- ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΚΟΥΡΚΟΥΝΑΚΗ «ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ»
- Ευτυχίας το ανάγνωσμα...πανοραμικό. Για πρώτη φορά συγκεντρωμένα 360 τραγούδια της, γνωστά και άγνωστα. Μια προσέγγιση στην τεχνική, στη θεματολογία, στο λεξιλόγιό της, στους ποικίλους συνθέτες-συνεργάτες της, στον «μύθο» της, δοσμένη με ερευνητική ματιά, κέφι και μεράκι.
Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου σε μεγάλη ηλικία και δίπλα, νεανική φωτογραφία της από το εξώφυλλο ποιητικής συλλογής της το 1931
Πόσοι ξέρουν άραγε ότι η Μικρασιάτισσα μαστόρισσα του λαϊκού μας τραγουδιού, η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου (1894-1972), έχει συνεργαστεί:
* Με τον Μάνο Λοΐζο στο ακυκλοφόρητο δισκογραφικά «Νύχτα πέρασε το τραίνο», που ακούστηκε στην ταινία του Ορέστη Λάσκου «Μπετόβεν και μπουζούκι» το 1965 («Μας γέλασες παλιοζωή / μας γέμισες ελπίδες / μα στις βαθιές ρυτίδες / το δάκρυ μας κατρακυλά. / Νύχτα πέρασε το τραίνο / και το χάσαμε / κάπου θέλαμε να πάμε / μα δε φτάσαμε»).
* Με συνθέτες «ετερόκλητους» τη δεκαετία του '60, όπως με Μάνο Χατζιδάκι («Είμ' αητός χωρίς φτερά»), Σταύρο Ξαρχάκο («Τι έχει και κλαίει το παιδί»), Μίμη Πλέσσα («Σαν ξημερώνει Κυριακή»), Γιάννη Καραμπεσίνη («Ενας άνθρωπος γεννιέται»), Βαγγέλη Πιτσιλαδή («Στη στράτα μου δε φάνηκες»), Αντώνη Ρεπάνη («Η διπρόσωπη»), Αντώνη Κατινάρη («Πάμε στις ακρογιαλιές»). Αλλά και με συνθέτες του ελαφρού τραγουδιού όπως ο Τώνης Μαρούδας («Πνίγηκε η αγάπη μου»), ο Γιάννης Βέλλας («Αχ ναυτόπουλα»).
- Και ποιήτρια
Πόσοι γνωρίζουν τη συλλογή ποιημάτων της «Πνοές» (έκδοση του 1931, αφανής και εξαντλημένη φυσικά);
Αυτά και άλλα ενδιαφέροντα βρίσκονται στο βιβλίο του Σπύρου Κουρκουνάκη «Το παραμύθι της Ευτυχίας» (εκδόσεις «Ιανός»). Πιανίστας και συνθέτης , που ασχολείται συχνά με τον λόγο του ελληνικού τραγουδιού άλλοτε με συναυλίες αφιερωμένες σε επιφανείς στιχουργούς (Νίκο Γκάτσο, Κώστα Βίρβο, Χαράλαμπο Βασιλειάδη, Μάνο Ελευθερίου) κι άλλοτε επιμελούμενος βιβλία με το στιχουργικό έργο άξιων δημιουργών (Ηλία Κατσούλη, Μιχάλη Μπουρμπούλη, Γιάννη Λογοθέτη-Λογό, Τάσο Σαμαρτζή), ο Κουρκουνάκης, μεταξύ άλλων:
Μιλάει για τη «μυθολογία» που αναπτύχτηκε από τον περίγυρό της, αλλά και από την ίδια, τότε που το στιχουργικό «αστέρι» της έλαμπε στις δεκαετίες του '50 και του '60. Τότε που οικονομικά στριμωγμένη κι έχοντας υποστεί διάφορα στραπάτσα και απώλειες μοίραζε αφειδώς τους στίχους της για να ικανοποιεί το χαρτοπαικτικό πάθος της. «Ενα ανήσυχο πνεύμα που επιβίωσε σε δύσκολες εποχές σ'έναν ανδροκρατούμενο χώρο» γράφει.
Θίγει το λεπτό και ακανθώδες θέμα της πατρότητας των στίχων της, αφού αρκετοί δημιουργοί τα οικειοποιούνταν ή τα άλλαζαν κάπως (σπανίως έμπαινε το όνομά της στους δίσκους για έναν καιρό).
