Στα άδυτα της ελληνικής τυπογραφίας

Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η τυπογραφία δεν είναι μία από τις πολλές εκφάνσεις του πολιτισμού μας; Να λοιπόν ένα ογκωδέστατο λεύκωμα- έργο ζωής που της είναι αφιερωμένο. Κομψό και καλοσχεδιασμένο, συγκεντρώνει έναν τεράστιο όγκο εικόνων από επιλεγμένα βιβλία από την αρχή της τυπογραφίας μέχρι τις μέρες μας που δείχνουν την εξέλιξη και τα είδη τυπογραφικών στοιχείων, τους τρόπους στοιχειοθεσίας, τα είδη του περιεχομένου.

Όπως διευκρινίζει στον πρόλογό του ο Γιώργος Δ. Ματθιόπουλος που το επιμελήθηκε, δίνεται έμφαση στην ποικιλία των προτάσεων που εμφανίστηκαν σε όλο το μήκος και το πλάτος της Ευρώπης, ώστε ο αναγνώστης να παρατηρήσει τη διαφορετικότητα ή την ομοιότητα των χαρακτηριστικών που επέλεγαν οι τυπογράφοι από χώρα σε χώρα και από παράδοση σε παράδοση την ίδια χρονική περίοδο. Αυτά για την αρχή. Γιατί το δεύτερο μέρος του βιβλίου επικεντρώνεται στην Ελλάδα. Οι γνώστες και οι μελετητές του είδους έχουν εδώ μία εμπεριστατωμένη εικόνα της πορείας του ελληνικού βιβλίου από τις απαρχές της τέχνης έως τα μέσα του 20ού αιώνα, σε ένα πανόραμα που παρουσιάζεται πρώτη φορά συγκεντρωμένο σε ένα βιβλίο. Ωστόσο το οπτικό υλικό των 269 τίτλων- 13 του 15ου αιώνα, 26 του 16ου, 28 του 17ου, 61 του 18ου, 61 του 19ου και 81 του 20ού- δίνει τη δυνατότητα πολλών αναγνώσεων, ώστε ακόμη και ο μη ειδικός να μπορεί να απολαύσει μια άλλου είδους ιστορική διαδρομή.

Μπορεί λοιπόν η ψηφιακή τεχνολογία να δίνει άλλες δυνατότητες στους σημερινούς επαγγελματίες, όμως η καλύτερη κατανόηση της Ιστορίας και ίσως η εκτίμηση των αισθητικών ρευμάτων της τυπογραφίας (που άλλωστε εκφράζουν και γενικότερες αισθητικές τάσεις και ρεύματα της εποχής) είναι σίγουρα ένα μέσο για να καλλιεργηθεί η πιο «οπτική» και «λαϊκή» τέχνη του καιρού μας. Κυρίως για τους ανθρώπους που σπουδάζουν ή ασχολούνται με το είδος.

Εδώ ο φοιτητής της γραφιστικής τέχνης έχει ένα τεράστιο πεδίο κίνησης- από τα κείμενα που πλαισιώνουν το Ανθολόγιο και συνδέουν την κοινωνική και ιστορική συγκυρία με την εξέλιξη της τέχνης της τυπογραφίας μέχρι τα τεχνικά μέσα, τους μεγάλους εκδότες, τους τυπογράφους και φυσικά το πλουσιότατο ανθολόγιο εικόνων από εγχειρίδια, έντυπα, εφημερίδες, ιερά βιβλία.

• Γράφει η Χάρης Ποντίδα, ΤΑ ΝΕΑ, 27/02/2010