Το Μεγάλο Βραβείο στον Νάνο Βαλαωρίτη

• Απονεμήθηκαν χθες τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας

«Σπάω την πένα μου πάνω στα βράχια του νησιού / Απέσβετο λάλον ύδωρ - ο βράχος θρυμματίζεται / Η αθάνατη πένα ανέπαφη - με άφησε η γυναίκα μου / Είνε πιο δύσκολο να καταστρέψεις μια πένα από μια πέτρα...».

Ο Νάνος Βαλαωρίτης, από τους μεγαλύτερους εν ζωή σύγχρονους ποιητές με διεθνή αναγνώριση, μία από τις πιο αυθεντικές και πρωτότυπες φωνές της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά κι ένας ασυμβίβαστος άνθρωπος, τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Αυτή η βράβευση-αναγνώριση, αν και με καθυστέρηση, ήταν μια οφειλή της πολιτείας στον 88χρονο σήμερα ποιητή της αυτόματης γραφής, που σε όλη την πορεία του ακολουθεί έναν διαχρονικό υπερρεαλισμό.

Ο δισέγγονος του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη είναι μια πολύπλευρη και πολυσχιδής προσωπικότητα. Η ποίηση, ο κριτικός στοχασμός, η αφηγηματική πεζογραφία και θεατρική γραφή, στα ελληνικά, στα αγγλικά και στα γαλλικά, αποτελούν τις βασικές κατευθύνσεις στις οποίες εκτυλίσσεται η πνευματική του δραστηριότητα. Μέσα σ' αυτήν και η ζωγραφική.

Γεννημένος στη Λοζάνη της Ελβετίας, από το 1939, οπότε εμφανίζεται στον χώρο της ποίησης, μέχρι σήμερα βρίσκεται σε πνευματική εγρήγορση, με ένα πλούσιο ποιητικό, πεζογραφικό, δοκιμιακό και μεταφραστικό έργο. Γράφει ασταμάτητα και ενδιαφέρεται για τα κοινά - τα τελευταία χρόνια εντάχθηκε στους Οικολόγους Πράσινους. Η γνωριμία του στο Παρίσι με τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές, αλλά και με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, υπήρξε καθοριστική. Στην περίοδο της Χούντας αυτοεξορίστηκε στην Αμερική, όπου δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και γραφή στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο (1968-1996).

Τιμήθηκε με πολλά βραβεία στο εξωτερικό και στην Ελλάδα - τρία Κρατικά Βραβεία (το πρώτο το αρνήθηκε). Το 1976 αρνήθηκε την πρόταση να γίνει αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Ποιοι είναι οι νικητές των υπόλοιπων Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, τα οποία αποφασίστηκαν από την αρμόδια κριτική επιτροπή, την Τρίτη το βράδυ, μαζί με την τελική σορτ λιστ: Το Βραβείο Μυθιστορήματος, ο Γιάννης Ατζακάς, για το εξαιρετικό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του «Θολός βυθός» (Αγρα), με το οποίο αναπλάθει και αναστοχάζεται τις εμπειρίες του ως παιδιού του εμφυλίου στις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης.

Το Βραβείο Ποίησης, ο Λευτέρης Πούλιος, από την ποιητική γενιά του 70, για τη συλλογή του «Τελευταία πράξη» (Κέδρος). Το Βραβείο Διηγήματος, εξ ημισείας ο Αργύρης Χιόνης («Οριζόντιο ύψος», Κίχλη) και ο Τόλης Νικηφόρου («Ο δρόμος για την Ουρανούπολη», Νεφέλη).

Το Βραβείο Δοκιμίου, ο Χρήστος Ρουμελιωτάκης για τις «Ασκήσεις αυτογνωσίας» (Τυπωθήτω, Γκούντεμπεργκ). Το Βραβείο Μαρτυρίας-Χρονικού, η Αλεξάνδρα Ιωαννίδου για το «Υπόθεση Γκράνιν: η λογοτεχνική κριτική στο εδώλιο. Η δίκη της «Επιθεώρησης Τέχνης» το 1959 και η απολογία του Κώστα Κουλουφάκου» (Καστανιώτης).

Τέλος, το Βραβείο Λογοτεχνικού Περιοδικού απονέμεται σε δύο περιοδικά της επαρχίας, τον «Πόρφυρα» (Κέρκυρα) και το «Εντευκτήριο» (Θεσσαλονίκη).

• Δήμητρα Ρουμπούλα, ΕΘΝΟΣ, 24/12/2009