Υπέροχος θησαυρός δύναμης

• Από τη Λίλυ Εξαρχοπούλου

• Helene Berr, Ημερολόγιο 1942-1944, μτφρ.: Αλίκη Κεραμίδα, επιμ.: Αντώνης Αλεξάνδρου, εκδόσεις Πόλις, σ. 333, 18 ευρώ

Το 1946 ο Ζαν Μοραβιεσκί (Ζ.Μ.) περιγράφει την αγαπημένη του Ελέν Μπερ σε γράμμα προς την αδελφή της: «Για μένα, η Ελέν ήταν το σύμβολο της Δύναμης - της λαμπερής δύναμης, που είναι μαγνητισμός, ομορφιά, αρμονία, πειθώ, εμπιστοσύνη και εντιμότητα», και λίγο πιο κάτω συμπληρώνει «Μαζί της παίρνει εκείνο τον υπέροχο θησαυρό δύναμης, από τον οποίο ήξερα πως μπορώ να αντλήσω στο μέλλον...». Τα λόγια αυτά γράφονται έναν χρόνο και κάτι μετά τον θάνατο της Ελέν από τις κακουχίες και την επιδημία τύφου που πλήττει το στρατόπεδο Μπέργκεν-Μπέλσεν λίγες μέρες πριν από την απελευθέρωσή του από τους Αγγλους. Ο Ζ.Μ. δηλώνει την αγάπη του για ένα πλάσμα εξαιρετικό· η Ελέν στο ημερολόγιό της μιλά για τον έρωτά της και το εμπιστεύεται στη γαλλίδα οικιακή βοηθό να το παραδώσει στον αγαπημένο της.

Βεβαίως και η Ελέν Μπερ ήταν Γαλλίδα, και μάλιστα από οικογένεια εγκατεστημένη στη χώρα τουλάχιστον πεντακόσια χρόνια. Η ίδια βλέπει τον εαυτό της πρώτα και κύρια ως Γαλλίδα και στη συνέχεια ως Παριζιάνα. Το Παρίσι το αναφέρει συνέχεια τόσο υμνητικά, που η ίδια μοιάζει ζωντανή διαφήμιση του τραγουδιού «Ι love Paris in the winter, every moment of the year...». Περπατά πολύ: στην όχθη του Σηκουάνα, στις γέφυρές του, στον κήπο του Λουξεμβούργου. Τα πρωινά της Ελέν είναι συνήθως αφιερωμένα στο Πανεπιστήμιο, ενώ τα απογεύματά της, γεμάτα μουσική: είναι βιολίστρια και παίζει είτε μόνη είτε σε ντουέτα, κουαρτέτα κ.λπ. με την αδελφή της και φίλους. Είναι η τέταρτη κόρη μιας εύπορης οικογένειας και ο πατέρας της Ρεϊμόν είναι διευθυντής μιας μεγάλης επιχείρησης, έχει μάλιστα παρασημοφορηθεί για τα πολεμικά του ανδραγαθήματα. Η Ελέν παθιάζεται με τη λογοτεχνία, ιδιαίτερα με την αγγλική, που είναι και η ειδικότητά της, τη ζωή στο Πανεπιστήμιο, τη ζωή γενικότερα. Αυτή όμως η τέλεια κοπέλα έχει ένα μειονέκτημα: εκτός από Γαλλίδα είναι και Εβραία. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το ημερολόγιό της γράφεται στα 1942-44 στο κατεχόμενο Παρίσι, απορεί από το ξεχείλισμα ζωής που πλημμυρίζει τις σελίδες του.[...] ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

• Βιβλιοθήκη, Πέμπτη 1 Απριλίου 2010