Monday, September 13, 2010

Η Ευρώπη του ολοκληρωτισμού

  • Η «Κεντρική Ευρώπη» του 51χρονου Αμερικανού συγγραφέα Ουίλιαμ Τ. Βόλμαν είναι η αρνητική πλευρά της Ευρώπης του ολοκληρωτισμού και των αυταρχικών μοντέλων διακυβέρνησης. 

Η εφημερίδα «Ουάσινγκτον Ποστ» δεν υπήρξε φειδωλή στους επαίνους για το μυθιστόρημα, που τιμήθηκε, το 2005, με το αμερικανικό βραβείο National Book Award for Fiction. «Τα βιβλία του Βόλμαν δεσπόζουν ανάμεσα στα έργα των συγχρόνων του», έγραψε. 

Το βιβλίο, επτακοσίων πενήντα σελίδων στην αμερικανική έκδοσή του, επικεντρώνεται στη Γερμανία και στη Σοβιετική Ενωση κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Δεν είναι, εν τούτοις, ένα μακρύ σχόλιο για τους πρωταγωνιστές αλλά μια κίνηση κατανόησης προς τα πρόσωπα που έφεραν το βάρος των επιλογών ενός Χίτλερ ή ενός Στάλιν. Κεντρικοί ήρωες ένας Γερμανός και ένας Ρώσος στρατηγός, οι οποίοι αυτομολούν στο αντίπαλο στρατόπεδο. Μέσα στον Οκτώβριο αναμένουμε την ελληνική έκδοση, σε μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά, από τον «Κέδρο». 

Ούτε στιγμή ο αναγνώστης δεν ξεφεύγει από τη γοητεία της «Κεντρικής Ευρώπης», γιατί εκτός του αδιαμφισβήτου προσόντος της, που είναι η αναμόχλευση μιας ταραγμένης εποχής, με όρους δράσης, βρίθει αναφορών στην τέχνη, στη λογοτεχνία και στη μουσική. Στην προσωπικότητα του απρόσιτου «Σοβιετικού» συνθέτη Ντμίτρι Σοστακόβιτς στήνεται μια δεύτερη παράλληλη ιστορία, με έμφαση στις διώξεις που υπέστη από τον Στάλιν, χωρίς να ξεχωρίζει πού αρχίζει η βιογραφία και πού τελειώνει η μυθοπλασία. Ο μυθιστορηματικός φακός, όταν φεύγει από το πρόσωπο του Ρώσου συνθέτη, εστιάζει στη ζωή καλλιτεχνών και ποιητών όπως η Κέτε Κόλβιτς και η Αννα Αχμάτοβα.

Ο Ο.Τ. Βόλμαν έχει ζήσει μια περιπετειώδη ζωή, μέχρι να κατασταλάξει στην απόφασή του να γίνει συγγραφέας, να παντρευτεί και να αποκτήσει μία κόρη. Οταν ήταν νέος έζησε την τρομακτική εμπειρία του πνιγμού της μικρότερης αδελφής του, για τον οποίο ένοιωσε υπεύθυνος και που σφράγισε διά παντός τη ζωή και το έργο του. Δεν του έλειψαν οι ακαδημαϊκές σπουδές, αφού πήρε δικτατορικό συγκριτικής λογοτεχνίας, στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. 

Ομως, δεν του άρεσε η καθωσπρέπει ζωή. Ρίχτηκε στο ρίσκο, κάνοντας δουλειές τού ποδαριού, για να γνωρίσει τη σκληράδα της επιβίωσης. Ούτε αυτό το φάνηκε αρκετό, αφού αναζήτησε τον υψηλό κίνδυνο, το 1982, στο Αφγανιστάν, όπου έζησε με τους μουτζαχεντίν πολεμιστές. Αυτή του την εμπειρία την αποτύπωσε στη μαρτυρία «An Afghanistan Picture Show». 

Μόνιμο θέμα σ' όλα τα βιβλία του είναι η βία και το πώς αυτή εκδηλώνεται σε διακεκαυμένες ζώνες του πλανήτη. Το επεξεργάστηκε με εξαντλητικό τρόπο στο ογκώδες 3.300 σελίδων εικονογραφημένο «Rising up and rising down», που ήταν υποψήφιο για το National Book Critics Circle Award. Του κόστισε είκοσι χρόνια έρευνας, κυρίως σε Καμπότζη, Σομαλία και Ιράκ, όπου προσπάθησε να εξετάσει τα αίτια, τις επιπτώσεις και τη δεοντολογία της βίας.

No comments: