Αφηγηματικό αφιέρωμα στον μεγάλο ζωγράφο Φράνσις Μπέικον, στο φθινοπωρινό τεύχος του «Εντευκτηρίου»

• Τεύχος 86, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2009, 208 σελίδες, 12 ευρώ

• Ελληνική και ξένη ποίηση και πεζογραφία, φωτογραφικό ένθετο

Με εκτενές, “αφηγηματικό” αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Φράνσις Μπέικον, ενός από τους σημαντικότερους και πιο εμβληματικούς ζωγράφους του 20ού αιώνα, για τα 100 χρόνια από τη γέννησή του, κυκλοφορεί το φθινοπωρινό τεύχος του «Εντευκτηρίου» (αριθ. 86, 208 σελ., 12 ευρώ), που θα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου. Δεν λείπουν ούτε από αυτό το τεύχος τα επιλεγμένα κείμενα Ελλήνων συγγραφέων και ξένων σε δόκιμες μεταφράσεις.

• ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
  

Η Αλεξάνδρα Πλαστήρα, μετά από μεγάλο διάστημα σιωπής, εμφανίζεται με μια ενότητα οκτώ ολιγόστιχων αλλά εξαιρετικά ώριμων ποιημάτων. Ένα από αυτά, το «Ενθάδε»: «Κυριακή ας πούμε/ Για να μην πούμε/ πώς κλαίει το μωρό/ πώς στάζει η βρύση/ πώς χτυπάει η καμπάνα./ Σε λεπτομέρειες/ δεν θα μπούμε/ Πες ότι βγήκαμε/ για λαγούς/ και από την τόση ευστοχία/ μελαγχολήσαμε». Στις επόμενες σελίδες, ποιήματα των Γιώργη Μανουσάκη, Χρίστου Πετρίδη, Νικόλα Ευαντινού, Κώστα Χατζηκυριάκου. Ο Παναγιώτης Ιωαννίδης παρουσιάζει τον Αμερικανό ποιητή Τομ Γκαν (1929-2004) και μεταφράζει έξι ποιήματά του. Με νέο διήγημά της εισφέρει στην ύλη του τεύχους η Μαρία Κουγιουμτζή. Με πεζά συνεργάζονται επίσης ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης, ο Νικήτας Παρίσης και ο πρωτοεμφανιζόμενος Θανάσης Δεληγιάννης. Μεταφράζουν: η Μαρία Φραγκούλη ένα πεζό του Ντίνο Μπουτζάτι, ο Φοίβος Ι. Πιομπίνος δύο διηγήματα του Ζοζέφ Κεσέλ, ο Ζάχος Καρατσιουμπάνης δύο πεζά του Άλφρεντ Πόλγκαρ. Ο Φίλιππος Δρακονταειδής και ο Χρήστος Χρυσόπουλος συνομιλούν με αφορμή το μυθιστόρημα του δεύτερου «Η λονδρέζικη μέρα της Λώρας Τζάκσον».

• ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΡΑΝΣΙΣ ΜΠΕΪΚΟΝ
  

Στη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του (28 Οκτωβρίου 2009), το «Εντευκτήριο» παρουσιάζει ένα εκτενές αφιέρωμα με αφηγηματικά (και όχι μόνο τεχνοκριτικά) κείμενα για τη ζωή και το έργο ενός σπουδαίου όσο και ιδιόρρυθμου εικαστικού δημιουργού, έκθεση του οποίου δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ στην Ελλάδα ούτε κυκλοφορούν μονογραφίες ή άλλα βιβλία γι’ αυτόν (με την εξαίρεση ενός τομιδίου στη σειρά τέχνης της «Καθημερινής» και του φημισμένου βιβλίου με τις συνεντεύξεις του στον Ντέιβιντ Συλβέστερ, που επανεκδόθηκε πρόσφατα από την «Άγρα»). Το αφιέρωμα φιλοδοξεί να παρουσιάσει τον ζωγράφο αλλά και τον άνθρωπο Μπέικον. Δύο όψεις ενός ατόμου που ρούφηξε τη ζωή και την αντιμετώπισε με θάρρος, κοίταξε τις πιο σκοτεινές γωνίες του μυαλού του και τις φώτισε, κάνοντας τους εφιάλτες του έργο. Όμως ταυτόχρονα, εικονοποίησε τους εφιάλτες και την απελπισία του ανθρώπου του 20ού αιώνα, του χαμένου μέσα στις αντιφάσεις του. Είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει ότι κάτω από το προσωπείο που του έχει φορέσει ο πολιτισμός ζει ένα άγριο θηρίο. Ακούει τα ουρλιαχτά του και τρομάζει καθώς συχνά νιώθει ότι οι δονήσεις του κακού μπορούν να τον παρασύρουν. Ο Μπέικον αφέθηκε και ακολούθησε το εντός του άγριο ζώο. Γύρισε φέρνοντας μαζί του καθρέφτες που τους έχουμε απέναντί μας, για να βλέπουμε το πρόσωπό μας όπως ακριβώς είναι.

Το αφιέρωμα επιμελήθηκε ο δημοσιογράφος Κώστας Μαρίνος, ο οποίος επιπλέον συνέταξε μικρό όσο και σύντομο χρονολόγιο του Μπέικον, μετέφρασε τα περισσότερα από τα ξενόγλωσσα κείμενα και γράφει για τα κομβικά πρόσωπα της ζωής του μεγάλου ζωγράφου (φίλες και φίλους, εραστές κτλ.). Ο Σπύρος Παντελάκης και ο Αυγουστίνος Ζενάκος γράφουν για τη διαδρομή του Μπέικον στη ζωγραφική· ο Σωτήρης Μπαχτσετζής επιχειρεί μια ψυχαναλυτική προσέγγιση στο έργο του ζωγράφου· ο πεζογράφος Ηλίας Μαγκλίνης κάνει μια προσωπική ανάγνωση του έργου του Μπέικον, δημιουργώντας το δικό του τρίπτυχο: Κρέας - Φρίκη - Ζωή· ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης γράφει για τα “ουρλιαχτό” στην εικονοποιία του Βρετανού δημιουργού. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το κείμενο του Μίλαν Κούντερα (μετ.: Ιράνα Σάμιτα), ο οποίος μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι «οπουδήποτε μπορεί, ο Μπέικον θολώνει τα ίχνη του, ώστε να ξεφορτωθεί τους ερμηνευτές του οι οποίοι προσπαθούν να υποβιβάσουν την τέχνη του σε ένα εξαιρετικά εύκολο πρόγραμμα: αγριεύει όταν χρησιμοποιούν τη λέξη “τρόμος” αναφερόμενοι στην τέχνη του· υπογραμμίζει τον ρόλο της τύχης στη ζωγραφική του [...]· επιμένει για τη λέξη “παιχνίδι” όταν όλοι αντλούν την απόλυτη σοβαρότητα από τα έργα του». Ο ποιητής Αργύρης Παλούκας εισφέρει τη δική του ματιά στον Μπέικον· ο Χιου Ντέιβις γράφει για το «Τρίπτυχο, Μάιος-Ιούνιος 1973», που αποτελεί φόρο τιμής στον φίλο και εραστή του ζωγράφου, Τζωρτζ Ντάγιερ, ο οποίος είχε αυτοκτονήσει το 1971 στο Παρίσι, την παραμονή των εγκαινίων μεγάλης έκθεσης του Μπέικον στο Γκραν Παλαί· ο σκηνοθέτης Τζων Μέιμπουρυ εξηγεί το σκεπτικό με το οποίο γύρισε την ταινία «Η αγάπη είναι ο Διάβολος» (μια κινηματογραφική βιογραφία του Μπέικον)· ο Εμμάνουελ Κούπερ γράφει για τον «Queer Francis», προσπαθώντας να φωτίσει την “ταυτότητα” αυτού του ιδιόρρυθμου ανθρώπου που υπήρξε ο Μπέικον, καθώς και τη σχέση του με την ομοφυλοφιλία του· ο μπλόγκερ Desiderius αναφέρεται στον ομοφυλόφιλο Μπέικον ως καταραμένο δημιουργό· ο Πήτερ Κόνραντ ανθολογεί σχόλια φίλων του Μπέικον μετά τον θάνατό του· ο Ηλίας Κουτσούκος γράφει για την απώλεια μιας αφίσας με τον «Πάπα Ιννοκέντιο» επιζωγραφισμένο από τον Μπέικον, με ιδιόχειρη αφιέρωσή του· ο Γρηγόρης Μαυρουδής κλείνει το αφιέρωμα αφηγούμενος μια σύντομη συνάντησή του με τον ζωγράφο το 1985 στο Λονδίνο.

