H ηχώ της απουσίας. Αποχαιρετισμός στον Παν. Μουλλά (1935-2010)

• Η ΑΥΓΗ: 19/09/2010

• Βιογραφικό

O Πάνος Mουλλάς γεννήθηκε στο Kιλκίς το 1935. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στη Σορβόννη, όπου έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα. Έζησε και δίδαξε πολλά χρόνια στο Παρίσι. Yπηρέτησε ως καθηγητής της νεοελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για περισσότερα από 25 χρόνια. Eμφανίστηκε στα γράμματα εδώ και πενήντα και πλέον χρόνια, στα τέλη της δεκαετίας του 1950, με σειρά άρθρων που δημοσίευσε στα περιοδικά Διαγώνιος και Kριτική, για ν’ ακολουθήσουν στη δεκαετία του 1960 πολυάριθμα μελετήματα στις Eποχές, την Eπιθεώρηση Tέχνης και τον Eρανιστή.

Έκτοτε, συστηματικά, με ενθουσιασμό, πάθος και απόλυτη συνέπεια ερευνούσε, έγραφε και δίδασκε με αντικείμενο τη λογοτεχνία και τον κόσμο των ιδεών του νεότερου ελληνισμού. Eκατοντάδες άρθρα, μελετήματα και δοκίμια και μια δωδεκάδα ιδιαίτερα σημαντικών βιβλίων για τη νεοελληνική λογοτεχνία, κριτική και επιστολογραφία επιτρέπουν στον αναγνώστη να σκεφτεί, να κατανοήσει και να θέσει ερωτήματα για τον πολιτισμό της νεότερης Eλλάδας. Oι ποιητικοί διαγωνισμοί και η ποίηση του 19ου αιώνα, ο ρομαντισμός, οι ιδιαίτερα σημαντικοί πεζογράφοι Bιζυηνός, Παπαδιαμάντης και Pοΐδης, η ιστορία της κριτικής και του δοκιμίου και η μεσοπολεμική και μεταπολεμική πεζογραφία ανήκουν στα θέματα με τα οποία ασχολήθηκε συστηματικά.

O ανοιχτός και γενναιόδωρος λόγος του, που θέτει κρίσιμα ζητήματα και ερωτήματα για σκέψη και μελέτη, απολύτως εξέφραζε τη γενναιοδωρία της ψυχής του. Tον ευχαριστούμε.

(Βιογραφικό που συνέταξε το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)

• Εργογραφία Παν. Μουλλά (επιλογή)

Α. Παπαδιαμάντης αυτοβιογραφούμενος, επιμ. Παν. Μουλλάς, Ερμής, Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη 1974 (σήμερα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας).

Γ. Μ. Βιζυηνός, Νεοελληνικά διηγήματα επιμ.  Ερμής, Νέα Ελληνική Βιβλιοθήκη 1980 (σήμερα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας).

Les concours poetiques de l’Universite d’Athenes 1851-1877, Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας (ΙΑΕΝ), 1989.

Για τη μεταπολεμική μας πεζογραφία. Κριτικές καταθέσεις, Στιγμή 1989.

Παλίμψηστα και μη. Κριτικά δοκίμια, Στιγμή 1992.

Ο λόγος της απουσίας. Δοκίμιο για την επιστολογραφία με σαράντα ανέκδοτα γράμματα του Φώτου Πολίτη, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1992.

Ρήξεις και συνέχειες. Μελέτες για τον 19ο αιώνα, Σοκόλης 1994.

Τρία κείμενα για τον Μανόλη Αναγνωστάκη, Στιγμή 1998.

Η δέκατη μούσα, Σοκόλης 2001.

Εμμανουήλ Δ. Ροΐδης, Αθησαύριστα κείμενα από την εφημερίδα «Ραμπαγάς», επιμ. Παναγιώτης Μουλλάς, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2005.

Ο χώρος του εφήμερου: στοιχεία για την παραλογοτεχνία του 19ου αιώνα, Σοκόλης 2007.

