- ΕΝΑΣ ΜΕΓΑΛΟΣ ΙΡΛΑΝΔΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΓΙΑ ΛΙΓΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Η σημερινή Ιρλανδία έχει έναν μεγάλο εν ζωή συγγραφέα, τον 55χρονο Κολμ Τόιμπιν. Και είναι μεγάλη τιμή να έρχεται στην Αθήνα, έστω και από σπόντα. Γιατί το πρόσωπο της βραδιάς την περασμένη Πέμπτη, στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, κατά την απονομή του βραβείου Γιάννη Κρητικού, δεν ήταν ο Ιρλανδός σταρ.
«Τα αεροπορικά εισιτήρια και τα τηλεφωνήματα είναι φθηνότερα. Η νοσταλγία του μετανάστη για την πατρίδα του είναι πάντα η ίδια», μας λέει ο Κολμ Τόιμπιν Αλλά ο ομόγλωσσός του Αυστραλός Ντέιβιντ Μαλούφ, που βραβεύτηκε για το μυθιστόρημά του «Ransom», εμπνευσμένο από το παλαιότερο πλήρες επικό ποίημα, την ομηρική Ιλιάδα.
Ο Κολμ Τόιμπιν, έπειτα από δεκαεπτά βιβλία, απέκτησε παγκόσμια φήμη το 2004 με τη βιογραφία του Αμερικανού προγόνου του μοντερνιστικού λογοτεχνικού πειράματος, του Χένρι Τζέιμς. Ο Ιρλανδός συγγραφέας στο βιβλίο του «Χένρι Τζέιμς, ο δάσκαλος» («Ωκεανίδα») δεν στέκεται σε σχοινοτενή πραγματολογικά στοιχεία, αλλά επιλέγει να γράψει εικονοκλαστικά και υπαινικτικά -ιδίως όταν καλείται να μιλήσει για τα ερωτικά του βιογραφούμενού του.
Γι' αυτό το βιβλίο του ο Κολμ Τόιμπιν δεν πήρε το μεγάλο και τρανό Μπούκερ -αν και βρέθηκε στην τελική λίστα των υποψηφίων-, αλλά κέρδισε το επίσης έγκυρο βραβείο IMPAC, για το οποίο ψηφίζουν οι δημόσιες βιβλιοθήκες παγκοσμίως. Εκείνη τη χρονιά πήρε το Μπούκερ ο Αλαν Χόλινγκχερστ για τη «Γραμμή της ομορφιάς» (εκδόσεις Καστανιώτης) με πρωταγωνιστή έναν υποψήφιο διδάκτορα με θέμα της διατριβής του τον Χένρι Τζέιμς!
Το τελευταίο βιβλίο του Κολμ Τόιμπιν, το «Μπρούκλιν», ακόμα ανέκδοτο στην Ελλάδα, τιμημένο με το βραβείο Costa, είναι ένας φόρος τιμής για την αιμορραγία που ήταν για το ιρλανδικό έθνος η μετανάστευση στην Αμερική. Η νεαρή ηρωίδα του αναζητεί ως απελπισμένη το μεροκάματο της επιβίωσης στο αμερικανικό όνειρο της δεκαετίας τού '50. Ο Κολμ Τόιμπιν τα τελευταία χρόνια διδάσκει ως επισκέπτης καθηγητής σε μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια κι έχει ζήσει εκ των έσω, ως «μετανάστης», τη σύγχρονη Αμερική. Τον Ιανουάριο αναμένεται να κυκλοφορήσουν οι ιστορίες του «The empty family».
- Με τη νοσταλγία της πατρίδας
Τι σας έδωσε την έμπνευση να γράψετε το έπος της ιρλανδικής μετανάστευσης στην Αμερική; τον ρωτάμε. Ο Κολμ Τόιμπιν κάθεται αναπαυτικά σ' έναν καναπέ μεγάλου κεντρικού αθηναϊκού ξενοδοχείου. Είναι απόγευμα Κυριακής και, καθώς φωτίζεται το πρόσωπό του, τα χαρακτηριστικά του παραπέμπουν περισσότερο σε μποξέρ, παρά σε συγγραφέα.