Οι Σελίδες για τον Φράνσις Μπέικον εικονογραφούνται με τα πιο γνωστά (αλλά όχι μόνο αυτά) έργα του Βρετανού δημιουργού.

• ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
  

Πολυσέλιδη είναι και στο τεύχος αυτό η ενότητα των βιβλιοκρισιών και παρουσιάσεων. Γράφουν: Βαγγέλης Χατζηβασιλείου (Άντζελα Δημητρακάκη)· Τιτίκα Δημητρούλια (Στάθης Κουτσούνης)· Διονύσης Καψάλης (Παντελής Μπουκάλας)· Δημήτρης Δασκαλόπουλος (Γεωργία Τριανταφυλλίδου)· Λευτέρης Παπαλεοντίου (Άρης Μαραγκόπουλος)· Μαρία Στασινοπούλου (Χ. Α. Χωμενίδης, Δημήτρης Στεφανάκης)· Θωμάς Κοροβίνης (Κώστας Ακρίβος)· Λίνα Πανταλέων (Ηλίας Λ. Παπαμόσχος)· Ηλίας Κεφάλας (Νατάσα Κεσμέτη)· Μπαρτ Σούτχαρτ (Μισέλ Φάις)· Νένα Κοκκινάκη (Κούλα Αδαλόγλου)· Αγγελική Κομποχόλη (Κωνσταντίνος Μπούρας)· Ελισάβετ Αρσενίου (Ντίνος Σιώτης)· Παναγιώτης Γούτας (Pierre Bayard)· Τούλα Κόντου (Ίαν Μακ Γιούαν, Μπρούνο Σουλτς)· η Ελένη Κοσμά και ο Στέργιος Μήτας γράφουν για τον Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ, με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του μυθιστορήματός του «Εχθροί, μια ερωτική ιστορία» (μετ.: Βασίλης Αμανατίδης), ενώ στη στήλη «Βιβλία στο κομοδίνο» ο Γιώργος Κορδομενίδης ρίχνει λοξές ματιές σε μεγάλο αριθμό πρόσφατων εκδόσεων.

• ΑΠΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟ
  

Σύντομοι αποχαιρετισμοί της Σύνταξης στον Νίκο Α. Κοκκάντζη και τον Τάτση Αποστολίδη.

• ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ
  

Στην Camera Obscura, το ένθετο του «Εντευκτηρίου» για τη δημιουργική φωτογραφία, που επιμελείται ο Άρις Γεωργίου, παρουσιάζονται φωτογραφίες (με καλλιτεχνικό αλλά και ιστορικό ενδιαφέρον) του Ισπανού Λουίς Ραμόν Μαρίν (1884-1944), ο οποίος εργάστηκε ως φωτογράφος Τύπου μεταξύ 1908 και τέλους του ισπανικού εμφυλίου. Για τη ζωή και το έργο του Μαρίν γράφει διεξοδικά η Κατερίνα Καζολέα, για την αξία των φωτογραφιών του ο Άρις Γεωργίου.