Ο ΑΛΕΝ ΝΤΕ ΜΠΟΤΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ: "Το να μη δουλεύεις δεν είναι πια στίγμα"

• «Με τη δουλειά βελτιώνεις τις ζωές των άλλων. Είναι μια από τις χαρές της», λέει ο πολυγραφότατος Αλέν Ντε Μποτόν που βρέθηκε στην Αθήνα με αφορμή το νέο βιβλίο του για τις χαρές και τα δυσάρεστα της εργασίας

• Του Χρήστου Ν.Ε. Ιερείδη, TA NEA: Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2009

«Όλοι θέλουμε να συμβάλουμε, μέσω της εργασίας, ώστε να γίνει ο κόσμος καλύτερος», λέει στα «ΝΕΑ» ο δοκιμιογράφος Αλέν Ντε Μποτόν, «και ξέρετε υπάρχουν πολλοί τρόποι, μέσω της δουλειάς, να βοηθήσει κάποιος τον συνάνθρωπό του, χωρίς κατ΄ ανάγκη να είναι- για παράδειγμα- γιατρός ή νοσηλευτής. Μπορεί, ας πούμε, να φτιάχνει σάντουιτς. Είναι κι αυτό κάτι που δίνει χαρά. Από την άλλη, στην εξέλιξη των πραγμάτων οι επιχειρήσεις γιγαντώνονται, γίνονται απρόσωπες κι αυτό είναι ένα από τα δυσάρεστα της δουλειάς, διότι εργάζεται μεν κάποιος, βοηθά τον συνάνθρωπό του, αλλά δεν το ξέρει», λέει ο 40άρης συγγραφέας, που γεννήθηκε στη Ζυρίχη και είναι μόνιμος κάτοικος Λονδίνου, με αφορμή το νέο βιβλίο του «Οι χαρές και τα δεινά της εργασίας» (Εκδ. Πατάκη).

Δεν είναι όλα ρόδινα στη δουλειά. «Η οργάνωση, η τάξη, το ότι πρέπει κάποιος να ενεργήσει σε συγκεκριμένο πλαίσιο, είναι κάποια από τα δεινά της. Στενάχωρο είναι επίσης ότι είμαστε ανικανοποίητοι και προσπαθούμε διαρκώς για ακόμα περισσότερα, καλύτερη θέση, καλύτερα λεφτά, κάτι που προκαλεί θλίψη. Ακούμε διαρκώς για επαγγελματισμό, επαγγελματικούς κανόνες που, αν το σκεφτούμε, είναι ψεύτικοι, όμως αναγκαίοι. Δείτε, αν κάποιος λειτουργήσει εκτός πλαισίου, αυτομάτως γίνεται λόγος για μη επαγγελματική ενέργεια κι αυτό δεν είναι ευχάριστο, αν και η φυσιολογική ζωή πρέπει να είναι ευχάριστη».

• Έχετε γράψει για την «Αρχιτεκτονική της ευτυχίας». Δεν είναι όμως υποκειμενική έννοια η ευτυχία;

Η αρχιτεκτονική είναι κάτι που το δέχεσαι ως αποτέλεσμα. Ένα κτίριο, για παράδειγμα, δεν το δημιουργείς εσύ, όμως μπορεί να προκαλέσει ευτυχία. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές ευτυχίες, όπως συμβαίνει και με την αισθητική. Έχει να κάνει με το πώς βλέπει κανείς τη ζωή και δεν σχετίζεται απολύτως με το οπτικό ερέθισμα. Η ευτυχία δεν είναι επιστήμη και επομένως δεν εξηγείται εύκολα. Πνευματικοί άνθρωποι προσπαθούν να την εξηγήσουν επιστημονικά, εν τέλει όμως επικρατεί ένα χάος ως προς το τι είναι ευτυχία, όπως και στην αρχιτεκτονική. Τα όρια, όπως και στην αισθητική, είναι ασαφή.

• Το βιβλίο σας «Πώς ο Προυστ μπορεί να αλλάξει τη ζωή σου» μεταφράστηκε σε 25 γλώσσες...

Δεν είχαν όλα τα βιβλία μου την ίδια απήχηση. Σε πολλές περιπτώσεις έπαιξε και παίζει ρόλο η μετάφραση. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, μου πήρε χρόνια να βρω καλό μεταφραστή. Αυτομάτως αποκτά άλλη σχέση το βιβλίο με τον αναγνώστη. Από την άλλη πρόκειται για κάτι συναρπαστικό διότι ανακαλύπτω χώρες που δεν ήξερα πριν, όπως η Νότια Κορέα, όπου πλέον έχω αποκτήσει και προσωπικές σχέσεις.

• Η παγκοσμιοποίηση επηρεάζει τον τρόπο γραφής του συγγραφέα;

Είναι μια σκέψη που κάνω συνέχεια, στην κάθε πρόταση που γράφω. Για να διαβάσει ο άλλος πρέπει να αφήσει αυτό που κάνει και να ασχοληθεί με το βιβλίο μου. Πρέπει να κερδίσω το δικαίωμα να διαβάσει το έργο μου. Πώς πρέπει να κρατήσω την προσοχή του, το ενδιαφέρον του; Χρειάζεται δουλειά, αγώνας. Δεν μου προσφέρεται αφιλοκερδώς. Τα βιβλία διαβάζονται εύκολα αλλά δεν γράφονται εύκολα.

ΙΝFΟ

Αλέν ντε Μποτόν «Οι χαρές και τα δεινά της εργασίας», μτφ. Αντώνης Καλοκύρης, Εκδ. Πατάκη, σελ.
381, τιμή: 16 ευρώ.

Τι συνέβη στον καπιταλισμό;

Η διεθνής οικονομική κρίση δίνει στον Αλέν Ντε Μποτόν υλικό για βιβλίο; «Με συναρπάζει», απαντά ο συγγραφέας. «Ουδείς έχει απαντήσει για το τι συνέβη στον καπιταλισμό. Παραμένει όμως ένα καίριο ζήτημα: υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν πολλά πράγματα και κάποιοι που δεν χρειάζονται. Κάποτε ο Καρλ Μαρξ μίλησε για κρίση λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού, τώρα μιλάμε για κρίση λόγω υπερπροσφοράς. Στις ΗΠΑ οι άνεργοι ανέρχονται περίπου στο 20% διότι θεωρητικά για κάποιους δεν είναι αναγκαίοι. Εν τέλει, η ιδέα τού να μη δουλεύεις αρχίζει και γίνεται πιο ενδιαφέρουσα, δεν είναι στίγμα...».