Μεταφραστές «χαμένοι στη μετάφραση»

• Οι νέοι πολύγλωσσοι μεταφραστές έχουν σήμερα την τιμητική τους, καθώς είναι η Παγκόσμια Ημέρα της Μετάφρασης.

Η εποχή του παραδοσιακού μεταφραστή, χωμένου σε κάποιο πατάρι, ανάμεσα σε στοίβες χαρτιών και τόμους λεξικών, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Οι σύγχρονοι μεταφραστές έχουν καταστεί πλέον «μηχανικοί» πολυγλωσσικής επικοινωνίας, χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά λεξικά και μεταφραστικές μνήμες, ειδικά λογισμικά και επεξεργαστές, ενώ τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν για αυτούς επαγγελματικά εργαλεία.

Πρόκειται για το επάγγελμα της παγκοσμιοποίησης, τον αγωγό που συνδέει τον «έξω κόσμο» με τον μέσα, και το αντίστροφο. Στη συναλλαγή, όμως, αυτή - όπως σε όλες - υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι. Η μητρική γλώσσα (ελληνική) φαίνεται να μην έχει τα απαιτούμενα αντανακλαστικά ώστε να προλάβει τους γρήγορους ρυθμούς εξάπλωσης της τεχνολογίας και των επιστημών, που δημιουργούν τον δικό τους πολιτισμό και επιβάλλουν νέες έννοιες και όρους στις σύγχρονες κοινωνίες.

Το γλωσσικό αυτό υστέρημα αποτελεί ένα μελανό σημείο όχι μόνο για την δουλειά του διερμηνέα - μεταφραστή, αλλά και για την ίδια την γλώσσα. «Αν και η ελληνική είναι μία εξελισσόμενη γλώσσα, είναι μεγάλος ο αριθμός ορολογιών που παραμένουν αμετάφραστες, ενώ παράλληλα, δημιουργούνται καινούργιες. Πέρα από την Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας και το Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου, δεν υπάρχουν επαρκείς οργανισμοί που να καλύψουν αυτό το κενό» υποστήριξε η αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Μεταφραστών, Μαρία Μουσαφίρη, με αφορμή εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης, που θα πραγματοποιηθεί σήμερα το απόγευμα (19.00) στο Ινστιτούτο Goethe.

Αν και οι μεταφραστές σε πολλές περιπτώσεις «δημιουργούν γλώσσα», για να αποδώσουν καλύτερα ένα νόημα, στη συγκεκριμένη περίπτωση χρειάζεται η συνεργασία πολλών επιστημών (γλωσσολογία, ελληνική και ξένες φιλολογίες) και φορέων (πανεπιστήμια, ινστιτούτα, οργανισμοί), που θα συμφωνήσουν στην γένεση και εδραίωση νέων όρων, οι οποίοι θα αποδίδουν αρτιότερα την κάθε έννοια.

Αν στην τεχνική μετάφραση, υπάρχουν γλωσσικά κενά, στην λογοτεχνική, τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα. «Το επίπεδο μεταφράσεων λογοτεχνίας και βιβλίων βρίσκεται πολύ ψηλά. Οι ασάφειες και ανακρίβειες του παρελθόντος εξαλείφονται με αποτέλεσμα την ολοένα ποιοτικότερη απόδοση του κειμένου, ώστε να αντιστοιχεί όσο το δυνατόν περισσότερο, και σε όλα τα επίπεδα (σημασιολογικό, υφολογικό, πραγματολογικό), στο πρωτότυπο» δήλωσε η κ.Μουσαφίρη.

• Μεταφραστικές μνήμες

Η δημιουργία μεταφραστικών μνημών έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο έργο των μεταφραστών, το οποίο γίνεται έτσι γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα. Οι μεταφραστικές μνήμες είναι εφαρμογές που υποβοηθούν το μεταφραστή στο έργο του, παρέχοντάς του τη δυνατότητα να αποθηκεύει μεταφρασμένα κείμενα σε ειδικές βάσεις δεδομένων, ώστε να μπορεί αυτόματα να ανακαλεί τμήματά τους για να τα χρησιμοποιήσει ξανά. Επίσης, του δίνουν τη δυνατότητα να φτιάχνει πολύγλωσσα ορολογικά γλωσσάρια και να μεταφράζει πολλούς διαφορετικούς τύπους αρχείων (αρχεία Word, Excel, PowerPoint, ιστοσελίδες, αρχεία σελιδοποιητικών προγραμμάτων κ.ά.) σε περιβάλλον επεξεργαστή κειμένου. Οι εφαρμογές αυτές χρησιμοποιούνται από εκατοντάδες μεταφραστικά γραφεία στον κόσμο και από χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες, γιατί εγγυώνται ταχύτερη εργασία, μεγαλύτερη παραγωγικότητα και υψηλότερη ποιότητα μετάφρασης.

«Η μηχανική μετάφραση προσφέρει ταχύτητα και χρησιμοποιείται κυρίως στην τεχνική μετάφραση, ωστόσο, πάντα χρειάζεται ο επιβλέπων νους» σημειώνει η κ. Μουσαφίρη.

Πάντως, όπως η ίδια σημειώνει, η ελληνική γλώσσα, ελάχιστα μεταφράζεται στο εξωτερικό, καθώς είναι λιγοστοί οι Ελληνες συγγραφείς που καταφέρνουν να διεισδύσουν στο αναγνωστικό κοινό άλλων χωρών, και εξίσου λιγοστή είναι η επιστημονική παραγωγή. [www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ]