Wednesday, September 22, 2010

«Η κοινωνία θα ήταν καλύτερη χωρίς την Αγία Γραφή»

  • Το κύκνειο άσμα του Πορτογάλου νομπελίστα Ζοζέ Σαραμάγκου (1922-2010), «Κάιν», το οποίο εκδόθηκε έναν χρόνο προτού πεθάνει, είναι ένα κατηγορώ εναντίον της Αγίας Γραφής.

 




Η επίσημη Καθολική Εκκλησία της Πορτογαλίας, όταν εκδόθηκε το «βέβηλο» έργο στην πορτογαλική γλώσσα, σχολίασε μονολεκτικά: «Επίθεση!». Σε μια χώρα με μακρά παράδοση στο πνεύμα του καθολικισμού, ο Ζοζέ Σαραμάγκου ήταν ένα μεγάλο αγκάθι στο μάτι της.

Ο νομπελίστας ανταπέδωσε τα πυρά στο εκκλησιαστικό κατεστημένο, καταγγέλλοντας τη Βίβλο ως «ένα εγχειρίδιο των κακών ηθών». Μάλιστα, έκανε τα πράγματα χειρότερα με τους αντιπάλους του μονσινιόρους, αφού υποστήριξε ότι «πιθανότατα η κοινωνία θα ήταν καλύτερη χωρίς την Αγία Γραφή».
Το μυθιστόρημα «Κάιν», που θα κυκλοφορήσει τον ερχόμενο μήνα από τις εκδόσεις «Καστανιώτη», ρίχνει μια κριτική και «ελαφριά» ματιά στον Κάιν, γιο του Αδάμ και της Εύας, που, σύμφωνα με τη Βίβλο, είναι το πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι. Ο Ζοζέ Σαραμάγκου στήνει έναν καθ' όλα σπαρταριστό διάλογο μεταξύ ενός νάρκισσου Θεού και του πρώιμου αντάρτη Κάιν, εκτονώνοντας τη βαριά ατμόσφαιρα -ως είθισται να διαβάζονται οι βιβλικοί μύθοι- του προπατορικού αμαρτήματος.

«Η ιστορία των ανθρώπων είναι η ιστορία της ασυνεννοησίας τους με τον Θεό - ούτε αυτός καταλαβαίνει εμάς ούτε εμείς εκείνον», είχε πει με τον γνώριμο χιουμοριστικό του τρόπο για το θέμα του βιβλίου του ο ίδιος ο Πορτογάλος συγγραφέας. Η σύγκρουση του Σαραμάγκου με το κυρίαρχο θρησκευτικό αίσθημα της πατρίδας του δεν είναι υπόθεση των τελευταίων ετών της ζωής του. Είχε την αρχή της είκοσι χρόνια πριν, όταν είχε γράψει τα «βλάσφημα» έργα «Περί τυφλότητος» και «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιο» («Καστανιώτης»).

Στο δεύτερο, ο Ιησούς, ο γνωστός από την Καινή Διαθήκη, συζεί με τη Μαρία Μαγδαληνή και προσπαθεί να αποφύγει τη σταύρωση. Ετσι, ο Πορτογάλος κομμουνιστής συγγραφέας επαναδιατυπώνει αδογμάτιστα τη βιογραφία του επαναστάτη της Γαλιλαίας κόντρα στην ανάγνωση και ερμηνεία της επίσημης εκκλησίας. Η πορτογαλική κυβέρνηση, το 1992, ενοχλήθηκε τόσο πολύ από την αιρετικότητα του συγκεκριμένου βιβλίου ώστε μπλόκαρε την υποψηφιότητά του για το -καταργημένο πια- Ευρωπαϊκό Λογοτεχνικό Βραβείο. Ο Ζοζέ Σαραμάγκου, θέλοντας να δείξει μ' έναν συμβολισμό την αποστροφή του απέναντι στη στάση του πορτογαλικού κράτους, επέλεξε την αυτοεξορία στις ισπανικές Καναρίους Νήσους, όπου και πέθανε τον φετινό Ιούνιο.[...] ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

No comments: