Του Παντελή Μπουκάλα
Ποια ποιητική θα μπορούσε άραγε να θεωρηθεί ότι οδήγησε στην παραγωγή των τεχνοπαιγνίων; Εφόσον πρέπει πάντοτε να συνυπολογίζουμε τις υλικές συνθήκες στις οποίες ασκείται η λογοτεχνική δραστηριότητα, δεν μπορούμε να μη συνεκτιμήσουμε όσα παρατηρεί ο Hans-Joachim Gherke στην «Ιστορία του ελληνιστικού κόσμου» (ΜΙΕΤ, 2000, μτφ. Αγγελος Χανιώτης, εποπτεία Κώστας Μπουραζέλης) για την ελληνιστική ποίηση και το «ουσιαστικότατο γνώρισμά της», την επιτήδευση: «Η αυλή των Πτολεμαίων στην Αλεξάνδρεια αναδείχθηκε πολύ γρήγορα σε μεγάλο κέντρο λογοτεχνικής και λόγιας δραστηριότητας. [...] Οι μονάρχες συντηρούσαν τους λογίους σαν βιτρίνα και κόσμημα, αλλά και για να γεμίζουν τη σχόλη τους. Στο περιβάλλον της ελληνικής αριστοκρατίας, ήδη από την πρώτη εμφάνιση των τραγουδιστών και των ραψωδών, υπήρχε πάντοτε μια θέση στον ελεύθερο χρόνο για πνευματικές και λογοτεχνικές απολαύσεις. Βρίσκουμε λοιπόν τον άνθρωπο του πνεύματος σε μια χαλαρή ατμόσφαιρα, π.χ. στο συμπόσιο, σ’ ένα περιβάλλον όπου επικρατούσε μάλλον η ισοτιμία της φιλίας παρά οι κανόνες του ιεραρχικού τελετουργικού της αυλής. Οι ποιητές, οι καλλιτέχνες και οι επιστήμονες είχαν το πλεονέκτημα να είναι εξασφαλισμένοι από υλική άποψη, με άριστες, παραδεισένιες συνθήκες εργασίας. [...] Ο Τίμων ο Φλειάσιος, μαθητής του σκεπτικού Πύρρωνα, ειρωνευόταν αυτήν την κατάσταση, μιμούμενος και το ύφος της εκεί λογοτεχνίας: “Στην Αίγυπτο με των λαών το πλήθος, πολλοί είναι αυτοί που βόσκουν, βιβλιοφάγοι, καβγαδίζοντας χωρίς σταματημό στων Μουσών το κλουβί”. [...] Κάτω από τις συνθήκες μιας προστατευόμενης κοινωνίας, που δεν της έλειπε εντούτοις η ελευθερία κινήσεων, και κυρίως μιας κοινωνίας με συγκέντρωση ειδικών, μπόρεσε να ανθήσει μια ιδιόμορφη λογοτεχνία»... [συνεχίζεται στην Καθημερινή, 08/07/2008]
No comments:
Post a Comment