Ελένη Σικελιανός: «Ζωή και ποίηση συνδέονται»

Μετά την ωεκανογραφία και τη μικροβιολογία την Ε.Σικελιανός κέρδισαν οι σπίθες των λέξεων

• ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΓΙΩΤΑ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ
• ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Κυριακή, 18 Απριλίου 2010

Σπούδασε Ωκεανογραφία και Μικροβιολογία προσπαθώντας να εξιχνιάσει τα μυστήρια του κόσμου, αλλά παρασύρθηκε στη δίνη του μυστηρίου των λέξεων, που για την ίδια καθρεφτίζουν και το μυστήριο της ζωής. Πιστεύει στην κληρονομικότητα και οι διακρίσεις και τα βραβεία της, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, μπορεί και να επιβεβαιώνουν ότι η Ελένη Σικελιανός, δισεγγονή του Αγγελου Σικελιανού, έχει κάτι από το DNA του προπαππού της. Αγνωστη στο ευρύ ελληνικό κοινό -αλλά αναγνωρισμένη ως μια από τις σημαντικότερες «νέες φωνές» σε ΗΠΑ και Ευρώπη- έρχεται καλεσμένη της 7ης Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης (22 - 25 Απριλίου, Helexpo).

Σήμερα, ζει με το σύζυγό της, τον Αμερικανό μυθιστοριογράφο Λερντ Χαντ, στο Κολοράντο και -μεταξύ άλλων- διδάσκει δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο του Ντένβερ -τελευταία κυκλοφόρησε το «Βιβλίο του Τζον» (αυτοβιογραφικό ποίημα όπου αποκαλύπτει πτυχές της οικογενειακής της ζωής) και το «California Poem» (επιχειρεί μια ανασύνθεση της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου της) και δηλώνει ποιήτρια στο επάγγελμα. Ελληνικά δε μιλάει -«δυστυχώς», όπως παραδέχεται η ίδια- ωστόσο στον «ΑτΚ» μιλάει για τη μουσικότητα των ποιημάτων του προγόνου της και των δικών της και τη θαυμαστή αφοσίωσή του σε μια ουτοπία. Αποκαλύπτει την εγγύτητα που νιώθει για τον Νάνο Βαλαωρίτη, ενώ εκτιμά ότι η λάμψη της ποίησης θα βρίσκει πάντα το χώρο της σε κάθε πολιτικό σύστημα.

• Πού συναντιούνται η Ωκεανογραφία και η Μικροβιολογία με την ποίηση;

Ολα τους είναι πεδία έρευνας, όπου μικρές και μεγάλες οντότητες δουλεύουν μαζί, συχνά σε ένα μυστήριο οικοσύστημα. Κανένα από αυτά δεν μπορεί να εξηγηθεί επακριβώς. Στον ωκεανό υπάρχει μια ευαίσθητη ισορροπία ανάμεσα στη χημική σύσταση του νερού και όλα τα πλάσματα που ζουν μέσα σ' αυτό. Μυστηριώδη ζώα ζουν στα βάθη του και ο φωσφορισμός καμιά φορά προκαλεί την επιφάνειά του να λάμπει -κάτι που βίωσα κάποτε κολυμπώντας στα νερά της Πελοποννήσου. Για μένα, όλο αυτό περιγράφει και την επιφάνεια και το βάθος της ποίησης, τις χαρές και τα μυστήριά της. Στη Μικροβιολογία, τα μικροσκοπικά μέρη του κυττάρου και heir interactions (όπως το DNA που περιέχει μυστικές πληροφορίες ή τον κώδικα για να χτίσουμε ένα μέλος του σώματος) είναι όπως οι συλλαβές και οι ήχοι ενός ποιήματος το οποίο κουβαλάει primal έννοιες που ενεργούν πάνω στο συναισθηματικό σώμα με τρόπους που δεν αντιλαμβανόμαστε καν.

• Τελικά, κληρονομείται το ταλέντο;

Κληρονομούμε πολύ περισσότερα απ' όσα φανταζόμαστε. Αλλά υπάρχει πάντα η θέληση και η σκληρή δουλειά στο να γίνει κανείς ποιητής, αλλά και «άνθρωπος».

• Είναι δύσκολο το φορτίο του ονόματος «Σικελιανός»;

Μόνον επειδή είναι δύσκολο στην προφορά για τους Αμερικανούς. Ο προπαππούς μου δεν είναι πολύ γνωστός στις ΗΠΑ, οπότε δεν ήταν βάρος. Ηταν δύσκολο για τον παππού μου, ο οποίος εν μέρει γι' αυτό εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ.

• Πώς αντιλαμβάνεστε την ποίηση του προπαππού σας -διαβάζετε ελληνικά; Υπάρχει κάποιο αγαπημένο ποίημα ή κάτι που θαυμάζετε στην ποίησή του;

Δυστυχώς, διαβάζω μόνο στα αγγλικά και υπάρχουν πολύ λίγες μεταφράσεις. Θαυμάζω τη δική του καθώς και της προγιαγιάς μου την αφοσίωση σε μια ουτοπία ζωής ενάντια σ' όλες τις πιθανότητες. Θαυμάζω τη γενναιότητα του να ζεις uncharted, ασυμβίβαστες ζωές, αλλά και τη δέσμευσή τους σε μια ζωή του πνεύματος και του μυαλού.

• Ποιες ομοιότητες και διαφορές εντοπίζετε στα γραπτά σας;

Είμαστε και οι δύο πολύ προσηλωμένοι στον ήχο και στη μουσική της ποίησης. Ο ήχος του είναι των αρχών με μέσων του 20ού αιώνα της ελληνικής μουσικής και η δική μου ακολουθεί και γεννιέται σε μια άλλη ήπειρο.

• Στην Ελλάδα λένε συχνά ότι είναι «δύσκολοι οι καιροί για ποιητές»...

Η ποίηση είναι ένα από τα παλιότερα ήδη ανθρώπινης έκφρασης και προφανώς θα συνεχίζει να υπάρχει όσο υπάρχουν άνθρωποι. Θα έπρεπε να της δίνουν μεγαλύτερη προσοχή, όπως θα έπρεπε να προσέχουμε περισσότερο και σ' όλα τα είδη ζωής στον πλανήτη. Με μια προσεκτική ματιά, θα διαπίστωνε κανείς ότι ζωή και ποίηση συνδέονται. Η ποίηση υπάρχει σε μια gift economy, αλλά έχει δημιουργήσει τα δικά της εναλλακτικά συστήματα μέσα σε κάθε είδος πολιτικού συστήματος.

• Διδάσκεται η ποίηση;

Ενας ποιητής μπορεί να μεταφέρει κάποια πράγματα σ' ένα σπουδαστή. Πώς να σκάβει γύρω από τη γλώσσα, πώς να διαβάζει σε βάθος και να δέχται το ανοιχτό σύστημα των εννοιών που εμπεριέχει ένα ποίημα, που αντανακλά το ανοιχτό σύστημα των εννοιών στον κόσμο. Το όραμα όμως δε διδάσκεται ούτε και η έμπνευση. Μπορώ να διδάξω στους σπουδαστές κάποια πράγματα τεχνικά, αλλά και τον ενθουσιασμό των πολλαπλών εννοιών -πράγμα που σημαίνει την αποδοχή του μυστηρίου στη γλώσσα και τη ζωή. Δεν μπορώ να δημιουργήσω συγγραφείς, αλλα μπορώ να δημιουργήσω αναγνώστες και το να είσαι ένας εις βάθος αναγνώστης της ποίησης σημαίνει ότι είσαι ένας εις βάθος... αναγνώστης του κόσμου.