Τάκης Θεοδωρόπουλος: «Ο Αριστοφάνης έκανε διάσημο τον Σωκράτη γελοιοποιώντας τον»

• Της ΒΕΝΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

• Ελευθεροτυπία, Σάββατο 10 Απριλίου 2010

Ο Τάκης Θεοδωρόπουλος, ο κατεξοχήν αρχαιολάτρης Ελληνας συγγραφέας -όχι, δεν είναι αυτός που πιστεύει στο δωδεκάθεο- μετά το συναρπαστικό «Μυθιστόρημα του Ξενοφώντα» (2004) επιστρέφει με ακόμα ένα βιβλίο που αντλεί από την αρχαία Αθήνα κι ας μην είναι αμέσως φανερό από τον τίτλο του.

Κι όμως. Το «Ξυπόλητο σύννεφο» (εκδόσεις Ωκεανίδα) έχει ως ήρωες τον Σωκράτη και τον Αριστοφάνη. Μας μεταφέρει την εποχή ακριβώς που ο δεύτερος έγραψε και ανέβασε στα Μεγάλα Διονύσια τις «Νεφέλες» του, την κωμωδία που διασύρει τον Σωκράτη. Πολύχρωμο και πληθωρικό, όπως και η Αθήνα της εποχής, στοχαστικό και ειρωνικό όπως οι κεντρικοί του ήρωες, το βιβλίο, όσο κι αν σέβεται την ιστορική αλήθεια, παίρνει τις απαραίτητες μυθοπλαστικές αποστάσεις για να αφορά τον σημερινό αναγνώστη της καλής λογοτεχνίας. Μερικές, όμως, απορίες μας χρήζουν απαντήσεων.

• Γιατί σας ενδιέφεραν τόσο ώστε να τους αφιερώσετε ένα βιβλίο οι «Νεφέλες»;

«Είναι ένα από τα μεγαλύτερα πνευματικά αινίγματα όλων των εποχών। Εχουμε έναν νέο, μόλις είκοσι τριών ετών, ταλαντούχο κωμωδιογράφο, ο οποίος διασύρει και συκοφαντεί κάποιον ονόματι Σωκράτη. Τον εμφανίζει ως πνευματικό απατεώνα, του φορτώνει ό,τι μπορεί να φορτώσει κανείς στους σοφιστές -τη φιλοχρηματία τους και την ανατροπή των αποδεκτών αξιών. Το αίνιγμα δεν θα ήταν αίνιγμα αν ο περί ου ο λόγος Σωκράτης δεν ήταν ο γνωστός Σωκράτης, ένας σοφός ο οποίος δεν εισέπραξε ποτέ δεκάρα από τη σοφία του και ο οποίος επιτέθηκε στους σοφιστές με την ίδια ένταση που τους επιτίθεται και ο Αριστοφάνης. Σημειωτέον ότι το 423 π.Χ., όταν ο Αριστοφάνης παρουσίασε τις "Νεφέλες", τον Σωκράτη τον ήξεραν στην Αθήνα μόνον ελάχιστοι μυημένοι φίλοι του. Η κωμωδία τον κάνει διάσημο γελοιοποιώντας τον. Σκεφθείτε ποια θα ήταν η αντίληψή μας, όχι μόνον για τον Σωκράτη, αλλά και για την Αθήνα ολόκληρη, αν από την εποχή εκείνη είχαν σωθεί μόνον οι κωμωδίες του Αριστοφάνη. Το απόλυτο πρότυπο του πολιτισμού μας θα ήταν ένα πρότυπο προς αποφυγήν. Επειτα είναι και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα που με ενδιαφέρει: ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, η δημοκρατία που έχει παραδοθεί στα χέρια των δημαγωγών, ο ανερχόμενος Αλκιβιάδης. Ομως το αίνιγμα παραμένει αίνιγμα. Και τα αινίγματα αυτού του τύπου είναι πρώτης τάξεως πρώτη ύλη για τη φαντασία του μυθιστοριογράφου».[...] ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