Το μη ορατό, ισχυρότερο

• Από τον Κωνσταντίνο Ματσούκα, Βιβλιοθήκη, Παρασκευή 23 Απριλίου 2010

• Λάο Τσε, Τάο Τε Τσινγκ, εισαγ., απόδοση: Μαίρη Μεταξά-Παξινού, Δημήτρης Χουλιαράκης, εκδόσεις Μελάνι, σ. 179, ευρώ 13,06

...Το γνώρισμα του ανεκτικού ανθρώπου / είναι ότι απ' τις ιδέες του έχει απαλλαγεί. / Ξάστερος σαν τον ουρανό, / χύνεται μες στο καθετί σαν φεγγαρόφωτο./

Αμετακίνητος σαν βουνοκορφή, / ευλύγιστος σαν ανεμόδαρτο δεντρί,

δεν έχει προορισμό κανέναν/ και καταφεύγει σ' οτιδήποτε / η ζωή φέρνει στο δρόμο του τυχαία.

Το Τάο Τε Τσινγκ, μαζί με το Κόκκινο Βιβλιαράκι του Μάο και τα Ανάλεκτα του Κομφούκιου, είναι από τα τρία πιο πολυδιαβασμένα κείμενα στην αχανή Κίνα, και όχι μόνον εκεί. (Στην επιλογή βιβλιογραφίας αριθμούνται εννέα διαφορετικές αγγλόφωνες εκδόσεις από το 1992 μέχρι σήμερα). Πρόκειται για βιβλίο «ιερό», ύστατο δώρο μιας προσωπικότητας τόσο ιστορικής όσο και μυθικής: ο συγγραφέας του συνελήφθη μια βραδιά όταν η μητέρα του έμεινε να κοιτάζει μαγεμένη έναν διάττοντα που έπεφτε στη γη. Η εγκυμοσύνη διήρκεσε 62 χρόνια (!!) και το νέο βρέφος γεννήθηκε (604 π.Χ.) με άσπρα μαλλιά και την ικανότητα να μιλάει βαθυστόχαστα. «Λάο Τσε» είναι το παρωνύμιο που του δόθηκε και σημαίνει «το Γεροντόπαιδο».

Το Ταό, τέχνη, μέθοδος και πρώτη αρχή συνάμα, θεωρείται ακατονόμαστο και αγέννητο αφ' εαυτού και προσομοιάζεται με σκοτεινή πηγή, «πηγάδι που η χρήση δεν το στερεύει». Είναι ο γεννήτορας όλων των αντιθέσεων, απ' όπου εκπορεύονται η σοφή απραξία, η διδακτική σιωπή, η ανοχή, ο εναγκαλισμός του εφήμερου... «Στρογγυλεύει τις γωνίες / ξεδένει τους κόμπους / μαλακώνει τη λάμψη / χωνεύεται με τη σκόνη». Η έννοια της μη δράσης (Βου Βέι), απολύτως κεντρική στο Ταό, έχει ως βασικό δόγμα της ότι η δύναμη κατατροπώνεται από μόνη της. Ως εμβληματικά του σύμβολα το Ταό αναδέχεται το νερό, το σκοτάδι, την κοιλάδα, το μωρό, το θηλυκό. Είναι η τέχνη των αποστάσεων από τα πράγματα, η τέχνη τού να ακολουθεί κανείς τη φυσιολογική τους πορεία. «Ενα ρεύμα που, αν αφεθώ σ' αυτό, θα με πάει παντού και αν του εναντιωθώ θα μ' εκμηδενίσει».

Χαρακτηριστικά, οι κινέζοι στοχαστές, ανεξαρτήτως σχολής, δεν επιδίωξαν ν' αναζητήσουν ό,τι μένει αμετάβλητο στα πράγματα, την ουσία τους, θεωρώντας, αντιθέτως, ως μόνη σταθερότητα του κόσμου τις μεταβολές του. Ο Κομφουκιανισμός, το αντίπαλον δέος του Ταοϊσμού, εφαρμόζει αυτή την προσέγγιση στις ανθρώπινες σχέσεις και καταλήγει ότι ο άνθρωπος υπάρχει μόνο απ' τη στιγμή που υπεισέρχεται στη σχέση με τον άλλον. Εστιάζει, ως εκ τούτου, στην οικογένεια, στη βαθιά δέσμευση του ατόμου στην ηθική και στη συστηματική μελέτη των αρχαίων κειμένων.

Ο Κομφουκιανισμός αποσκοπεί στο να δώσει στον άνθρωπο την ευκαιρία να αποκτήσει τα χαρακτηριστικά που θα τον κάνουν να πλησιάσει κατά το δυνατόν το ιδανικό μέλος της κοινωνίας: δίκαιο, τίμιο, αξιοπρεπή, με χαρακτηριστικά την πίστη, την αφοσίωση και το μέτρο.[...] ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