Wednesday, November 26, 2008

Μονόλογος - κάθαρση για τον Σωτήρη Δημητρίου


Ολγα Σελλα, Η Καθημερινή, Tετάρτη, 26 Nοεμβρίου 2008

Τα βιβλία πολλά αυτήν την περίοδο. Και οι εκδότες τα καλωσορίζουν παρουσία των συγγραφέων, με μικρές συγκεντρώσεις. Χθες ήταν η σειρά των εκδόσεων «Ελληνικά Γράμματα» να παρουσιάσουν τα πρόσφατα βιβλία τους. Κυρίως τα νέα ελληνικά μυθιστορήματα: του Γιώργη Γιατρομανωλάκη «Το χρονικό του Δαρείου», της Αγγέλας Καστρινάκη «Ερωτας στον καιρό της ειρωνείας», του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ολα βαίνουν καλώς εναντίον μας» και του Σωτήρη Δημητρίου «Σαν το λίγο το νερό», που είναι η πιο νέα άφιξη. Απαντες οι συγγραφείς, νεοστεγασμένοι στα «Ελληνικά Γράμματα». Μαζί με τη λογοτεχνία κι ένα δοκίμιο: του Ουμπέρτο Εκο, με τίτλο «Από το δέντρο στον λαβύρινθο», που περιέχει κείμενα για την ιστορία της σημειολογίας και τη φιλοσοφία της γλώσσας.

Ο Σωτήρης Δημητρίου ήταν παρών χθες (μαζί με τον Γιώργη Γιατρομανωλάκη) στην εκδήλωση, που δεν είχε επίσημες ομιλίες ούτε εισηγήσεις. Κάθησε μαζί μας και μας μίλησε για το νέο του πεζογράφημα -«πεζό κείμενο» το χαρακτήρισε ο ίδιος- και τη διαδρομή που επιχειρεί. Πρόκειται για ένα βιβλίο στο οποίο συναντιούνται (και συγκρούονται) δυαδικά σχήματα: η δημώδης γλώσσα και η καθομιλουμένη, το χωριό και η πόλη, η γη και το σύμπαν, το πρόσωπο και το άτομο. Για την ακρίβεια, πρόκειται για τον μονόλογο ενός ανθρώπου, αφού έχει πεθάνει, προσώπου που ταυτίζεται με τον συγγραφέα. Ο Σωτήρης Δημητρίου ισχυρίζεται ότι έκανε ανηλεή αυτοκριτική για όσα λάθη έχει κάνει «ώστε να μπορώ να τα λέω και στους άλλους. Ηταν όχημα και άλλοθι, μαζί». Παραδέχεται ότι είναι μια μορφή δημόσιας ψυχανάλυσης αυτό το κείμενο. Οσο για το ποιο θεωρεί χειρότερο λάθος και ελάττωμα, δεν δυσκολεύεται καθόλου να απαντήσει: «Η κακεντρέχεια. Στις πόλεις ζούμε σε πυρηνικές οικογένειες, που μας κάνουν να αισθανόμαστε κέντρο της γης. Στις μεγαλουπόλεις ξεχωριστήκαμε. Οι γιορτές είναι πια τηλεφωνικές. Στα χωριά, “οικογένειά” μας ήταν το σύνολο των κατοίκων, όχι η κλειστή πυρηνική».

Πιστεύει ότι ο ίδιος έχει υπάρξει κακός, αλλά όσο μεγαλώνει, συμπονάει. Και γεμάτος χαρά δηλώνει ότι με αυτό το βιβλίο ξεναγεννιέται, ξεφορτώνεται τα κακά. «Τώρα έχω μόνο μικροεμμονές, αλλά αυτές στα 70 μου». Σ’ αυτήν τη φάση έκανε ένα ξεκαθάρισμα γλωσσικών και ηθικών λογαριασμών - «καθάρισα με τη γλώσσα της μάνας μου, που με βασάνισε πολύ». Και θεωρεί το βιβλίο ως αντίδωρο στους αναγνώστες των διηγημάτων του. Γιατί «δεν είναι κακοί οι περιθωριακοί ήρωές μου. Ο χειρότερος είμαι εγώ, ο δημιουργός τους», λέει με απόλυτη ειλικρίνεια ο Σωτήρης Δημητρίου. Και σ’ αυτό το βιβλίο αποκαλύπτει τη διαδρομή και τα λάθη.

No comments: