Για πρώτη φορά στα ελληνικά το «Πλουμιστό ερπετό» του Λόρενς, όπου υπάρχουν τα κλασικά θέματά του- οι σχέσεις των δύο φύλων, η έκφραση της σεξουαλικότητας, η σύγκρουση των τάξεων, ο ευτελισμός της ανθρώπινης ψυχής
Κετσαλκοάτλ. Η λέξη κροταλίζει παράξενα στο δυτικό στόμα. Στη γλώσσα των Αζτέκων σημαίνει «φτερωτό φίδι» και είναι το όνομα μιας μεσοαμερικανικής θεότητας. Ετσι τιτλοφορούσε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ο Ντ. Χ. Λόρενς το μυθιστόρημα που έγραφε στο ράντσο του στο Τάος του Νέου Μεξικού. Το μυθιστόρημα, το οποίο εκδόθηκε το 1926 με τον οριστικό τίτλο Πλουμιστό ερπετό, κυκλοφορεί για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση. Είναι από τα λιγότερο γνωστά έργα του Λόρενς και σίγουρα όχι το καλύτερό του. Παρ΄ όλα αυτά, είναι ευχάριστο να ανακαλύπτουμε όλα τα στοιχεία που κάνουν τον Λόρενς μεγάλο συγγραφέα σε ένα έργο άφθαρτο από κινηματογραφικές διαμεσολαβήσεις και άλλες διασκευές.
Η Κέιτ Λέσλι, μια μορφωμένη και κοσμοπολίτισσα Ιρλανδή, ταξιδεύει στο Μεξικό για να ανακάμψει μετά τον θάνατο του συζύγου της. Ο ευρωπαϊκός εκλεπτυσμός της και το ελεύθερο πνεύμα της συγκρούονται με την πρωτόγονη ζωτικότητα και τον παγανισμό των ντόπιων και τη βάζουν από την αρχή σε μια αμφίθυμη διάθεση έλξης και αποστροφής. Η βιαιότητα των ταυρομαχιών, το θράσος του όχλου και η αχρειότητα των κατώτερων τάξεων την απωθούν, αλλά η σκοτεινή φλογερή ψυχή τους τη γοητεύει. Μένει στο Μεξικό, παρασύρεται στον έρωτα του δον Σιπριάνο, ενός μεξικανού στρατηγού, ταξιδεύει μαζί του στην ενδοχώρα και συμμετέχει μαζί με τον διανοούμενο φίλο του δον Ραμόν στην αναβίωση μιας αρχαίας θρησκείας. Ωστόσο, μέσα από τα λόγια και τις σκέψεις της, παρακολουθούμε ως την τελευταία σελίδα τον διχασμό της ανάμεσα στη νεωτερική νοοτροπία από την οποία προέρχεται και στην ανησυχητική εμπειρία της νέας μυστηριακής πραγματι- κότητας που την καταλαμβάνει.
Εχουμε μια αντιπροσωπευτική ηρωίδα του Λόρενς, με ό,τι καλό ή κακό σημαίνει αυτό. Ισχυρός γυναικείος χαρακτήρας, δεν διστάζει να εκφράσει την άποψή της, να συγκρουστεί με το πολιτισμένο περιβάλλον της, να ακολουθήσει την επιθυμία της και να διεκδικήσει την ικανοποίηση της σεξουαλικότητάς της, υποτασσόμενη όμως ταυτόχρονα στην κυριαρχία ενός ξεχωριστού αρσενικού. Σε μια παράλληλη πορεία με την πρωταγωνίστρια, το μετεπαναστατικό Μεξικό των λευκών, των Ινδιάνων και των μιγάδων ψάχνει διέξοδο από τη φθαρμένη χριστιανική θρησκεία των κατακτητών, την πολιτική αστάθεια και τη φαυλότητα, και αναζητεί την ελπίδα για εθνική ανανέωση σε μια αρχαϊκή ελευθερία,σε παλαιούς θεούς και σε χαρισματικούς αγνούς ηγέτες.
Τα κλασικά θέματα του Λόρενς αναπτύσσονται και εδώ: οι σχέσεις των δύο φύλων, η έκφραση της σεξουαλικότητας, η σύγκρουση των τάξεων, ο ευτελισμός της ανθρώπινης ψυχής στον σύγχρονο πολιτισμό. Παράλληλα εμφανίζονται στοιχεία μιας άλλης θεματολογίας- η θρησκευτική αναζήτηση μιας μυστηριώδους θερμόαιμης ανθρωπότητας, η αντίστιξη των πολιτισμένων εθνών με τα πρωτόγονα, οι διάλογοι για τη φυλετική καθαρότητα, η απολυταρχική συμπεριφορά των ηγετών του θρησκευτικού κινήματος του Κετσαλκοάτλ, ο παραλογισμός τους και η βία-, η οποία παραπέμπει στην ιδεολογία του φασισμού και έκανε κάποιους κριτικούς να θεωρήσουν το μυθιστόρημα «πρωτοφασιστικό». Αν και προσεκτικοί μελετητές του Λόρενς απορρίπτουν αυτόν τον χαρακτηρισμό, ενδεχομένως αυτός να ήταν ένας λόγος για τον οποίο το έργο δεν είχε, όσο ήταν νωπά τα τραύματα του τελευταίου πολέμου, την τύχη που είχαν άλλα μυθιστορήματά του.
Οι ιδιοσυγκρασιακές και υφολογικές συγγένειες του ποιητή-μεταφραστή Γιώργου Μπλάνα με τον συγγραφέα κατέληξαν σε μια μετάφραση που αποδίδει με ακριβολογία και φυσικότητα την περιγραφική δύναμη, το στοχαστικό εύρος και την εκφραστική φινέτσα του Λόρενς. Η μετάφραση συνοδεύεται από σύντομο επίμετρο του μεταφραστή, σημειώσεις και ευρετήριο ισπανικών λέξεων, που υποστηρίζουν το κείμενο διακριτικά χωρίς να επιβάλλουν ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Οι θαυμαστές του Λόρενς θα γοητευθούν ανακαλύπτοντας αυτό το άγνωστο έργο του. Οι αμύητοι ίσως κουραστούν από την έκτασή του, τις επαναλήψεις και τις μακρές αφηγήσεις των θρησκευτικών τελετουργικών, αλλά θα αποζημιωθούν από το ενδιαφέρον της πλοκής, την πάντοτε γόνιμη θεματική του Λόρενς και τη ζωντάνια των χαρακτήρων, και οπωσδήποτε θα εντυπωσιαστούν από τη λεπτομερή απεικόνιση της χώρας, των ανθρώπων και του τοπικού χρώματος του Μεξικού από έναν συγγραφέα που άφησε συναρπαστικές ταξιδιωτικές εντυπώσεις. [...] ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΟΥΖΕΛΗ | Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2010
Η Κέιτ Λέσλι, μια μορφωμένη και κοσμοπολίτισσα Ιρλανδή, ταξιδεύει στο Μεξικό για να ανακάμψει μετά τον θάνατο του συζύγου της. Ο ευρωπαϊκός εκλεπτυσμός της και το ελεύθερο πνεύμα της συγκρούονται με την πρωτόγονη ζωτικότητα και τον παγανισμό των ντόπιων και τη βάζουν από την αρχή σε μια αμφίθυμη διάθεση έλξης και αποστροφής. Η βιαιότητα των ταυρομαχιών, το θράσος του όχλου και η αχρειότητα των κατώτερων τάξεων την απωθούν, αλλά η σκοτεινή φλογερή ψυχή τους τη γοητεύει. Μένει στο Μεξικό, παρασύρεται στον έρωτα του δον Σιπριάνο, ενός μεξικανού στρατηγού, ταξιδεύει μαζί του στην ενδοχώρα και συμμετέχει μαζί με τον διανοούμενο φίλο του δον Ραμόν στην αναβίωση μιας αρχαίας θρησκείας. Ωστόσο, μέσα από τα λόγια και τις σκέψεις της, παρακολουθούμε ως την τελευταία σελίδα τον διχασμό της ανάμεσα στη νεωτερική νοοτροπία από την οποία προέρχεται και στην ανησυχητική εμπειρία της νέας μυστηριακής πραγματι- κότητας που την καταλαμβάνει.
