Το λάλον δαιμόνιο του Σωκράτη

• Από την Μ. Θεοδοσοπούλου

• Τάκης Θεοδωρόπουλος, Το ξυπόλητο σύννεφο, εκδόσεις Ωκεανίδα, σ. 396, ευρώ 18,09

Το δαιμόνιο του Σωκράτη είναι τόσο γνωστό όσο και ο ίδιος, διεκδικώντας μέχρι και αυτοτελές λήμμα στις εγκυκλοπαίδειες. Παλαιότερα πίστευαν ότι η ενδιάθετη συμπεριφορά των ανθρώπων είναι το καλό ή το κακό τους πνεύμα, σύμφωνα τουλάχιστον με τον Ηρόδοτο. Του μπήκε ο δαίμονας, παραφράζει και λέει μέχρι σήμερα ο λαός. Δεδομένου ότι τον Σωκράτη τον γνωρίζουμε μόνο μέσα από τις μαρτυρίες νεοτέρων του και τις μυθοπλασίες μεταγενέστερων, αγνοούμε και την ακριβή φύση του δαιμονίου του. Πρόκειται για μια μορφή θεϊκού οιωνού, αν δώσουμε βάση στον Ξενοφώντα, που έσπευδε να αποδώσει στον δάσκαλό του μαντικές ικανότητες. Πιο νουνεχής ο Πλάτων, αναφέρει μεν στους διαλόγους το δαιμόνιο του Σωκράτη, αλλά αποφεύγει τις πολλές εξηγήσεις. Μόνο στην απολογία, που συγγράφει αντ' αυτού, τον θέλει να αναφέρεται σε μια φωνή, που ακούει παιδιόθεν εντός του. Αυτή υποτίθεται ότι τον απέτρεπε να κάνει μια πράξη, όπως, λ.χ., να αναμειχθεί στην πολιτική, αλλά, αντιθέτως, ποτέ δεν του υπέβαλε τι να κάνει. Οπότε θα πρέπει να συμπεράνουμε ότι πρόκειται περί ενός αγαθοποιού πνεύματος, που μακάρι να μιλούσε στο έσω ους και των Νεοελλήνων, αναχαιτίζοντας τη μανιώδη διάθεσή τους προς διαχείριση των κοινών. Με μια πιο σύγχρονη ορολογία, ο Σωκράτης είχε κάτι σαν έκτη αίσθηση. Πάντως, το δαιμόνιό του μένει ως το βασικό στοιχείο, μαζί με την περιβόητη σιωπή, στην οποία βυθιζόταν, της «ατοπίας», όπως αποκάλεσε ο Αλκιβιάδης την αλλοκοτιά ή και τον παραλογισμό αυτού του εσαεί αινιγματικού φιλόσοφου.

Ολες αυτές οι ερμηνείες ή και απόψεις περί του δαιμονίου του Σωκράτη έμελλε να αποσαφηνιστούν ή, μάλλον, κυριολεκτικά να σαρωθούν ως ψευδολογίες τον φετινό Μάρτιο, άμα τη κυκλοφορία του καινούριου βιβλίου του Τάκη Θεοδωρόπουλου. Οπως φαίνεται, 2.480 έτη και τρεις μήνες από της γεννήσεως του Σωκράτη, που φέρεται ότι είδε το φως στις 4 Ιουνίου 470 π.Χ., έφτασε το πλήρωμα του χρόνου. Το δαιμόνιο του Σωκράτη, όπως ένας κοσμοναύτης χαμένος στο Διάστημα, περιπλανήθηκε στους αιώνες, για να έρθει και να προσγειωθεί στο διαμερισματάκι του συγγραφέα. Κατά διαβολική σύμπτωση, αυτό το τελευταίο δεν βρίσκεται κάπου στα βόρεια προάστια, αλλά, όπως τεκμαίρεται από την καίρια όσο και αποκαλυπτική επιφυλλιδογραφία του, στα περιλύσια πεδία, δηλαδή πλησίον του μέρους όπου γεννήθηκε ο Σωκράτης, στον άλλοτε ποτέ Δήμο Αλωπεκής. Για να ακριβολογούμε, η θέση τού εν λόγω Δήμου των Αθηνών πολύ βασάνισε τους ερευνητές, μέχρι να καταλήξουν, ως πιθανότερο τόπο τις όχθες του Ιλισού, κάπου μεταξύ Μετς και Νέου Κόσμου.[...] ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ 

• Βιβλιοθήκη, Σάββατο 18 Σεπτεμβρίου 2010