EIKONOΓPAΦHΣH: Τιτινα Χαλματζη- Της Αννας Γριμανη, "Κ" [Η Καθημερινή]
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Η ελληνικότητα είναι μια έννοια με μεγάλη ιδεολογική φόρτιση και κάθε απόπειρα ανάλυσης ή ορισμού, ανέκαθεν, αλλά περισσότερο ίσως στις μέρες μας, αποτελεί τεράστια παγίδα. Θα έλεγα, ωστόσο, για ν' απαντήσω στην ερώτηση, ότι μέσα μου λειτουργεί μάλλον σαν διάθεση.
Τι πιο ελληνικό αγάπησα.
«Σε υποψία χώματος γαλάζιο ανθάκι λάμπει».
Η υπέροχη εκδοχή του Ελληνα.
Το φιλότιμο, όσο κι αν ηχεί κάπως παλιομοδίτικο, το οποίο βέβαια εμπεριέχει θετικά αλλά και αρνητικά στοιχεία. Γιατί όχι; Αυτό που μετράει, ουσιαστικά, είναι η ανατροπή της συμβατικότητας και της μιζέριας.
Αυτό που με χαλάει.
Γενικά θα έλεγα η ακρισία και η έλλειψη ή η απώλεια του μέτρου. Πιο συγκεκριμένα, στην καθημερινή πράξη, η υπερεκτίμηση, που φτάνει ώς την ειδωλοποίηση ορισμένων προσώπων από τον πνευματικό και τον καλλιτεχνικό χώρο, με αποτέλεσμα τη σύγχυση και κυρίως την υποβάθμιση των αξιών.
Προσόν ή μειονέκτημα να είσαι Ελληνας σήμερα;
Ούτε προσόν ούτε μειονέκτημα. Δεν μου αρέσει να μεμψιμοιρώ και να πιπιλίζω την καραμέλα ότι η Ελλάδα δεν παρέχει δυνατότητες στους πνευματικούς ανθρώπους ή ότι τα ταλέντα που μένουν στην Ελλάδα χάνονται, ενώ, αν βρίσκονταν σε άλλη χώρα, θα είχαν μεγαλουργήσει κ.λπ., αλλά ούτε και επαίρομαι βέβαια για το ένδοξο ελληνικό παρελθόν. Απλώς χαίρομαι που γεννήθηκα και έζησα σ' αυτό τον τόπο.
Παράγει πολιτισμό ο Ελληνας της νέας εποχής ή μένει προσκολλημένος σε μια ρητορική ελληνικότητα;
Η ρητορική ελληνικότητα είναι, νομίζω, παρωχημένη πια και, όταν και όπου σπάνια εμφανίζεται, γίνεται στην καλύτερη περίπτωση γραφική, όταν δεν μεταλλάσσεται ευθέως σε αντιδραστικά, ρατσιστικά και εθνικιστικά, ιδεολογήματα· στην εποχή μας, όμως, ελλοχεύουν και άλλοι, πολύ πιο σοβαροί, κίνδυνοι, όπως η χυδαιότητα και η ισοπέδωση, που συνθέτουν ένα θολό και ζοφερό τοπίο.
Επανέρχομαι όμως στην ερώτηση: Νομίζω πως ναι, ο Ελληνας της νέας εποχής παράγει πολιτισμό στο θέατρο, στη μουσική, στον κινηματογράφο, στην ποίηση και την πεζογραφία, στις τέχνες γενικότερα. Αλλά και στις επιστήμες και στην έρευνα, ιδιαίτερα στο εξωτερικό, όπου οι Ελληνες έχουν διακριθεί και προχωρούν πλησίστιοι, μαζί με τους διεθνείς ομολόγους τους. Ωστόσο, αυτό που πάνω απ' όλα λείπει, και που είναι εν τέλει το πρωτεύον, είναι ο πολιτισμός της καθημερινότητας.
Με ποια ταυτότητα οι Ελληνες περιέρχονται τον σύγχρονο κόσμο;
Με την ταυτότητα του πολίτη του κόσμου και την ενεργή συμμετοχή τους στις σύγχρονες εξελίξεις, όπως διαμορφώνονται στον κόσμο σήμερα. Οι Ελληνες πρέπει να συνειδητοποιήσουν τις δυνατότητές τους, χωρίς καμία έπαρση και υπερβολή, αλλά και χωρίς επαρχιώτικα σύνδρομα.
Το ελληνικό μου «γιατί» κι ένα «πρέπει» που πέταξα.
Γιατί να συνεχίζεται η υπερεξουσία των τηλεοπτικών παραθύρων, που παραπληροφορεί και εξαχρειώνει τους πολίτες. Τους αποπροσανατολίζει μέσα από μια χαοτική ανταλλαγή δήθεν απόψεων, έτσι που χάνεται η ουσία των προβλημάτων και κερδίζει η γυαλιστερή επιφάνεια της τηλεθέασης. Και ότι οι Ελληνες πρέπει να καταναλώνουν πέρα από τις οικονομικές τους δυνατότητες.
Ο Ελληνας ποιητής μου.
Και βέβαια δεν είναι ένας. Πώς θα μπορούσε άλλωστε; Καθώς όμως ο χώρος είναι λίγος, θα περιοριστώ σ' ένα λογοπαίγνιο. Τα τρία Κ: ο Κάλβος για την αρχαϊκή του λιτότητα, ο Καβάφης για την πρόσληψη της Ιστορίας και για τον γενναίο ερωτισμό του και ο Καρυωτάκης για την πολύτιμη αίσθηση του μάταιου.
Η αδιαπραγμάτευτη ελληνική αλήθεια μου.
Τα παιδικά μου βιώματα, τα παιδικά μου χρόνια. Εδώ έχουν την καταγωγή τους η γλώσσα, οι πρώτες εικόνες, η πρώτη σύλληψη του κόσμου. Σ' αυτά επανέρχομαι διαρκώς. Από εκεί ξεκινούν και εκεί τελειώνουν όλα.
Η Oδός των Ελλήνων στον παγκόσμιο χάρτη - ορίστε την.
Η αυτοσυνειδησία, που μπορεί να οδηγήσει στη συναίρεση των ελληνικών βιωμάτων με τα σύγχρονα δεδομένα.
* Ο Χριστόφορος Λιοντάκης είναι ποιητής. Η τελευταία του ποιητική συλλογή, με τίτλο «Στο τέρμα της πλάνης», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
No comments:
Post a Comment