές του.
«Αφού έχουμε εκμεταλλευτεί στο έπακρο τον πλανήτη, οι δυτικές χώρες θέλουν να εμποδίσουν την ανάπτυξη των υπολοίπων και να χρησιμοποιήσουν τις πρώτες τους ύλες. Δεν μπορούμε να απαγορεύσουμε σε μία χώρα όπως η Βραζιλία να μη χρησιμοποιήσει όλα της τα μέσα για να ξεφύγει από τη φτώχεια. Βρισκόμουν στη βράβευση ενός συγγραφέα από το Μάλι, του Αμαντού Χαμπατέ Μπα όταν μια κυρία πλησίασε αυτόν τον υπέροχο χωρατατζή, συνειδητο-ποιημένο Αφρικανό για να τον ρωτήσει τι σκοπεύει να κάνει για να σωθούν οι ελέφαντες.
Εκείνος λοιπόν της απάντησε: "Κυρία μου, οι ελέφαντες είναι κάτι ηλίθια ζώα που τσαλαπατάνε τις φυτείες μας". Η κυρία έμεινε αποσβολωμένη. Είναι πολύ εύκολο να λες σε άλλες χώρες σώστε τις αρκούδες, τους λύκους σας, θα έρθουμε να τραβήξουμε και φωτογραφίες, τη στιγμή που έχουν να αντιμετωπίσουν συνθήκες απόλυτης φτώχειας».
- Θα εξαφανιστεί το μυθιστόρημα;
Μήπως η μόδα του να γράφεις μυθιστόρημα στερεί τη λογοτεχνία από την ποιότητα της γραφής; Ο νομπελίστας του 2008 πιστεύει πως κάθε ανθρώπινη εκδήλωση έχει κάποια διάρκεια.
Το ίδιο ισχύει και για το μυθιστόρημα.
«Αυτό που εκτιμώ στο μυθιστόρημα είναι ότι σου επιτρέπει να μιλάς για τον εαυτό σου χωρίς να μιλάς αυτοπροσώπως», λέει ο ΛεΚλεζιό. «Να φιλοσοφείς χωρίς να είσαι φιλόσοφος. Η επιτυχία του τα τελευταία εκατό χρόνια βγαίνει από αυτό το χαρακτηριστικό.
- Όμως ποιος διαβάζει σήμερα τα μπεστ σέλερ του 17ου αιώνα;
No comments:
Post a Comment