Αλαν Σίλιτοου, ο οργισμένος «νέος» της αγγλικής λογοτεχνίας

ΑΠΩΛΕΙΑ. Ηταν μια προσωπικότητα του Λονδίνου, ο Βρετανός συγγραφέας Αλαν Σίλιτοου, που πέθανε στα 82 του χρόνια από καρκίνο. Μαζί με τη γυναίκα του, την ποιήτρια Ρουθ Φέινλαιτ, ήταν επί δεκαετίες ένα λογοτεχνικό ζευγάρι που γνώρισε όλο το ξέσπασμα του μεταπολεμικού Λονδίνου, συχνά με ορμή, αργότερα με στοχασμό. Εως λίγο πριν πεθάνει, ο Αλαν Σίλιτοου και η Ρουθ Φέινλαιτ ήταν ένα κομμάτι της λογοτεχνικής ζωής της Αγγλίας για παραπάνω από μισόν αιώνα.

Ο Σίλιτοου ανήκε στην «οργισμένη» γενιά και αν και δοκιμάστηκε σε όλα σχεδόν τα είδη (ο ίδιος ήθελε να τον θυμούνται ως ποιητή) χάρη στα μυθιστορήματά του κατέκτησε γρήγορα φήμη. Δύο από τα βιβλία του, το «Saturday Night and Sunday Morning» και το «The Loneliness of the Long Distance Runner», θεωρούνται τομές για το βρετανικό μυθιστόρημα. Το πρώτο έγινε ταινία με πρωταγωνιστή τον Αλμπερτ Φίνεϊ και το δεύτερο, με τον Τομ Κόρτνεϊ. Εχουν ήρωες άνδρες που έρχονται σε ρήξη με το σύστημα.

Ο ίδιος ο Σίλιτοου προερχόταν από φτωχή, εργατική οικογένεια, αλλά το ύφος τους δεν αναπαρήγαγε την καταγγελτική λογοτεχνία. Τα βιβλία αποπνέουν ελευθερία και το στυλ του είναι εντελώς προσωπικό. Στο «The General» έδωσε έναν ακόμη αξιομνημόνευτο χαρακτήρα, που θεωρείται πρόδρομος του «Πιανίστα». Ο Σίλιτοου έγραφε ώς το τέλος. Η γρήγορη φήμη του αλλά κυρίως ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του τον οδήγησαν σε σημαντικές αποστάσεις από τους μηχανισμούς βραβείων και τυποποιημένης προβολής των συγγραφέων. Φιλικός αλλά όχι «εύκολος», ο Αλαν Σίλιτοου ήταν ένας ανεξάρτητος άνθρωπος, οξυδερκής και πολύ πιο «νέος» από πολλούς νέους.

Με τον θάνατό του, έκανε πολλούς να ξανασκεφτούν τη γενιά του, εκείνους τους συγγραφείς που στα χρόνια του ’50 και του ’60 έγραψαν με άλλον τρόπο για τα αιώνια ζητήματα της αυτοπραγμάτωσης και της συντριβής। Βέβαια, ο Σίλιτοου δεν μπαίνει εύκολα σε κατηγορίες, αλλά αναπόφευκτα συνδέεται με εκείνη τη «χρυσή» νεολαία που ενηλικιώθηκε με τη λήξη του πολέμου. Είχαν τέτοια ορμή, που το ωστικό κύμα τους κράτησε ώς το τέλος. [Νικος Bατοπουλος, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 27/04/2010]