Κουρσάροι με το νόμο

• Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΙΑΦΚΟΥ, Επτά, Κυριακή 25 Απριλίου 2010

Ηταν μια εποχή, τον 17ο και 18ο αιώνα, που δεν ήσουν ασφαλής στα νερά της Μεσογείου ακόμα κι αν έβγαινες για ψάρεμα. Αλλωστε οι κουρσάροι δεν αρκούνταν στο να κυριεύουν εμπορικά ή πολεμικά πλοία αλλά αποβιβάζονταν κιόλας διαγουμίζοντας μαζί με το βιος τους και τους κατοίκους, που έπαιρναν στη συνέχεια την άγουσα για τα σκλαβοπάζαρα.

ΤΟΥΡΚΟΙ ΕΙΣΒΑΛΛΟΥΝ ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΕΙΡΑΤΙΚΟ ΠΛΟΙΟ

Είναι από τα πολλά που μαθαίνει ο αναγνώστης διαβάζοντας το «Κουρσάροι της Μάλτας και της Μπαρμπαριάς» του Πίτερ Ερλ (μετάφραση Μιχάλης Κοκολάκης, εκδόσεις «Αλεξάνδρεια»), βιβλίο που ευωδιάζει θάλασσα, θέλει να αποτελεί μελέτη, διαβάζεται όμως και σαν ζουμερό μυθιστόρημα. Και δεν είναι τυχαίο ότι ο Ερλ, ενώ διδάσκει οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, ασχολείται με παρόμοιο θέμα, αφού επί της ουσίας οι κουρσάροι της Μπαρμπαριάς φρόντιζαν για την ανάπτυξη της οικονομίας στην Τρίπολη, στην Τύνιδα και το Αλγέρι, κάτι που αντίστοιχα έκαναν κι εκείνοι της Μάλτας.

Περιέργως πως ο συγγραφέας αρχίζει την αφήγησή του μεταφέροντας ένα απόσπασμα από το «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» του Νίκου Καζαντζάκη, όπου λέει ο αγάς: «αν ο Μουχαμέτης μας και ο Χριστός σας έπιναν ρακή και σκουντρούσαν όπως εμείς οι δυο καπετάνιο, θα γίνουνταν φίλοι γκαρδιακοί» για να γράψει στη συνέχεια: «Την περίοδο που εξετάζεται σε τούτο το βιβλίο, ο Χριστός και ο Μουχαμέτης είχαν ξοδέψει ήδη μία χιλιετία βγάζοντας τα μάτια τους» με αποτέλεσμα οι πιστοί τους να έχουν κουραστεί πια και να μην ανταγωνίζονται λόγω θρησκευτικού ζήλου αλλά λόγω της απληστίας τους। Επειδή δε οι ιεροί πόλεμοι, έπρεπε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να συνεχιστούν έστω και χάνοντας το επικό μεγαλείο τους, μεταφέρθηκαν στη θάλασσα, όπου ιδιώτες (οι κουρσάροι) εφοδιασμένοι από τον ηγεμόνα τους με ειδική άδεια, μπορούσαν να αρματώσουν ένα πλοίο και να χτυπήσουν τους εχθρούς της πίστης τους, κάνοντας παράλληλα την μπάζα τους, από την οποία βεβαίως και ο ηγεμόνας θα εισέπραττε μερίδιο. Η συνθήκη αυτή ήταν που διαχώριζε πλήρως την «εργασία» τους από εκείνη των πειρατών που χτυπούσαν όποιο καράβι έβλεπαν μπροστά τους.[...] ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