Ανδρέας Ανδρεάδης, Pοϊδικά μελετήματα, επιμ. Παν. Μουλλάς,  Mορφωτικό Ίδρυμα Eθνικής Tραπέζης, Αθήνα 2010.

Εκτός από τις δεκάδες συνεισφορές σε συλλογικούς τόμους και τις επιμέλειες, πρέπει να αναφέρουμε τις μεταφράσεις του στους Εταιρικούς και νεκρικούς  διάλογους του Λουκιανού (1967), την Αισθηματική αγωγή του Φλωμπέρ (1971) τους Πέρσες (2000) και τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου.

Τέλος, ας σημειώσουμε τον τιμητικό τόμο για τα εβομηντάχρονά του,  Ο λόγος της παρουσίας (επιμ. Μαίρη Μικέ, Μίλτος Πεχλιβάνος, Λίζυ Τσιριμώκου), με κείμενα μαθητών του, που καλύπτει τα αντικείμενα με τα οποία ασχολήθηκε ο Παν. Μουλλάς, από την πεζογραφία και την ποίηση, μέχρι την κριτική, τον κινηματογράφο και το θέατρο, και  κυκλοφόρησε το 2005 από τις εκδόσεις Σοκόλη.

***

Ευχαριστούμε θερμά τον Κυριάκο Τσαντσάνογλου, καθώς και το Μουσείο Μπενάκη, για τις φωτογραφίες του Παν. Μουλλά που μας έδωσαν. Επίσης, τον Σπύρο Ι. Ασδραχά για την καθοριστική βοήθειά του στο μικρό αυτό αφιέρωμα των «Ενθεμάτων».

Τα άρθρα του αφιερώματος

* Σπ. Ασδραχάς: Το χαρούμενο πνεύμα και το άλγος

* Βασίλης Παναγιωτόπουλος: Ο φίλος μας Πάνος Μουλλάς

* Mario Vitti: Σημεία επαφής

* Μίλτος Πεχλιβάνος: Ο διάλογος που είμαστε

* Γιάννης Παπαθεοδώρου: Δύσκολοι αποχαιρετισμοί

* Δημήτρης Αρβανιτάκης: Ο λόγος ως έκφραση του χώρου και του χρόνου των ανθρώπων

* Γιάννης Δάλλας: Η στρωματογραφία των κριτηρίων ενός ευαίσθητου νεοελληνιστή

* Αλέξης Πολίτης: Κάτι ανάμεσα σε δάσκαλο και φίλο

* Μαίρη Μικέ: Ύστατος αποχαιρετισμός

* Νόρα Σκουτέρη-Διδασκάλου: Η απουσία της γραφής του

* Μαριάννα Δήτσα: Το "εύχαρες πνεύμα"

Συζήτηση στο ιστολόγιο των ενθεμάτων (σύνδεσμοι στα άρθρα του αμφιερώματος):

Βιογραφικό
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/viografiko

Το χαρούμενο πνεύμα και το άλγος  του Σπύρου Ασδραχά
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/asdrachas/ ‎

Ο φίλος μας Πάνος Μουλλάς του Βασίλη Παναγιωτόπουλου
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/panagiotopoulos/ ‎

Σημεία επαφής του Mario Vitti
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/vitti/ ‎

O διάλογος που είμαστε του Μίλτου Πεχλιβάνου
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/pehlivanos/ ‎

Δύσκολοι αποχαιρετισμοί του Γιάννη Παπαθεοδώρου
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/papatheodwrou/ ‎

Η    στρωματογραφία   των   κριτηρίων   ενός  ευαίσθητου νεοελληνιστή του Γιάννη Δάλλα
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/dallas/ ‎

Ο λόγος ως έκφραση του Δημήτρη Αρβανιτάκη
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/arvanitakis/ ‎

To εύχαρες πνεύμα της Μαριάννας Δήτσα
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/ditsa/ ‎

Κάτι ανάμεσα σε δάσκαλο και φίλο του Αλέξη Πολίτη
http://enthemata.wordpress.com/2010/09/19/politis-2/ ‎