«Από στήθους» βουτιά στην Ιστορία

Η «Ελευθερία που οδηγεί τον Λαό» στον περίφημο και πασίγνωστο πίνακα του Ντελακρουά προτάσσει εκτός από τη γαλλική σημαία και τα γυμνά της στήθη. Οι θεές με τα φίδια στη Μινωική Κρήτη, τα διάσημα πύλινα αγαλματίδια, φέρνουν αμέσως στο νου τα ολοστρόγγυλα γυμνά τους στήθη.

«Η λογοτεχνία είναι ένα παιχνίδι, μια ευχάριστη σπουδή πάνω στην ομορφιά», λέει ο συγγραφέας Ξενοφών Μπρουντζάκης

«Εικόνες εμβληματικές που πάντα με εντυπωσίαζαν», παραδέχεται ο συγγραφέας Ξενοφών Μπρουντζάκης. Στο νέο του βιβλίο γράφει μικρές ιστορίες με ηρωίδες ανοικονόμητης ομορφιάς. Τα εντυπωσιακά τους στήθη διασαλεύουν την αρμονία των αληθινών ιστορικών γεγονότων που τις περιβάλλουν: από την αναγέννηση και την πρώτη προλεταριακή επανάσταση, στον ισπανικό εμφύλιο και από τα στρατόπεδα Εβραίων της Τρεμπλίνκα στη Ρωσία του Μεγάλου Πέτρου. Είναι πλαστές ηρωίδες, που εισβάλλουν στην πραγματικότητα; Ή πραγματικές, η μοίρα των οποίων πλαστογραφείται ανενδοίαστα;

Οι απορίες μένουν μετέωρες στον αναγνώστη του «Από στήθους. Ιστορίες ελαφρών ηθών και ιδεών», πέμπτου βιβλίου του Ξενοφώντα Μπρουντζάκη, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Καστανιώτη». «Διάβασα σε ένα λεξικό ότι υπάρχει μια εκδοχή σύμφωνα με την οποία για το Αγαλμα της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη πόζαρε μια πόρνη. Μου άρεσε πολύ κι έτσι έφτιαξα την ιστορία με τη Σελίν. Το βαρύτιμο και επιβλητικό της στήθος υψώνεται ως το απόλυτο σύμβολο της ελευθερίας, του πλούτου και του Νέου Κόσμου. Οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι υπαρκτά πρόσωπα. Η Σελίν, όμως, όχι. Κάπως έτσι γράφτηκε το βιβλίο... Θα μπορούσαν να είναι όλες αληθινές. Εγώ πια έτσι τις θεωρώ. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω τι έχω βρει ως ιστορικό γεγονός και τι έχω φτιάξει εγώ», εξηγεί. «Είναι μια σειρά βιογραφιών που δεν θα γράφονταν ποτέ. Ουσιαστικά συναρθρώνονται σε μία: στη βιογραφία της γυναίκας, που σαν έννοια πια, απλώνεται στην ανθρώπινη Ιστορία», καταλήγει.

Ο χριστιανισμός μισεί το σώμα

Εύκολα θα μπορούσε κανείς να τον χαρακτηρίσει ακραίο φετιχιστή. Ολα περιστρέφονται γύρω από γυναικείο στήθος, «αυτό το αξεπέραστο σύμβολο αφθονίας και σιγουριάς», όπως λέει. «Μία από τις ελάχιστες βεβαιότητες που έχω σ' αυτή τη ζωή είναι η προκατάληψη με την οποία αντιμετωπίζει ο χριστιανισμός το ανθρώπινο σώμα. Στρέφεται εναντίον του, και μάλιστα με βίαιο τρόπο. Το μισεί θανάσιμα. Μου είναι αφόρητη αυτή η αντίληψη -που ακόμη είναι κυρίαρχη- και μου προκαλεί απίστευτη οργή. Δεν έχω καμία τύψη απέναντι στο σώμα, το δικό μου και των άλλων. Αντίθετα, η πονηράδα με την οποία συνοδεύουμε οποιαδήποτε αναφορά στο σώμα είναι σεξιστική, χυδαία και βλακώδης».

Στις απρόσμενες ιστορίες του η ομορφιά είναι «από μόνη της ένα μεγάλο βάσανο», όπως γράφει. «Αυτή είναι η βασική μου θέση. Διαπερνά όλα μου τα βιβλία. Πιστεύω ότι η λογοτεχνία είναι ένα παιχνίδι, μια ευχάριστη σπουδή πάνω στην ομορφιά. Στη χώρα μας υπάρχει μια λάθος αντίληψη για το τι είναι προοδευτικό και τι όχι. Μπερδεύουμε την πρόοδο με τον τεχνολογικό πολιτισμό, ο οποίος έφτιαξε την καλύβα πολυκατοικία. Ωστόσο, ο άνθρωπος που έμενε στην καλύβα με τον άνθρωπο που μένει στην πολυκατοικία σήμερα έχει ελάχιστες διαφορές. Γιατί η ανθρώπινη ψυχή από τότε μέχρι σήμερα έχει ελάχιστα εξελιχθεί».

Ενοχλητικό το κυνήγι της επιτυχίας

Γεννημένος στην Τήνο το 1959, συντάκτης και υπεύθυνος εκδόσεων στο «Ποντίκι», ο Ξενοφών Μπρουντζάκης αισθάνεται σήμερα, ως συγγραφέας, πιο ώριμος από ποτέ. «Αναρωτιέμαι για ποιον γράφω; Για να επικοινωνήσω ή για τον εαυτό μου; Δεν έχω αποφασίσει. Κλείνω ότι γράφω για τον εαυτό μου τελείως εγωιστικά. Ωστόσο κανείς δεν παραβλέπει και την επικοινωνία με τους άλλους. Γιατί είμαστε κοινωνικά όντα. Δεν θα έλεγα ότι είμαι αδιάφορος στην εντύπωση που προκαλεί το βιβλίο. Ωστόσο μου είναι αφόρητα ενοχλητικό το κυνήγι της προσωπικής επιτυχίας. Η μετάθεση του ενδιαφέροντος από το έργο του συγγραφέα στο πρόσωπό του, εκτός από αφόρητη, είναι και εντελώς γελοία».

Λάτρης κλασικών αναγνωσμάτων, ξεχωρίζει τη ρωσική λογοτεχνία του 19ου αιώνα, «οριακά μέχρι τον Μ. Μπουλγκάκοφ», τονίζει. «Μ' αρέσει εξαιρετικά και η αμερικανική λογοτεχνία. Νομίζω ότι είναι η καλύτερη σε επίπεδο εθνικής λογοτεχνίας. Από τον Χόθορν μέχρι τους σύγχρονους. Οι περισσότεροι Αμερικανοί συγγραφείς είναι πιο σοβαροί απ' όλους».

• Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΜΠΑΡΚΑ, Ελευθεροτυπία, Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2009