«Ηλεκτρικός» Σκαρίμπας

• Αγνωστο διήγημα του μοντερνιστή συγγραφέα «στο σφυρί»

«Καθώς και κείν' η άνοιξη έμπαινε κι άρχισαν να μοσκοβολάν ξανά οι κήποι, ο Γιάννης ο Καταπατής, όλο και καταλαμβάνονταν από μικρές ανησυχίες. Ολο και κάτι ήταν που τον νευρίαζε· πάντα και κάτι φαίνονταν πως λείπει».

Ανέκδοτη προσωπογραφία του Γιάννη Σκαρίμπα από τον εγγονό του (από τη θετή κόρη του, Τασία Σελέκου), τον αγιογράφο και ζωγράφο Γιώργο Τσοπάνο.

Αυτές είναι οι πρώτες προτάσεις από το ανέκδοτο διήγημα του τότε 38χρονου Γιάννη Σκαρίμπα (1893-1984) «Τα ηλεκτρικά πουλιά». Το συνολικά δεκαπέντε σελίδων χειρόγραφο, υπογεγραμμένο από τον ίδιο τον δημιουργό του -φέτος συμπληρώνονται ακριβώς είκοσι πέντε χρόνια από τον θάνατό του-, έχει ημερομηνία συγγραφής «Νοέμβριος 1931».

Το άγνωστο μέχρι σήμερα χειρόγραφο βρέθηκε στο αρχείο της ημερήσιας εφημερίδας «Εύριπος» της Χαλκίδας (εκδιδόταν από το 1865 ώς το 1936), στην οποία συχνά δημοσίευε ο Γιάννη Σκαρίμπας. Η πρώτη εμφάνισή του είχε γίνει το 1929, με το διήγημα «Στις πετροκολόνες στο λιμάνι». Την ίδια χρονιά βραβεύτηκε στον πανελλήνιο διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού του Κωστή Μπαστιά «Ελληνικά Γράμματα» για το διήγημά του «Καπετάν Σουμερλής ο Στουραΐτης».

Το ανέκδοτο διήγημα υπακούει στο πρώιμο μοντερνιστικό αίτημα του Γιάννη Σκαρίμπα, που υπερβαίνει την ηθογραφία του καλού και αγαθού επαρχιώτη, υπερτονίζοντας την ψυχολογική κατάσταση του λογοτεχνικού ήρωα. Η διηγηματογραφία αυτού του ιδιόρρυθμου ιδιοσυγκρασιακά και καλλιτεχνικά συγγραφέα, είναι εμφανώς επηρεασμένη από τους Γάλλους φαντεζίστ, προάγγελους του ντανταϊσμού και του υπερρεαλισμού. Τα προανακρούσματα της μοντερνιστικής ματιάς του θα ανιχνευθούν στην πρώτη κιόλας σκαρίμπεια συλλογή διηγημάτων «Καϋμοί στο Γρυπονήσι» (1930). Ομως, μόλις δύο χρόνια αργότερα, με τη δεύτερη συλλογή διηγημάτων του «Το θείο τραγί» (1932) θα πείσει την κριτική ότι έχει γεννηθεί μια νέα γραφή ενός νέου και πολλά υποσχόμενου συγγραφέα.

Το ανέκδοτο διήγημα «Τα ηλεκτρικά πουλιά» (αρ. αποκτήματος 389) «βγαίνει στο σφυρί» με ποσόν εκκίνησης 2.000 - 3.000 ευρώ στην 97η δημοπρασία της «Βιβλιοφιλίας» (1929 - 2009) -φέτος γιορτάζει τα ογδοντάχρονά της- του Κώστα Σπανού. Η δημοπρασία θα πραγματοποιηθεί στις 10 και 11 του μήνα (Πέμπτη και Παρασκευή, 7 μ.μ.), στην Ενωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου (Ακαδημίας 23).

Στην ίδια δημοπρασία αξίζει να αναζητήσετε ακόμη: Ελαιογραφίες του Αιμ. Προσαλέντη και του Λυκούργου Κογεβίνα. Το οκτάτομο λεξικό του Ερρ. Στεφάνου, γνωστού ως «Θησαυρού της Ελληνικής Γλώσσης» (1818). Μια έκδοση του «Ερωτόκριτου» του 1836. Χαρακτικά των Γαλάνη, Τάσσου, Γκίκα, Κορογιαννάκη. Ογδόντα σπάνιες φωτογραφίες από τη «Μικρασιατική περιπέτεια» από το αρχείο του Γ. Προκοπίου.

Ο πλήρης κατάλογος -με εξήντα κατηγορίες βιβλίων- κυκλοφορεί με το περιοδικό «Βιβλιοφιλία» (τεύχος 126), καθώς και στην ιστοσελίδα www. booksauction.gr με φωτογραφίες όλων των προς δημοπράτηση τίτλων. Τα βιβλία μπορείτε να τα δείτε και να τα ξεφυλλίσετε στο «Βιβλιοπωλείο των Βιβλιοφίλων» (Μαυρομιχάλη 7, τηλ.: 210-3623917 & 210-3624332).

• ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ, Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2009