«Ακουσα αυτή την ιστορία όταν ήμουν σε ηλικία δώδεκα ετών και δεν μπόρεσα να την ξεχάσω ποτέ. Περνώντας τα χρόνια, είδα πρώην μετανάστες να επιστρέφουν στην Ιρλανδία, και ακολούθως γνώρισα κι εγώ την Αμερική, όταν βρέθηκα εκεί για να διδάξω. Κυρίως, όμως, χρησιμοποίησα στο μυθιστόρημά μου συναισθήματα που ένιωσα για το σπίτι μου, τη νοσταλγία της πατρίδας και το τι σημαίνει να βρίσκεσαι μακριά από την οικογένειά σου».
Το «Μπρούκλιν» δεν είναι μόνο ένα βιβλίο για την ιρλανδική μετανάστευση στην Αμερική. Είναι και κάτι άλλο: «Υποθέτω», μας λέει, ότι «είναι επίσης μία μυστική ιστορία της Ιρλανδίας, αλλά και της Ευρώπης σήμερα, όπως διαμορφώθηκε από αυτό το πήγαιν' - έλα των Ιρλανδών μεταναστών. Γιατί είναι πολλοί αυτοί που την εγκατέλειψαν, αλλά μην ξεχνάτε ότι είναι πολλοί και αυτοί που επέστρεψαν. Κυρίως, όμως, έριξα το βάρος στη φιλοτέχνηση του ψυχολογικού πορτρέτου της κεντρικής ηρωίδας μου».
Τι άλλαξε μέσα σ' αυτές τις έξι δεκαετίες για την ιρλανδική μετανάστευση; «Τα αεροπορικά εισιτήρια είναι φθηνότερα, τα τηλεφωνήματα είναι φθηνότερα. Ομως, η ιδέα ότι εγκαταλείπω το σπίτι μου και τα σχετικά μ' αυτήν συναισθήματα δεν έχουν αλλάξει», μας απαντά. «Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να το γράψω», μας εξομολογείται. «Το συνέθεσα σε τέσσερα τμήματα και μεταξύ τους μεσολάβησαν περίοδοι, μέσα στις οποίες έπρεπε να σκεφτώ βαθιά και να εργαστώ σκληρά για να βρω τι θα συμβεί παρακάτω».
- Ηλίθια κυβέρνηση στην Ιρλανδία
Το προηγούμενο μυθιστόρημά του, το hommage στον Χένρι Τζέιμς, του έφερε την επιτυχία. «Μου έδωσε κάποια χρήματα και εκδόθηκε σ' όλο τον κόσμο. Μου αρέσουν τα θέματά του: οι ιστορίες για μικρές στιγμές, όταν λείπει ο ένας άνθρωπος στον άλλο, το ανικανοποίητο των σχέσεων. Ομως, στους μεγάλους δασκάλους μου συγκαταλέγω επίσης τον Ερνεστ Χεμινγουέι και την Τζέιν Οστιν. Στον κατάλογο των εν ζωή αγαπημένων μου συγγραφέων βρίσκονται οι Ντέιβιντ Γκρόσμαν, Αλίς Μούνρο, Τσίνουα Ατσέμπε, Μάριο Βάργκας Λιόσα και Ντον Ντελίλο».
Στην απορία μας αν όλα τα βιβλία του έχουν έναν κοινό, συνδετικό ιστό, απαντά: «Προσπαθώ το κάθε ένα να είναι διαφορετικό και επικεντρωμένο σ' ένα πρόσωπο». Τα κείμενά του είναι χειροποίητα, γιατί, όπως μας διαβεβαιώνει, «γράφω στο χέρι με στυλό. Δουλεύω πρωί, απόγευμα και βράδυ».
Κλείνοντας τη συζήτηση μαζί του, του ζητάμε ένα σχόλιό του για τη σημερινή πολιτική ζωή της Ευρώπης: «Εχουμε μία ηλίθια κυβέρνηση στην Ιρλανδία. Οπως η Ελλάδα, η Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, και ίσως η Γαλλία, διανύουμε μία κακή στιγμή για την οικονομία μας».
**Στα ελληνικά κυκλοφορεί ακόμη το «Λίγο πριν την αυγή» («Φυτράκης»).
No comments:
Post a Comment