Το Χρηματιστήριο Αξιών των συγγραφέων

• Τα κριτήρια επιλογής για την προώθηση βιβλίων ή δημιουργών αλλάζουν στο όνομα του μάρκετινγκ

Ενώ το BBC 4 ετοιμάζει την τηλεοπτική μεταφορά της ζωής της πολυδιαβασμένης Βρετανίδας συγγραφέως Ενιντ Μπλάιτον, έρχονται στο φως στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα έργα της είχαν αποκλειστεί από το BBC για 30, περίπου, χρόνια. Οπως προέκυψε από επιστολές και εσωτερικά σημειώματα του 1938, τα δημοφιλή έργα της συγγραφέως των «Μυστικών επτά», με τα οποία γαλουχήθηκαν γενιές παιδιών, είχαν αποκλειστεί από το ραδιόφωνο καθώς οι παραγωγοί του σταθμού έκριναν ότι «πρόκειται για έργα χαμηλής λογοτεχνικής αξίας». Σήμερα που η αγωνία του politically correct και το μανιασμένο κυνήγι μαγισσών έχουν αναχθεί σε ρυθμιστικούς παράγοντες της καθημερινότητάς μας, προσδιορίζοντας το μέτρο της «δημοκρατικότητας» των πράξεών μας (συμπλέοντας με την αδιαφορία για τις καταφανείς αλλοιώσεις που έχει επιφέρει στο πνεύμα της δημοκρατίας η εμπορευματοποίηση κάθε πτυχής του βίου μας), δεν λείπουν οι θιγμένες φωνές όσων σπεύδουν να στηλιτεύσουν τη «λογοκρισία» άμα τη εμφανίσει της. Οι ίδιες όμως φωνές που στο παρελθόν κατηγόρησαν τη συγγραφέα εφηβικών ιστοριών μυστηρίου της δεκαετίας του ’50 για υπόγεια προώθηση μηνυμάτων σεξισμού και ξενοφοβίας, είναι πιθανότατα εκείνες που καταγγέλλουν τώρα το κρούσμα της «λογοκρισίας». Στην ουσία όμως δεν τίθεται ζήτημα λογοκρισίας, αλλά απλώς ριζικής αλλαγής των κριτηρίων επιλογής. Ενώ το 1938 μπορούσε ακόμα κανείς να θέσει κριτήριο λογοτεχνικότητας ενός έργου, το 2009, το μοναδικό, απαρασάλευτο κριτήριο (το οποίο ενίοτε οδηγεί σε υπέρμετρα μεγαλύτερες αδικίες) είναι οι πωλήσεις του εμπορεύματος που λέγεται βιβλίο. Εκείνη την εποχή έστεκε ακόμη στα πόδια της μια (ενδεχομένως αμφισβητήσιμη) κλίμακα ιεράρχησης της ποιότητας των βιβλίων, ενώ σήμερα η ψυχή των παιδιών είναι έρμαιο της τυφλής λογικής του κέρδους. Σε 70 μόλις χρόνια φτάσαμε να σερβίρουμε ανατριχιαστικής βίας προγράμματα στα παιδιά, τα οποία βαπτίζουμε «παιδικά» μόνο επειδή πρόκειται για ευπώλητα κινούμενα σχέδια και δεν εξεγείρεται ουδείς.

• Του Σπυρου Γιανναρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 21/11/2009