Περί ανθρώπινης «κωμωδίας»

• Της Χρυσας Σπυροπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 23/03/2010
• Τόμας Χάρντι, «Ο μελαγχολικός Ουσσάρος της Γερμανικής Λεγεώνας», διηγήματα, εισαγωγή-μετάφραση Μίλτος Φραγκόπουλος, Στοχαστής.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. Ο Τόμας Χάρντι (1840-1928) είναι ένας από τους σημαντικότερους Αγγλους συγγραφείς, γνωστός κυρίως για τα μυθιστορήματά του «Τες Ντ’ Υμπερβιλ», «Τζουντ ο άσημος», «Μακριά από το αγριεμένο πλήθος», έργα τα οποία μεταφέρθηκαν και στον κινηματογράφο.

Ο Τόμας Χάρντι ασχολήθηκε επίσης με την ποίηση, αλλά και το διήγημα, ενώ απογοητευμένος από την αντιμετώπιση που είχε το μυθιστόρημά του «Τζουντ ο άσημος» από το αναγνωστικό κοινό και την κριτική, προς το τέλος της ζωής του σταμάτησε να ασχολείται με την πεζογραφία και στράφηκε οριστικά στην ποίηση.

Ο Χάρντι απέδωσε στα έργα του την εικόνα ή καλύτερα σκηνές από την αγροτική Αγγλία, τα καταπιεσμένα πάθη, αλλά και τις αναζητήσεις των ανθρώπων της εποχής του, οι οποίοι αγωνίζονταν να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής τους μέσω της μάθησης και της αναπτυσσόμενης τεχνολογίας. «Οπαδός» του έργου του Δαρβίνου και αγνωστικιστής συνθέτει έναν κόσμο μέσα στον οποίο οι ήρωές του δρουν μόνοι τους, δέσμιοι των παθών τους και της αναπόφευκτης μοίρας.

Η συλλογή διηγημάτων «Ο μελαγχολικός Ουσσάρος της Γερμανικής Λεγεώνας», στην προσεγμένη μετάφραση του Μίλτου Φραγκόπουλου, περιλαμβάνει ιστορίες από τις συλλογές Wessex Tales, Life’s little ironies και A changed man and other tales. Σ’ αυτές τις ιστορίες ο Χάρντι αναδεικνύει τον ψυχικό κόσμο των ηρώων του και τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους, τα πάθη τους, τις επιδιώξεις τους να βελτιώσουν τη καθημερινότητά τους, να πραγματοποιηθούν οι επιθυμίες τους. Μόνο το διήγημα «Το μαραμένο χέρι» στηρίζεται σε λαϊκούς θρύλους, και μολονότι οι περιγραφές του ψυχισμού των ηρώων είναι εύστοχες και αποδίδουν την πραγματικότητα, ωστόσο η ερμηνεία της συμπεριφοράς τους παραπέμπει στη μεταφυσική. Αλλωστε, ο Χάρντι, αν και δεν έχει προκαταλήψεις, πιστεύει στη δύναμη του τυχαίου και της μοίρας.

Η γραφή, καθώς και τα περιστατικά των ιστοριών που περιγράφουν την ανθρώπινη «κωμωδία», παραπέμπουν σε δύο μεγάλους συγγραφείς που απέδωσαν με ξεχωριστό τρόπο τον πόνο, την αντιφατικότητα των συναισθημάτων, την άγνοια, την αθωότητα, την πονηριά, την απώλεια, τη στέρηση, τη μοναξιά, την αποδοχή των ανεκπλήρωτων επιθυμιών: τον Γκι ντε Μοπασάν και τον Αντον Τσέχοφ. Αυτό γίνεται εμφανές διαβάζοντας το εξαιρετικό διήγημα της συλλογής του Χάρντι «Ενα Ιντερλούδιο». Η σταδιακή μεταμόρφωση της ηρωίδας και η ωριμότητά της την ωθούν να αποδεχτεί την πραγματικότητα και να νιώσει ευτυχισμένη με τα όσα της παρέχει ο περίγυρός της και οι επιλογές της. Χάρη και λιτότητα χαρακτηρίζουν τα διηγήματα του τόμου, που αποτελεί δείγμα της ευφυΐας του Τόμας Χάρντι, ο οποίος κινήθηκε ανάμεσα στο απλό και ουσιαστικό των ανθρωπίνων σχέσεων.