Του Δημήτρη ΚΟΚΟΡΗ, Η Αυγή, 13/07/2008
Η δεύτερη ποιητική κατάθεση του Δημήτρη Περοδασκαλάκη (προηγήθηκε το 2005 η συλλογή «Μες στο λευκό και μες στο μαύρο») ενδυναμώνει τον θεματικά υπαρξιακό και τεχνοτροπικά νεωτερικό άξονα της λογοτεχνικής έκφρασής του. Η φθορά του χρόνου, το αναπόδραστο του θανάτου και η αγωνία για δικαίωση της ανθρώπινης ύπαρξης, σφραγίζουν τους στίχους του Περοδασκαλάκη: «Δυο μέτρα σώμα το πολύ/ και μια ψυχή που βγαίνει για να δει/ Αν είναι ίδιο το απέξω με το μέσα» (σ. 9).
Η στέρεα αρχαιομάθεια του ποιητή διοχετεύεται στο λεκτικό υλικό και στους εκφραστικούς του τρόπους. Στα αρχαία ελληνικά "ξενία" είναι η φιλοξενία, αλλά και η φιλική σχέση, ενώ «ξένος» σημαίνει «φιλοξενούμενος», όπως και «φίλος από φιλοξενία». Αυτές οι σημασιολογικές φορτίσεις συνυπάρχουν με τη σύγχρονη νοηματική εκδοχή του ξένου, ως αγνώστου και μη οικείου. Αυτή η λεκτική και νοηματική συλλειτουργία αντίθετων σημαινομένων μέσα από κοινό σημαίνον, κινητοποιεί εσωτερικά τα ποιήματα με όρους αμφισημίας, προικίζοντάς τα με υψηλόβαθμη συγκινησιακή δραστικότητα: «Περνάει κάποτε απ' τα μάτια/ Ο ξένος που βαθιά μάς κατοικεί» (σ. 10), «Άκοπος και χλωρός πηγαίνεις πίσω/ Εκεί που ο ξένος ο μεγάλος σε καλεί» (σ. 14) κ.ά.
Τα ποιήματα της συλλογής θεμελιώνονται σε στίχους ελευθεριάζοντες, που όμως εγκιβωτίζουν και ικανά φορτία έμμετρης δυναμικής. Η σποραδική διατάραξη της ρεαλιστικά ελεγχόμενης αλληλουχίας (π.χ. «Χύνονται τώρα των ανθρώπων οι ζωές/ Κόκκοι από φως αλατισμένοι», σ. 11) συμβάλλει στην ανάδυση μοντέρνας αύρας από τους στίχους, αλλά η μεταφυσική ματιά του ποιητή τεχνοτροπικά ενισχύεται από μια έντονη δραματικότητα, δραματικότητα υπό την έννοια της πυκνής διαδοχής σκέψεων και εικόνων στο πλαίσιο της ολιγόστιχης φόρμας:
ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΡΙΟ
Μέρα Τετάρτη με βροχή και με ουράνιο τόξο/ Να δείχνει μονοπάτι τ' ουρανού/ Κολυμβητές που πέφτουν στην πισίνα/ Το υδάτινο είδωλό του ο καθένας κυνηγά/ Σ' απανωτά σφυρίγματα προπόνησης/ Και σε μετρήσεις χρόνου για το τέρμα// Κάνει καλό η άσκηση/ Χρειάζεται η κολύμβηση/ Στη λίμνη τη μεγάλη σαν βρεθούμε/ Μπορεί, πού ξέρεις, οι καλά ασκημένοι/ Στην όχθη της ζωής να ξαναβγούν| (σ. 23).
Η γόνιμη αμφισημία διανοίγει ειρωνική ρωγμή στις απόλυτες αλήθειες και συντελεί στην άρθρωση ενός καλλιτεχνικά δικαιωμένου ποιητικού λόγου, γνήσια νεωτερικού, εφόσον αφ' ενός ξαφνιάζει με την οξύτητα και τη διαύγεια της μεταφυσικής-υπαρξιακής του αναζήτησης, και αφ' ετέρου δεν αποκόπτει τους δεσμούς με το ποιητικό και γλωσσικό μας παρελθόν~ αντίθετα, τους αξιοποιεί δημιουργικά για να προχωρήσει και να στοιχειοθετήσει τη ρυθμική και νοηματική του ταυτότητα:
Η ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ
Σ’ ένα στενό/ Στο ίδιο κτήριο ακριβώς/ Αγίου Μηνά και Ροδαμάνθυος γωνία/ Δυο πινακίδες πλάι-πλάι φωτισμένες// «Ισόγειο: Κέντρο εκμάθησης ξένων γλωσσών/ Υπόγειο: Γραφείο Τελετών|// Στο ίδιο κτήριο ακριβώς// Μια μόνο πινακίδα αρκούσε/ Ξένη δεν είναι και η γλώσσα του θανάτου;» (σ. 35).
Ο Δημήτρης Κόκορης είναι φιλόλογος και κριτικός, ειδικός επιστήμονας του ΑΠΘ
No comments:
Post a Comment