Αμερικανικό υφολογικό επίτευγμα

Cormac McCarthy

• Του Γιωργου Bεη, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Tρίτη, 13 Aπριλίου 2010

• Κόρμακ Μακ Κάρθι: «Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους». Μετάφραση: Αύγουστος Κορτώ. Εκδόσεις «Καστανιώτη», 2008, σελ. 273.

MYΘIΣTOPHMA. Στη μεθόριο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και του Μεξικού, στην γκρίζα ζώνη των φυγάδων -κατ’ ανάγκην νομάδων- απονενοημένων μετοίκων, εκεί που ο νόμος αγωνίζεται να διακρίνει κατά προσέγγιση έστω το θύμα από τον θύτη, εκεί που η ηθική είναι θανάσιμα υπονομευμένη και οι καθιερωμένες αξίες του κοινώς αποδεκτού ανθρωπισμού διακυβεύονται από τη μια στιγμή στην άλλη, έρχονται στη ζωή, μοχθούν, αλληλοϋποβλέπονται, λυγίζουν από τις συγκυρίες και εν τέλει δολοφονούνται επί ματαίω οι ήρωες και οι αντι-ήρωες του γεννημένου στο Τενεσί, το 1933, Κόρμακ Μακ Κάρθι. Η συλλογιστική του θανάτου είναι απαλλαγμένη, περιττό να το τονίσω, από οποιαδήποτε μεταφυσική. Η προοπτική του εγκλήματος συνιστά απλώς τη γνησιότερη όψη της πραγματικότητας. Δεν μπορούμε κατά κανόνα να ξέρουμε μετά βεβαιότητος πότε ομιλεί ένας ολοζώντανος ανθρωποκυνηγός και πότε μας απευθύνει τον λόγο ο προ ημερών νεκρός: η Αχερουσία Λίμνη βρίσκεται άλλωστε σε απόσταση αναπνοής από το γραφείο του σερίφη. Στις όχθες της συρρικνώνεται ανενδοίαστα το οικοδόμημα του πολιτισμού. Η ρευστότητα του πράττειν σημαίνει ότι όλα τελούνται μάλλον εν εγκύρω ονείρω.

• Ολα ανοιχτά

Η συμπεριφορά των χαρακτήρων προαναγγέλλεται με σαφήνεια. Η μοίρα έχει ανοίξει όλα τα χαρτιά της από τις πρώτες κιόλας σελίδες αυτού του εμπύρετου μυθιστορήματος: το αίμα πρέπει να χυθεί, λες και οι θυσίες των προκολομβιανών Αμερικανών οφείλουν πάση θυσία να διαιωνισθούν στο διηνεκές. Ολα τείνουν να εξυπηρετήσουν το Κακό. Η αναπόφευκτη ομολογία πίστεως στο δαιμονικό στοιχείο, το οποίο συνέχει εξ ορισμού τον κόσμο, δεν έχει, από πλευράς πιστότητας, τίποτε να ζηλέψει από τις συναφείς, περιώνυμες καταδηλώσεις του Φάουστ. Ητοι: «Ακόμα κι ένας άπιστος καλό είναι να παίρνει τον Θεό για παράδειγμα. Είναι πολύ χρήσιμο». (Ιδέτε σελ. 227). Το παν εδώ επείγεται δηλαδή να μας υποβάλει την ιδέα ότι ζούμε τον εφιάλτη ενός παρατεταμένου ρόχθου.

Ο λόγος παρίσταται διά των βραχυτάτων πληρεξουσίων του. Ετσι εξοικονομούνται ανάσες. Ο τριαντάρης τυχοδιώκτης και ο απηνής διώκτης του είναι κατ’ εξοχήν φειδωλοί: αποταμιεύουν δυνάμεις, έτοιμοι ανά πάσα στιγμή για μια πάλη σώμα με σώμα και μάλιστα μέχρις εσχάτων. Η δε λατρεία της σημαίνουσας λεπτομέρειας, σε συνδυασμό με την εμβριθή μελέτη της συγκεκριμένης τοπιογραφίας και τη βαθιά γνώση των ρεαλιστικών πτυχών του αντικειμένου ανάπτυξης, φρονώ ότι οφείλονται στη μακρόχρονη και άλλο τόσο ευδόκιμη θητεία του συγγραφέα στην άριστα συγκερασμένη λεκτική ενδοχώρα του επίσης νομπελίστα Ουίλιαμ Φώκνερ. Η πολιορκία του κειμενικά ζητούμενου είναι καθόλα υποδειγματική: τα αφηγηματικά υποκείμενα έχουν το σθένος, παρά τα αιμορραγούντα τραύματά τους, να αφηγηθούν τρόμο, πανικό, ελπίδα, ακόμα και κάποια αμυδρή προσδοκία αυθυπέρβασης.