Ο Γκίντερ Γκρας παραδέχτηκε, μια κι έξω, τη στρατολόγησή του σε επίλεκτη μονάδα των Ες-Ες. Ηταν νέος, έκανε σφάλμα. Οπως πολλοί συμπατριώτες του. Δεν θα του πάρουμε σήμερα το κεφάλι. Δεν ξέρουμε τι ακριβώς συνέβη με έναν άλλο μεγάλο της λογοτεχνίας, τον Τσέχο Μίλαν Κούντερα, που εσχάτως βρέθηκε στη δίνη του κυκλώνα στη γενέτειρά του, με τον τσέχικο Τύπο να ξιφουλκεί ανερμάτιστα υπέρ ή κατά της αθωότητάς του επί κομμουνιστικού καθεστώτος -στην πραγματικότητα ξιφουλκεί για πολύ μακρινά, λησμονημένα, ξεθυμασμένα «φαντάσματα». Υπήρξε ο μέγας Τσέχος καταδότης ή όχι;
Ξαφνικά σήμερα θυμήθηκαν τα δικά του -υποτίθεται- «άπλυτα» οι συμπατριώτες του. Η αλήθεια είναι ότι πάντα τούς έμπαινε στο μάτι, αρνούμενος να συγγράψει στη μητρική του γλώσσα και επιλέγοντας να ζει στο Παρίσι. Σήμερα, θυμήθηκαν τα όποια εγκλήματα διέπραξε στα 21 του χρόνια; Τόσα χρόνια τι περίμεναν; Ο ίδιος ο Κούντερα αρνείται τις κατηγορίες. Ουδέποτε, υποστηρίζει, κατέδωσε συμπατριώτη του στο κομμουνιστικό καθεστώς. Εντεκα πρωτοκλασάτοι ομότεχνοί του, ανάμεσά τους και νομπελίστες, τάσσονται στο πλευρό του, λες και γνωρίζουν τι συνέβη τη μαύρη εκείνη ημέρα του '50 στην Τσεχία, που κάποιος νεαρός πήγε και «έδωσε» ακόμη έναν αντικαθεστωτικό συμπατριώτη του!
Αλήθεια, όμως. Εχει καμιά σημασία πλέον τι έκανε στα 20 χρόνια του ο συγγραφέας της «Αβάσταχτης ελαφρότητας του είναι» και του «Αστείου»; Θα μειωθεί το λογοτεχνικό μέγεθός του, αν όντως κατέδωσε κάποιον; Αυτό δεν έκανε η μισή και πλέον χώρα του στους μαύρους χρόνους του κομμουνισμού; Μην ξεχνάμε ότι η συγκυρία υπερέβαινε, συνέθλιβε το άτομο. Είναι αβανταδόρικη η είδηση και τρομερά πιασάρικη η δαιμονοποίηση διασημοτήτων. Τι να κάνουμε που η ουσία παραμένει άλλη, και είναι το μέγεθος της λογοτεχνίας, όπως είναι επίσης το μεγαλείο της μεταμέλειας.
Γιατί αν αληθινά ο Κούντερα υπήρξε, για κάποιον λόγο καταδότης, το βέβαιο είναι πως μετανόησε από πολύ νωρίς. Αυτό δεν προκύπτει αυθαίρετα. Αλλά απ' τη συγγραφική ικανότητά του να διεισδύει στον πυρήνα της ανθρώπινης ψυχής και να κατανοεί τη μικρότητα και τα πάθη της. Δεν υπάρχει περίπτωση να εξαίρεσε τη δική του.
ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 13/11/2008
Ξαφνικά σήμερα θυμήθηκαν τα δικά του -υποτίθεται- «άπλυτα» οι συμπατριώτες του. Η αλήθεια είναι ότι πάντα τούς έμπαινε στο μάτι, αρνούμενος να συγγράψει στη μητρική του γλώσσα και επιλέγοντας να ζει στο Παρίσι. Σήμερα, θυμήθηκαν τα όποια εγκλήματα διέπραξε στα 21 του χρόνια; Τόσα χρόνια τι περίμεναν; Ο ίδιος ο Κούντερα αρνείται τις κατηγορίες. Ουδέποτε, υποστηρίζει, κατέδωσε συμπατριώτη του στο κομμουνιστικό καθεστώς. Εντεκα πρωτοκλασάτοι ομότεχνοί του, ανάμεσά τους και νομπελίστες, τάσσονται στο πλευρό του, λες και γνωρίζουν τι συνέβη τη μαύρη εκείνη ημέρα του '50 στην Τσεχία, που κάποιος νεαρός πήγε και «έδωσε» ακόμη έναν αντικαθεστωτικό συμπατριώτη του!
Αλήθεια, όμως. Εχει καμιά σημασία πλέον τι έκανε στα 20 χρόνια του ο συγγραφέας της «Αβάσταχτης ελαφρότητας του είναι» και του «Αστείου»; Θα μειωθεί το λογοτεχνικό μέγεθός του, αν όντως κατέδωσε κάποιον; Αυτό δεν έκανε η μισή και πλέον χώρα του στους μαύρους χρόνους του κομμουνισμού; Μην ξεχνάμε ότι η συγκυρία υπερέβαινε, συνέθλιβε το άτομο. Είναι αβανταδόρικη η είδηση και τρομερά πιασάρικη η δαιμονοποίηση διασημοτήτων. Τι να κάνουμε που η ουσία παραμένει άλλη, και είναι το μέγεθος της λογοτεχνίας, όπως είναι επίσης το μεγαλείο της μεταμέλειας.
Γιατί αν αληθινά ο Κούντερα υπήρξε, για κάποιον λόγο καταδότης, το βέβαιο είναι πως μετανόησε από πολύ νωρίς. Αυτό δεν προκύπτει αυθαίρετα. Αλλά απ' τη συγγραφική ικανότητά του να διεισδύει στον πυρήνα της ανθρώπινης ψυχής και να κατανοεί τη μικρότητα και τα πάθη της. Δεν υπάρχει περίπτωση να εξαίρεσε τη δική του.
ΙΩΑΝΝΑ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 13/11/2008
No comments:
Post a Comment