«Μέχρι τώρα ήξερα τι ήθελα να κάνω στη ζωή μου και πάντα το έκανα. Τώρα έχω την εντύπωση πως χάνω το παιχνίδι. Νιώθω πως κάτι με κατατρώει, πως με βάζει σε μια γυάλα, πως σιγά σιγά με κυριεύει, σαν να χάνω όλη μου τη ζωή -απλώς λόγω εξάντλησης, όπως αν εγκατέλειπα σε έναν αγώνα πυγμαχίας».
Ο Αλμπέρ Καμί γράφει αυτές τις γραμμές τον χειμώνα του 1941, στο κατεχόμενο από τους ναζί Παρίσι. Εχει μόλις παραδώσει τα χειρόγραφα του «Ξένου», του «Μύθου του Σισύφου» και του θεατρικού «Καλιγούλα», στον εκδότη του, Γκαλιμάρ. Ο «Ξένος» θα τυπωθεί την επόμενη άνοιξη, όταν ο Καμί θα είναι στο Οράν. Τα αντίτυπα που του στέλνει ο εκδότης δεν θα φτάσουν ποτέ στην Αλγερία.
Ενθερμος υποστηρικτής μιας λαϊκής επανάστασης, διαγραμμένος από το Κομμουνιστικό Κόμμα Αλγερίας, παράτολμος φιλόσοφος και παθιασμένος δημοσιογράφος, συγγραφέας και λάτρης του αλκοόλ και των γυναικών, ο Αλμπέρ Καμί έδωσε την απάντηση στο θεμελιώδες ερώτημα της φιλοσοφίας «αν τη ζωή αξίζει να τη ζει κανείς ή όχι». Και απάντησε με την ταραχώδη ζωή του και το έργο του που τον οδήγησαν από τις φτωχογειτονιές του Αλγερίου στο Νόμπελ Λογοτεχνίας του '58.
Ο δημοσιογράφος Ολιβιέ Τοντ σκιαγραφεί τον γάλλο συγγραφέα και στοχαστή με όλες τις αντιφάσεις του στη βιογραφία «Αλμπέρ Καμί: Μια Ζωή» (Εκδόσεις Καστανιώτη-μετάφραση Ρίτα Κολαΐτη), που κυκλοφορεί πενήντα χρόνια μετά τον θάνατό του.
«Δεν υπάρχει αληθινή δημιουργία χωρίς μυστικό». Με τη φράση του Καμί ο Τοντ δίνει το στίγμα της έρευνάς του. Μελετάει τα σημειωματάρια και την επιστολογραφία του συγγραφέα του «Ξένου» και της «Πτώσης», ακούει τις ιστορίες όσων τον γνώρισαν, ανασκαλεύει αρχεία εφημερίδων και συγκεντρώνει μαρτυρίες της εποχής.
«Η εξέγερση είναι μέρος της ανθρώπινης φύσης. Αποδοχή ή εξέγερση, έτσι κι αλλιώς ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη ζωή». Γιος ενός οιναποθηκάριου που σκοτώθηκε στα χαρακώματα του Α' Παγκόσμιου Πολέμου και μιας υπηρέτριας, ο Καμί θα μεγαλώσει στην Μπελκούρ, περιοχή των φτωχών Γάλλων της Αλγερίας, των piednoirs (μαυροπόδαροι), όπως τους ονόμαζαν υποτιμητικά στη Γαλλία. Μαθητής θα προσβληθεί από φυματίωση που θα τον ταλαιπωρεί τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του.
Φοιτητής φιλοσοφίας στο Αλγέρι, μελετάει τον Χέγκελ και τον Αγιο Αυγουστίνο, ανεβάζει θεατρικές παραστάσεις με ερασιτέχνες ηθοποιούς και γράφει θεατρικά που προπαγανδίζουν την κοινωνική επανάσταση όπως την «Εξέγερση στις Αστουρίες».
Τα δύο κορυφαία έργα
Καθώς ξεσπάει η Ισπανική Επανάσταση και ο φασισμός κερδίζει έδαφος στην Ευρώπη, ο Καμί ταξιδεύει, δημοσιογραφεί υπέρ των φτωχών αυτοχθόνων της Αλγερίας και γράφεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα για να διαγραφεί λίγο μετά ως τροτσκιστής προβοκάτορας, λόγω των άρθρων του κατά του πολέμου. Ανάμεσα στις πολιτικές του περιπέτειες και τις θυελλώδεις ερωτικές σχέσεις, γράφει τα έργα του. Η ανάγνωση του Νίτσε θα γεννήσει τον «Μύθο του Σισύφου». Ενας συνηθισμένος καβγάς αποίκων με Αραβες σε μια παραλία του Οράν θα του δώσει την ιδέα του «Ξένου». Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο συγγραφέας θα βρεθεί στο Παρίσι και θα συμμετάσχει στην Αντίσταση ως συντάκτης της παράνομης «Combat». Εκεί θα γράψει και την «Πανούκλα» ως την υποχρέωση αντίστασης του ανθρώπου σε κάθε είδους ολοκληρωτισμό.
Μετά την απελευθέρωση, ο Καμί είναι διάσημος ως συγγραφέας αλλά απομονωμένος από πολιτικές ομάδες και λογοτεχνικούς κύκλους. Δεν ανήκει σε κανένα κόμμα, αρνείται κάθε σχέση με τους υπαρξιστές και δεν αποδέχεται ούτε τον Ντε Γκολ ούτε τον Στάλιν. Τα έργα του παίζονται στα θέατρα, αλλά δοκίμια όπως ο «Επαναστατημένος Ανθρωπος» λοιδορούνται από την αριστερή διανόηση. Οπως λοιδορείται και η άκαμπτη στάση του στο ζήτημα της Αλγερίας, που είναι η ειρηνική συνύπαρξη των Γάλλων και των Αλγερινών. Οταν μαθαίνει ότι βραβεύθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, λέει απλά: «Επρεπε να το πάρει ο Μαλρό».
Στις 3 Ιανουαρίου του 1959, έναν χρόνο μετά, θα σκοτωθεί όταν το αυτοκίνητο που οδηγεί ο γιος του Γκαλιμάρ, ο Μισέλ, ξεφεύγει από τον δρόμο και πέφτει σ' ένα δέντρο. Ο συγγραφέας που έγραψε το δοκίμιο για το παράλογο πίστευε ότι δεν υπάρχει τίποτε πιο παράλογο από τον θάνατο σε ένα τροχαίο ατύχημα. Μαζί του είχε τα χειρόγραφα του «Πρώτου Ανθρώπου», ενός έργου συγκλονιστικού, που έμεινε ημιτελές.
Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, πολιτικός του αντίπαλος, θα γράψει στη νεκρολογία του: «Ο πεισματάρικος ουμανισμός του, στενοκέφαλος και καθάριος, αυστηρός και αισθησιακός, μαχόταν ενάντια στα μαζικά και τερατώδη γεγονότα εκείνης της εποχής». *
No comments:
Post a Comment