Εχουμε μια αντιπροσωπευτική ηρωίδα του Λόρενς, με ό,τι καλό ή κακό σημαίνει αυτό. Ισχυρός γυναικείος χαρακτήρας, δεν διστάζει να εκφράσει την άποψή της, να συγκρουστεί με το πολιτισμένο περιβάλλον της, να ακολουθήσει την επιθυμία της και να διεκδικήσει την ικανοποίηση της σεξουαλικότητάς της, υποτασσόμενη όμως ταυτόχρονα στην κυριαρχία ενός ξεχωριστού αρσενικού. Σε μια παράλληλη πορεία με την πρωταγωνίστρια, το μετεπαναστατικό Μεξικό των λευκών, των Ινδιάνων και των μιγάδων ψάχνει διέξοδο από τη φθαρμένη χριστιανική θρησκεία των κατακτητών, την πολιτική αστάθεια και τη φαυλότητα, και αναζητεί την ελπίδα για εθνική ανανέωση σε μια αρχαϊκή ελευθερία,σε παλαιούς θεούς και σε χαρισματικούς αγνούς ηγέτες.
Τα κλασικά θέματα του Λόρενς αναπτύσσονται και εδώ: οι σχέσεις των δύο φύλων, η έκφραση της σεξουαλικότητας, η σύγκρουση των τάξεων, ο ευτελισμός της ανθρώπινης ψυχής στον σύγχρονο πολιτισμό. Παράλληλα εμφανίζονται στοιχεία μιας άλλης θεματολογίας- η θρησκευτική αναζήτηση μιας μυστηριώδους θερμόαιμης ανθρωπότητας, η αντίστιξη των πολιτισμένων εθνών με τα πρωτόγονα, οι διάλογοι για τη φυλετική καθαρότητα, η απολυταρχική συμπεριφορά των ηγετών του θρησκευτικού κινήματος του Κετσαλκοάτλ, ο παραλογισμός τους και η βία-, η οποία παραπέμπει στην ιδεολογία του φασισμού και έκανε κάποιους κριτικούς να θεωρήσουν το μυθιστόρημα «πρωτοφασιστικό». Αν και προσεκτικοί μελετητές του Λόρενς απορρίπτουν αυτόν τον χαρακτηρισμό, ενδεχομένως αυτός να ήταν ένας λόγος για τον οποίο το έργο δεν είχε, όσο ήταν νωπά τα τραύματα του τελευταίου πολέμου, την τύχη που είχαν άλλα μυθιστορήματά του.
Οι ιδιοσυγκρασιακές και υφολογικές συγγένειες του ποιητή-μεταφραστή Γιώργου Μπλάνα με τον συγγραφέα κατέληξαν σε μια μετάφραση που αποδίδει με ακριβολογία και φυσικότητα την περιγραφική δύναμη, το στοχαστικό εύρος και την εκφραστική φινέτσα του Λόρενς. Η μετάφραση συνοδεύεται από σύντομο επίμετρο του μεταφραστή, σημειώσεις και ευρετήριο ισπανικών λέξεων, που υποστηρίζουν το κείμενο διακριτικά χωρίς να επιβάλλουν ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Οι θαυμαστές του Λόρενς θα γοητευθούν ανακαλύπτοντας αυτό το άγνωστο έργο του. Οι αμύητοι ίσως κουραστούν από την έκτασή του, τις επαναλήψεις και τις μακρές αφηγήσεις των θρησκευτικών τελετουργικών, αλλά θα αποζημιωθούν από το ενδιαφέρον της πλοκής, την πάντοτε γόνιμη θεματική του Λόρενς και τη ζωντάνια των χαρακτήρων, και οπωσδήποτε θα εντυπωσιαστούν από τη λεπτομερή απεικόνιση της χώρας, των ανθρώπων και του τοπικού χρώματος του Μεξικού από έναν συγγραφέα που άφησε συναρπαστικές ταξιδιωτικές εντυπώσεις. [...] ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΟΥΖΕΛΗ | Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2010
Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=56&artid=353924&dt=12/09/2010#ixzz108Vyka3u
No comments:
Post a Comment