- Πεντάστιχα κουπλέ
Προσδιορίζει το ύφος της γραφής της. Σήμα κατατεθέν της, τα πεντάστιχα κουπλέ. Ο πρώτος στίχος ανομοιοκατάληκτος, ο δεύτερος ριμάρει με τον πέμπτο και ο τρίτος με τον τέταρτο («Το τελευταίο βράδυ μου / απόψε το περνάω / κι όσοι με πίκραναν πολύ / τώρα που φεύγω απ' τη ζωή / όλους τους συγχωράω»). Τα ισχυρά ρεφρέν της. Το ερωτηματικό ύφος σ' αρκετά τραγούδια της («Ποιος θα μου δώσει δύναμη», «Πώς τα βαστάει ο Θεός»).
Αναφέρεται στη γλώσσα της, που παραπέμπει «στην καθημερινή ομιλία». Λέξεις και φράσεις λαϊκές που ενίοτε συνυπάρχουν με λόγιες. Θεματολογία της; Καημοί, βάσανα, συμφορές, η μοίρα, η μάνα, η καρδιά, το όνειρο, ο χωρισμός, ο θάνατος, η φύση (γη, θάλασσα, ουρανός, πουλιά). «Η επίδραση του δημοτικού τραγουδιού στον τρόπο που γράφει είναι σαφέστατη» σημειώνει. Στους στίχους της γίνονται κι αναφορές σε μπουζούκια, μπαγλαμάδες με τα ανάλογα στέκια.
Στο βιβλίο τα τραγούδια της παρουσιάζονται κατά συνθέτη με σχετική αναφορά σ' αυτούς. Τα πρωτεία στις συνεργασίες της είχαν οι: Βασίλης Τσιτσάνης («Στρώσε μου να κοιμηθώ», «Τα καβουράκια», «Αντιλαλούνε τα βουνά», «Ασπρο πουκάμισο φορώ» κ.ά.). Απόστολος Καλδάρας («Μου σπάσανε τον μπαγλαμά», «Μην τα φιλάς τα χείλη μου», «Ονειρο απατηλό», «Η φαντασία μου τα φταίει», κ.ά.), Θόδωρος Δερβενιώτης («Φάτε πλούσιοι παράδες», «Μαντουμπάλα» κ.ά.), Μπάμπης Μπακάλης («Εγώ είμαι ένας παράνομος», «Συρματοπλέγματα βαριά» κ.ά.), Μανώλης Χιώτης («Ηλιοβασιλέματα», «Περασμένες μου αγάπες», «Πάρε το δάκρυ μου» κ.ά.). Παρών κι ο ανεπανάληπτος Στέλιος Καζαντζίδης με την «αμφιλεγόμενη» συνθετική και στιχουργική προσφορά το: στο κλασικό «Δυο πόρτες έχει η ζωή» υπέγραφε ο ίδιος τη μουσική και τους στίχους, ενώ είναι γνωστό σε πολλούς ότι τα θρυλικά αυτά πεντάστιχα είναι της Ευτυχίας και πως η μουσική ανήκει στον Βασίλη Καραπατάκη.
- Τραγούδια μετά θάνατον
Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει χρονολογικός κατάλογος των τραγουδιών της με συνθέτες και ερμηνευτές όπως και η ανάλογη βιβλιογραφία.
Καταγράφονται ακόμη τριάντα τραγούδια της μελοποιημένα μετά τον θάνατό της από τους: Γιώργο Ζαμπέτα, Γιάννη Σπανό, Σταμάτη Κραουνάκη, Στέλιο Βαμβακάρη, Γιάννη Μωραΐτη, Τάκη Μπίνη, Χρήστο Νικολόπουλο, Θανάση Πολυκανδριώτη, Δήμητρα Γαλάνη, Σπύρο Κουρκουνάκη κ.ά. Επίσης δημοσιεύεται το ανέκδοτο τραγούδι της «Σκοτείνιασε ο ουρανός», που βρίσκεται στην κατοχή του «ρακοσυλλέκτη» ερευνητή Κώστα Χατζηδουλή.
Στο βιβλίο υπάρχουν επίσης τέσσερα διαλεχτά κείμενα που τα υπογράφουν οι Αντώνης Παπαϊωάννου (επικεντρώνεται στην προγενέστερη διαδρομή της στο θέατρο), Μάνος Ελευθερίου, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Κώστας Γεωργουσόπουλος, Γιώργος Τσάμπρας.
Info: Το βιβλίο θα παρουσιαστεί αύριο, στις 7.30 μ.μ., στο βιβλιοπωλείο «Ιανός» από τους Λευτέρη Παπαδόπουλο, Κώστα Γεωργουσόπουλο, Γιώργο Τσάμπρα. Θα παιχτούν και τραγούδια της. *
No comments:
Post a Comment